Evlilik Öncesindeki ve Evli Bireylerin İlişki Nitelikleri, Benlik Kurguları ve Özgeci Davranış Düzeyleri

Yıl 2017, Sayı: 38, 73 - 94, 07.07.2017

Cansu Tosun , Hikmet Yazıcı Fatma Altun

Öz

Bu
çalışmada ilişki niteliği, benlik kurgusu ve özgeci davranış düzeyinin evlilik
pozisyonuna (nişanlı olma-evli olma) göre farklılıkları incelenmeye
çalışılmaktadır. Araştırmanın örneklemini Trabzon’da ve çevre illerde (Giresun,
Gümüşhane, Ordu, Rize) yaşayan 483 kişi (Evli=278, Evli olmayan=205)
oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, İlişki Niteliği,
İlişkisel-Bireyci-Toplulukçu Benlik ve Özgecilik Ölçekleri kullanılmıştır. Veri
analizi için; Spearman Korelasyon Katsayısı ve Lojistik Regresyon teknikleri
kullanılmıştır. Araştırma sonuçları, evlilik öncesindeki ve evli bireylerde,
benlik kurgusunun alt boyutları ile özgecilik arasında pozitif yönde anlamlı
bir ilişki olduğunu göstermiştir. Evli bireylerin özgecilik puanları ile sosyal
destek ve derinlik puanları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki
bulunmuştur. Evlilik öncesindeki bireylerin benlik kurgusu alt boyutları ile
sosyal destek ve derinlik puanları arasında; aynı zamanda ilişkisellik puanları
ile çatışma puanları arasında pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu
belirlenmiştir. Lojistik regresyon sonuçlarına göre, ilişki niteliğinin alt
faktörlerinden derinlik ve tanışma biçimlerinden aile veya akraba aracılığıyla
tanışma, bireylerin evli olma durumunu anlamlı düzeyde yordamaktadır. 

