KIZ ÇOCUKLARININ ERKEN EVLİLİKLERİNİ ÖNLEMEDE ERKEKLERİN ROLÜ

Yıl 2017, Sayı: 38, 95 - 114, 07.07.2017

Melda Diyaplıoğlu Filiz Yıldırım Eda Purutçuoğlu

Öz

Ülkemizde erken evliliklerde
erkeklerin aracı rolü gözönünde bulundurulduğunda bu sorun açısından sosyal ve
kültürel boyut daha fazla öne çıkmaktadır. Bu nedenle erken evlililikleri önlemek için sosyal ve kültürel normlarda değişim
sağlamaya yönelik girişimlere erkeklerin katılımı önem kazanır. Erken
evliliği önleme girişimlerinde sadece erken yaşta evliliği deneyimleyen
çocuklara, kadınlara ya da ailelerine odaklanmak yeterli değildir. Çünkü bu
sorunun engellenmesinde maddi olmayan kültür ögelerinin (gelenekler, tutumlar,
algılar) erken evlenen kız çocuklarının onurunu ve güvenliğini koruyacak ve
güçlendirecek biçimde değiştirilmesi gerekmektedir. Böyle bir hedef ise
sistematik, sürdürülebilir, kapsamlı ve katılımcı önleme yaklaşımlarını
gerektirir. Bu çalışmada Türkiye’de kız çocuklarının erken evliliklerini
önlemek üzere sorumlu paydaşların sürece dahîl edilmesi için toplumu harekete geçirme yaklaşımı önerilmektedir. Erkeklerin
(erkek çocukların) bu önleme girişimlerine neden dahîl edilmesi gerektiği, ülkemizde kız
çocuklarının (kadınların) erken evliliği konusunda yapılan araştırmalara bağlı
olarak tartışılmaktadır. Ayrıca bu konu, bazı ülkelerde bu önleme girişimlerine
dâhil olan erkekler (erkek
çocukları) aracılığı ile sorumlu paydaşlar açısından ortaya çıkan potansiyel
etkiler doğrultusunda açıklanmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Erkek (Erkek çocuk), erken evlilik, kadın, kız çocuğu

