Türkiye'deki Hemşirelerin ve Ebelerin Toplumsal Cinsiyet İle İlgili Yaptıkları Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Yıl 2019, Sayı: 43, 149 - 176, 25.06.2019

Sevil Çiçek , Cemil Cahit Yeşilbursa

https://doi.org/10.21560/spcd.v19i46288.458193

Cited By: 3

Öz

Bu araştırma, Türkiye'deki hemşirelerin
ve ebelerin toplumsal cinsiyet ile ilgili yaptıkları lisansüstü tezleri incelemek
amacıyla yapılmıştır. Araştırma,
sistematik derleme yöntemi ile yapılmıştır. Araştırmaya Türkiye Cumhuriyeti YÖK Yayın
Dokümantasyon Daire Başkanlığına kayıtlı 2007-2018 yılları süresince arşivlenen
Hemşirelik ve Ebelik Anabilim Dalları'nda yapılan, "toplumsal
cinsiyet", "toplumsal cinsiyet ve hemşirelik" ve "toplumsal
cinsiyet ve ebelik" kombinasyonları ile taranması sonucu bulunan 14
lisansüstü tez alınmıştır. Elde edilen 11 yüksek lisans tezinin tamamı
tanımlayıcı ve üç doktora tezinin ikisi tanımlayıcı, biri deneysel yöntem
kullanılarak yapılmıştır. Yüksek lisans tezlerinin birisi araştırma görevlisi
doktorlar, üçü kadınlar, biri sağlık çalışanları ve altısı üniversite
öğrencileri; doktora tezlerinin ise tamamı üniversite öğrencileri üzerinde
yapılmıştır. Yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi sonucunda; katılımcıların toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin eşitlikçi tutuma sahip oldukları saptanmıştır. Kadınların erkeklere göre toplumsal cinsiyet
tutumlarının daha eşitlikçi yönde olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların
toplumsal cinsiyete ilişkin tutumlarını etkileyen bazı faktörlerin olduğu
görülmüştür. Bireyi bütüncül bir yaklaşım ile değerlendiren ve bakım veren hemşirelere
ve ebelere toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin etkilerini belirlemede büyük
sorumluluklar düşmektedir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğine bağlı kadınların
yaşadıkları sağlık sorunlarının belirlenmesi, bu sorunların azaltılması ve
önlenmesi büyük önem arz etmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Lisansüstü Tezler, Yüksek Lisans Tezi, Doktora Tezi, hemşirelik, ebelik