Anahtar Kelimeler

: İlişki Niteliği, Benlik Kurgusu, Özgecilik, Evlilik, Romantik İlişkİ

Kaynakça

• Akbaba, S. (2001). Özgecilik ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Atatürk Üniversitesi Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 85-95.
• Aktaş, V., & Güvenç, G. B. (2006). Kız ve erkek ergenlerde saldırgan ve olumlu sosyal davranışlar ile yaş, ilişkisel bağlam ve kişiler arası duyarlılık arasındaki ilişkiler. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 23(2), 233-264.
• Ateş, R. (2014). Evlilikte ilk yıllar, çatışmalar ve “Güç” kavramı. H. Yavuzer (Ed.), Evlilik Okulu: Evlilikte Kişilerarası İlişkiler ve İletişim Becerileri içinde (ss. 114-124). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Coşkuner, S., & Şener, A. (2013). Akademisyenlerin iş ve aile karakteristiklerinin evlilik, aile ve yaşam tatmini ile ilişkisi: İş ve aile çatışmasının aracı rolü. http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/AKADEMISYENLERIN_IS_VE_AILEALANI_KASIM2013.pdf adresinden 12.02.2015 tarihinde edinilmiştir.
• Cross, S. E., Hardin, E. E., & Swing, B. G. (2009). Independent, relational and collective-interdependent self-construals. In Handbook of Individual Differences in Social Behavior, 35, 512-526.
• Çağ, P., & Yıldırım, İ. (2013). Evlilik doyumunu yordayan ilişkisel ve kişisel değişkenler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 13-23.
• Dennison, R. P., Koerner, S. S., & Segrin, C. (2014). A dyadic examination of family-of-origin influence on newlyweds’ marital satisfaction. Journal of Family Psychology, 28(3), 429-435.
• Doğan, H. (2010). Evli bireylerin sosyotropik-otonomik kişilik özellikleriyle evliliklerinde çatışma yaşama durumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Ercan, H. (2011). İlişkisel-Bireyci-Toplulukçu Benlik Ölçeği’nin psikometrik özellikleri ve uyarlama çalışması. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21(2), 37-45.
• Eryılmaz, A., & Doğan, T. (2013). The mediator role of need satisfaction between subjective well-being and romantic relationships quality. Egıtım Arastırmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 13(53), 79-96.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N.E., & Hyun, H. H. (2012). How to Design and Evaluate Research in Education (8th edition). New York: McGraw-Hill Internetional Edition.
• Gere, J., & Schimmack, U. (2013). When romantic partners’ goals conflict: Effects on relationship quality and subjective well-being. Journal of Happiness Studies, 14(1), 37-49.
• Girgis, S., George, R. P., & Anderson, R.T. (2010). What is marriage? Man and woman: A defense. http://www.harvard-jlpp.com/wp-content/uploads/2013/10/GeorgeFinal. pdf adresinden 15.01.2015 tarihinde edinilmiştir.
• Gore, J. S., & Cross, S. E. (2011). Conflicts of interest: Relational self-construal and decision making in interpersonal contexts. Self and Identity, 10(2), 185-202.
• Gündoğdu, A. (2007). Relationship between self-construals and marital quality. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Farrelly, D. (2013). Altruism as an indicator of good parenting quality in long-term relationships: Further investigations using the mate preferences towards altruistic traits scale. The Journal of Social Psychology, 153(4), 395-398.
• Ji, J. (2012). Self-construal and its relationship with conflict management styles. Public Personnel Management, 41(5), 69-78.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2007). Kültürel psikoloji: Kültür bağlamında insan ve aile. İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2012). Benlik, aile ve insan gelişimi. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Kalkan, M., Hamamcı, Z., & Yalçın, İ. (2012). Evlilik öncesi psikolojik danışma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Karadağ, E., & Mutafçılar, I. (2009). Prososyal davranış ekseninde özgecilik üzerine teorik bir çözümleme. http://www.flsfdergisi.com/sayi8/41-70.pdf adresinden 30.01.2015 tarihinde edinilmiştir.
• Köknel, Ö. (2005). İnsanı anlamak (8. baskı). İstanbul: Altın Kitapları.
• Lee, H. J. (2013). The relationship between emotional intelligence and altruism among South Korean central government officials. Social Behavior and Personality: An International Journal, 41(10), 1667-1679.
• Markus, H. R., & Kitayama, S. (1991). Culture and the self: Implications for cognition, emotion, and motivation. Psychological Review, 98(2), 224-253.
• Mesquita, B. (2001). Emotions in collectivist and individualist contexts. Journal of Personality and Social Psychology, 80(1), 68-74.
• Mesutoğlu, C. (2012). The relationship among self construal, family functioning and sibling number in terms of gender in high school students. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Monroe, K. R. (1996). The Heart of Altruism: Perceptions of common humanity. New Jersey: Princeton University Press.
• Morry, M. M., & Kito, M. (2009). Relational-interdependent self-construal as a predictor of relationship quality: The mediating roles of one's own behaviors and perceptions of the fulfillment of friendship functions. The Journal of Social Psychology, 149(3), 305-322.
• Neff, L. A. & Geers, A. L. (2013). Optimistic expectations in early marriage: A resource or vulnerability for adaptive relationship functioning? Journal of Personality and Social Psychology, 1, 38-60.
• Onatır, M. (2008). Öğretmenlerde özgecilik ile değer tercihleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Özabacı, N. (2011). İlişki Niteliği Ölçeği'nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Education and Science/Eğitim ve Bilim, 36(162), 159-167.
• Özabacı, N. (2014). Evlilik öncesi ilişkiler. H. Yavuzer (Ed.), Evlilik Okulu: Evlilikte Kişilerarası İlişkiler ve İletişim Becerileri içinde (ss. 48-60). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Özgüven, İ. E. (2000). Evlilik ve aile terapisi. Ankara: PDREM Yayınları.
• Pierce, G. R., Sarason, I. G., Sarason, B. R., Solky-Butzel, J. A., & Nagle, L. C. (1997). Assessing the quality of personal relationships. Journal of Social and Personal Relationships, 14(3), 339-356.
• Solmuş, T. (2008). Bağlanma ve aşkın iki yüzü. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
• Soylu, Y., & Kağnıcı, D. Y. (2015). Evlilik uyumunun empatik eğilim, iletişim ve çatışma çözme stillerine göre yordanması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(43), 44-54.
• Steinberg, L. (2007). Risk taking in adolescence new perspectives from brain and behavioral science. Current Directions in Psychological Science, 16(2), 55-59.
• Taylor, S. E., Peplau, L. A., & Sears, D.O. (2006). Social psychology (12th edition). New Jersey: Pearson Education, Inc.
• TUİK (2014). Evlenme ve Boşanma İstatistikleri, 2013. http://www.tuik.gov.tr/PreHaber Bultenleri.do?id=16051 adresinden 01.04.2015 tarihinde edinilmiştir.
• Van Steenbergen, E. F., Kluwer, E. S., & Karney, B. R. (2011). Workload and the trajectory of marital satisfaction in newlyweds: Job satisfaction, gender, and parental status as moderators. Journal of Family Psychology, 25(3), 345.
• Yıldırım, İ. (1997). Algılanan sosyal destek ölçeğinin geliştirilmesi güvenirliği ve geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 81-87.
• Yıldız, A. (2014). Evlilikte yaşanan sorunlar ve başa çıkma yolları. H. Yavuzer (Ed.), Evlilik Okulu: Evlilikte Kişilerarası İlişkiler ve İletişim Becerileri içinde (ss. 211-229). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yöntem, M. K., & İlhan, T. (2013). Benlik kurguları ve otantikliğin özgecilik üzerindeki yordayıcı gücünün incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 8(8), 2291-2302.