Kaynakça

• Achyut, P., Bhatla, N., Khandekar, S., Maitra, S. and Verma, R.K. (2011). Building support for gender equality among young adolescents in school: findings from Mumbai, India. ICRW, New Delhi. Erişim tarihi: 07.02.2017, http://www.icrw.org/files/publications/GEMS%20Building%20Support%20for%20Gender%20Equality%20Adolescents_0.pdf
• Aydemir, E. (2011). Evlilik mi, evcilik mi? erken ve zorla evlilikler: Çocuk gelinler. Ankara: Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu
• Belhorma, S. (2016). Two months of marriage were sufficient to turn my life upside down: Early marriage as a form of gender-based violence. Gender & Development, 24(2), 219-230
• Bunting, A. (2005). Stages of development: Marriage of girls and teens as an international human rights issue. Social and Legal Studies, 14(1), 17-38.
• Burcu, E., Yıldırım, F., Sırma, S.Ç. ve Sanıyaman, S. (2015). Çiçeklerin kaderi: Türkiye’de kadınların erken evliliği üzerine nitel bir araştırma. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 73(Bahar), 63-98
• Chantler, K. (2012). Recognition of and intervention in forced marriage as a form of violence and abuse. Trauma, Violence, & Abuse, 13(3), 176-183
• Çakır, H. (2013). Sosyo-kültürel ve ekonomik faktörler çerçevesinde erken evlilikler: Ankara Pursaklar örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Ankara.
• Dağdelen, G. (2011). Early marriage: the case of Van province in Turkey. The Middle East Technical University, The Graduate School of Social Sciences, Department of Sociology, Ankara.
• Dupper, D. R. (2013). Okul sosyal hizmeti: etkin uygulamalar için beceri ve müdahaleler (Y. Özkan, Çev.). İstanbul: Kapital Medya Hizmetleri A.Ş Egger, G., and Swinburn, B. (1997). An" ecological" approach to the obesity pandemic. BMJ: British Medical Journal, 315(7106), 477
• Elitok, Ö. ve Çabuk, G. (2014). Bilgilen güçlen: Erken yaşta evlenmek üzere aile mahkemelerine başvuran ergenlerin…Erişim tarihi: 09.11.2016, http://www.manevisosyalhizmet.com/wp-content/uploads/2014/12/erken-yasta
• Falb, K. L., Annan, J., Kpebo, D., Cole, H., Willie, T., Xuan, Z., Raj, A. and Gupta, J. (2015). Differential impacts of an intimate partner violence prevention program based on child marriage status in rural Côte d'Ivoire. Journal of Adolescent Health, 57(5), 553-558
• Glinski, A. M., Sexton, M. and Meyers, L. (2015). The child, early, and forced marriage resource guide task order, Washington DC: Banyan Global.
• Greene, M., Perlson, S., Taylor, A. and Lauro, G. (2015). Engaging men and boys to address the practice of child marriage. Washington, DC: Greene Works
• Güler, Ö. and Küçüker, H. (2010). Early marriages among adolesencent girls in Afyonkarahisar, Turkey. European Journal of General Medicine, 7(4), 365-371
• Gümüşoğlu, F. (2008). Ders kitaplarında toplumsal cinsiyet. Toplum ve Demokrasi, 2(4), 39-50 Heise, L.L. (1998). Violence against women: An integrated, ecological framework. Violence Against Women, 4(3), 262-290
• http://www.babadestek.org/badep-nedir/. Baba destek eğitim programı, Erişim tarihi: 08.02.2017,
• http://www.babadestek.org/badep-nedir/
• IRH George Town University (2013). Transforming gender norms among very young adolescents: An innovative intervention and evaluation in Nepal. Erişim Tarihi: 02.03.2017, http://irh.org/wp-content/uploads/2013/04/CHOICES_8.5x11_web_0.pdf
• İçağasıoğlu-Çoban, A. (2009). Adölesan evlilikleri. Aile ve Toplum, 4(16), 37-50
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Günümüzde insan ve insanlar-sosyal psikolojiye giriş. İstanbul: Evrim
• Kara, B. (2015). Değişen aile dinamikleri açısından erken yaşta evlilikler sorunu ve toplumsal önemi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 59-72.
• Kırbaşğolu-Kılıç, L. ve Eyüp, B. (2011). İlköretm Türkçe ders kitaplarında ortaya çıkan toplumsal cinsyet rolleri üzerine bir iceleme. ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(3), 129-148
• Köse, N. (2014). Acarlar Beldesinde okul terkleri ve devamsızlık sorunu. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Aydın.
• Lundgren, R., Beckman, M., Chaurasiya, S. P., Subhedi, B. and Kerner, B. (2013). Whose turn to do the dishes? Transforming gender attitudes and behaviours among very young adolescents in Nepal. Gender & Development, 21(1), 127-145.
• Michau, L. (2012). Community mobilization: Preventing partner violence by changing social norms. Expert group meeting on prevention of violence against women and girls, 17-20 September 2012, Bangkok, Thailand, Erişim tarihi: 09.02.2017, http://raisingvoices.org/wp-content/uploads/2013/03/downloads/resources/Community_mobilization.pdf
• Muş Kadın Derneği (2013). Erken yaşta evlilik kaderimiz olmasın. Erişim tarihi: 07.02.2017, http://www.sabancivakfi.org/sayfa/erken-yasta-evlilik-kaderimiz-olmasin
• Muş Kadın Çatısı Derneği (2015). Çocuk istismarına dur de 1. Erişim tarihi: 07.02.2017, http://www.sabancivakfi.org/sayfa/cocuk-istismarina-dur-de-1
• Muş Kadın Çatısı Derneği (2016). Çocuk istismarına dur de 2. Erişim tarihi: 07.02.2017, http://www.sabancivakfi.org/sayfa/cocuk-istismarina-dur-de-2
• Orçan, M. ve Kar, M. (2008). Türkiye'de erken yaşta yapılan evlilikler ve risk algısı: Bismil örneği. Aile ve Toplum, 4(14), 97-111
• Ouis, P. (2009). Honourable traditions? Honour violence, early marriage and sexual abuse of teenage girls in Lebanon, the occupied Palestinian territories and Yemen. International Journal of Children’s Rights, 17(2009), 445–474
• Sivaslıoğlu, S. (2015). Ergen gebelerin sosyodemografik özellikleri ve kendilik algıları. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sosyal Pediatri Anabilim Dalı, Ankara
• Soylu, N. ve Ayaz, M. (2013). Adli değerlendirme için yönlendirilen küçük yaşta evlendirilmiş kız çocuklarının sosyodemografik özellikleri ve ruhsal değerlendirmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14, 136-144
• TÜİK/Türkiye İstatistik Kurumu (2015). İstatistiklerle çocuk 2014. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası
• Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği (2011). Çocuk gelinler. Erişim Tarihi: 05.02.2017, http://www.sabancivakfi.org/sayfa/cocuk-gelinler-3
• Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği (2013). Çocuk gelinler 2. Erişim Tarihi: 05.02.2017, http://www.sabancivakfi.org/sayfa/cocuk-gelinler-2
• Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği (2015). Çocuk gelinler 3. Erişim Tarihi: 05.02.2017, http://www.sabancivakfi.org/sayfa/cocuk-gelinler-3-2
• UNICEF (2016). The state of the world’s children 2016: a fair chance for every child, Erişim Tarihi:07.11.2016,http://www.unicef.org/publications/files/UNICEF_SOWC_2016.pdf
• Uyanık, D. ve Doğan, S. (1998). Kız çocukları açısından erken yaş evliliği. Araştırma Sempozyumu, 23-25 Kasım, Ankara
• World Vision, Promundo A MenCare (2013). A more equal future: A mancare manual to engage fathers to prevent child marriage in India. Erişim tarihi: 26.11.2016, https://www.worldvision.org/sites/default/files/MenCare%20Manual%20India%20Prevent%20Child%20Marriage.pdf
• Yaşam, Kadın, Çevre, Kültür, İşletme Kooperatifi (2016). Van’da çocuk evlilikleri ile mücadele. Erişim tarihi: 08.02.2017, http://www.sabancivakfi.org/sayfa/vanda-cocuk-evlilikleri-ile-mucadele.
• Yavuz, S. ve Gündüz, O. (2015). Türkiye’de evlilik tercihleri. Erişim tarihi: 09.02.2017, http://ailetoplum.aile.gov.tr/data/54292ce0369dc32358ee2a46/t%C3%BCrkiyede%20evlilik%20tercihleri%20ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1%202015.pdf
• Yiğit, T. (2015). Feminist sosyal hizmet yaklaşımı bağlamında ataerkil ideoloji ve erken evlilikler. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Ankara. Yüksel-Kaptanoğlu, İ ve Ergöçmen, B. (2012). Çocuk gelin olmaya giden yol. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 15(2), 129-161