Kaynakça

• Al-Ghanim, K.A., Badahdah. A.M. (2017). Gender roles in the ArabWorld: Development and psychometric properties of the arab adolescents gender roles attitude scale. Sex Roles, 77: 169-177. doi: 10.1007/s11199-016-0722-y.
• Atış, F. (2010). Ebelik/Hemşirelik 1. ve 4. Sınıf Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ebelik Anabilim Dalı, Adana.
• Bal, D.M. (2014). Toplumsal cinsiyet eşitsizliğine genel bakış. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi , 1(1), 15-28.
• Başar, F. (2012). Türkiye'deki Hemşirelik Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları. (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Başar, F. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği: Kadın sağlığına etkisi. ACU Sağlık Bil. Derg., 3, 131-137.
• Bekleviç, A.Ç. (2013). Bir Üniversite Hastanesi Araştırma Görevlilerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği ve Çalışma Yaşamında Toplumsal Cinsiyet Rolleri Algısının Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
• Centre for Reviews and Dissemination. (2008). Systematic Reviews: CRD’s Guidance for Undertaking Reviews in Health Care, Erişim Tarihi: 6 Haziran 2018, Published by CRD, Üniversity of York: York Publishing Services Ltd, 1-281.
• Çetişli, E.N., Top, E.D., Işık. G. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitliği dersini alan ve almayan üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 25(2), 104-110.
• Dotti Sani, G.M., Quaranta. M. (2016). The best is yet to come? Attitudes toward gender roles among adolescents in 36 countries. Sex Roles, 77, 30-45. doi: 10.1007/s11199-016-0698-7.
• Erdoğan, M. (2016). Evli Kadınlarda Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Evlilikte Sorun Çözmeye ve Doyuma Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Harran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa
• Ertoy, AÖ. (2018). Karabük Üniversitesi Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine İlişkin Tutumlarına ve Bu Tutumlarının Belirleyicilerine Yönelik Bir Değerlendirme (Yüksek Lisans Tezi). Karabük Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Karabük.
• Esen, E., Siyez, D., Soylu, Y., Demirgürz, G. (2017). Examination of gender perception of university students according to sex and sex roles. e-International Journal of Educational Research, 8(1), 46-63. doi: 10.19160/5000197327.
• Kavuran, E. (2011). Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Bakışlarının Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Koyun, A., Taşkın, L., Terzioğlu, F. (2011). Yaşam dönemlerine göre kadın sağlığı ve ruhsal işlevler: hemşirelik yaklaşımlarının değerlendirilmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(1), 67-99.
• Kul, A. (2016). Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Cinsiyet Rolleri, Toplumsal Cinsiyet Algısı ve Şiddet Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Karabük Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Karabük.
• Namasivayam, A., Osuorah, D.C., Syed, R., Antai, D. (2012). The role of gender inequities in women’s access to reproductive health care: a population-level study of Namibia, Kenya, Nepal and India. International Journal of Women's Health, 4, 351-364.
• Özcan, A. (2012). Toplumsal Cinsiyet Eğitiminin Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rol Tutumlarına Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Özden, S. (2018). Sağlık Çalışanlarının Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Özpulat, F. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin şiddet eğilimleri ile toplumsal cinsiyet algıları arasındaki ilişki. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(2), 151-165.
• Pınar, G., Taşkın, L., Eroğlu, K. (2008). Başkent Üniversitesi öğrenci yurdunda kalan gençlerin toplumsal cinsiyet rol kalıplarına ilişkin tutumları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 15(1), 47-57.
• Sezgin, D. (2015). Toplumsal cinsiyet perspektifinde sağlık ve tıbbileştirme. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 18(1), 153-186.
• Şahiner, G. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Kadına Karşı Şiddetin Kadınların Üreme Sağlığına İlişkin Hizmetlerden Faydalanmasına Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Gülhane Askeri Tıp Akademisi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Kadın Hastalıkları ve Doğum Hemşireliği Bilim Dalı, Ankara.
• Şavran, G.T. (2014). Sağlıkta toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri: Eskişehir'de kırsal ve kentsel alanlarda kadın sağlığı. Fe Dergi, 6(1), 98-116.
• Şimşek, H. (2011). Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin kadın üreme sağlığına etkisi: Türkiye Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(2), 119-126.
• Uzun, Z., Erdem, S., Güç, K., Şafak Uzun, A.M, Erdem, E. (2017). Toplumsal cinsiyet algısı ve toplumsal cinsiyet rollerine eğitimin etkisi: Deneysel bir çalışma. Journal of Human Sciences, 14(1), 678-693. doi:10.14687/jhs.v14i1.4354.
• Varol, Z.S., Çiçeklioğlu, M., Taner, Ş. (2016). Bir tıp fakültesi birinci sınıf öğrencilerinde toplumsal cinsiyet algı düzeyi ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi. Ege Tıp Dergisi, 55(3), 122-128.
• Yaşar, B. (2011). Öğretmen Adaylarının Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutumlarının Kadın Sağlığı Hemşireliği Açısından Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Yıldırım, S. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Benlik Saygısı ve Toplumsal Cinsiyet Tutumlarının Flört Şiddetine Yönelik Tutumlarına Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, A. (2009). 15-49 Yaş Grubu Kadınların Evlilik Uyumları ve Toplumsal Baskı Yaşama Durumları Arasındaki İlişki (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, Samsun.
• Zeyneloğlu, S. (2008). Ankara’da Hemşirelik Öğrenimi Gören Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Zuo, X., Lou, C., Gao, E., Lian, Q., Shah, I.H. (2018). Gender role attitudes, awareness and experiences of non-consensual sex among university students in Shanghai, China. Reproductive Health, 15(49), 1-10. doi: 10.1186/s12978-018-0491-x.