POSITIONING THE CHILD IN THE WESTERNIZATION PROCESS: REVIEWING BOOKS IN THE CONTEXT OF EDUCATION, GAME AND CHILD LAW

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 49, 795 - 816, 24.12.2020

Azize Ummanel

https://doi.org/10.21560/spcd.vi.548459

Öz

The developments that started with the Industrial Revolution in Europe brought new
inventions and discoveries along with it; progress was also made in education, law and positive
sciences. By adopting an approach that makes people more worthy, the idea that educated
people can be more effective in industry became popular. This idea began to spread in the
Ottoman Empire with The Edict of Gulhane. The developments in the West in areas such as
education and law were taken into consideration and tried to be implemented. The aim of
this study is to examine the Ottoman books written about the children’s education and their
legal status and to study this in the context of repositioning of the child in the society. In this
study, which was structured with a qualitative approach, document analysis method was used;
the data obtained were analyzed using content analysis method. The findings were examined
under three categories: education, game and child law. In the books reviewed, it was found that
they included information on the importance of positive sciences, the superiority of reasoning,
questioning and concretization of knowledge, the importance of the game, the adoption of
the game-based education approach and the reorganization of the legal rights of the children;
in the light of this information, repositioning of the child in the society was discussed. The
foundation of the reforms made during the republic period dates back to the pre-republic era.
Uncovering the works telling us about this period and making them available in the Turkish
language are important to be able to witness that period. Thus, it is recommended to increase
the number of studies to be conducted in this area.

Anahtar Kelimeler

Education, Game, Child law, Early childhood history, Child

BATILILAŞMA SÜRECİ İÇERİSİNDE ÇOCUĞUN KONUMLANDIRILMASI: EĞİTİM, OYUN VE ÇOCUK HUKUKU BAĞLAMINDA ÜÇ KİTAP, ÜÇ İNCELEME

Öz

Avrupa’da Sanayi Devrimi ile başlayan gelişmeler, yeni icat ve keşifleri de beraberinde
getirmiş; eğitim, hukuk ve pozitif bilimlerde ilerleme kaydedilmiştir. Sanayi devrimi, üretimde
eğitimli iş gücünü ihtiyaç haline getirmiştir. Bu da insanın üretimdeki payını daha önemli
bir yere taşımıştır. Bu fikir Osmanlı’da Tanzimat Fermanı ile yaygınlaşmaya başlamış; eğitim
ve hukuk gibi alanlarda Batı’daki gelişmeler dikkate alınmış ve uygulanmaya çalışılmıştır. Bu
çalışmanın amacı çocukların eğitimi ve hukuki durumu üzerine yazılmış Osmanlıca kitapların
incelenmesi ve Batılılaşma sürecinde çocuğun toplum içerisinde yeniden konumlandırılması
bağlamında irdelenmesidir. Nitel bir yaklaşımla yapılandırılmış olan bu çalışmada nitel
araştırma yöntemlerinden doküman inceleme yöntemi kullanılmış; elde edilen veri içerik analizi
yöntemi ile çözümlenmiştir. Bulgular eğitim, oyun ve çocuk hukuku olmak üzere üç kategori
altında irdelenmiştir. İncelenen kitaplarda pozitif bilimlerin önemi, aklın üstünlüğü, bilgiyi
sorgulama ve somutlaştırma, oyunun önemi, oyun temelli eğitim yaklaşımının benimsenmesi
ve çocuğun hukuki haklarının yeniden düzenlenmesi ile ilgili bilgilerin yer aldığı görülmüş;
bu bilgiler ışığında çocuğun toplum içerisinde yeniden konumlandırılması ile ilgili tartışmaya
yer verilmiştir. Cumhuriyet döneminde yapılan yeniliklerin temeli Cumhuriyet öncesi
yıllara dayanmaktadır. Bu dönemi anlatan eserlerin gün yüzüne çıkartılması ve Türkçe’ye
kazandırılması, o döneme tanıklık edebilmemiz açısından önemlidir. Dolayısıyla bu anlamda
yapılacak çalışmaların artırılması ve alan yazına kazandırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Eğitim, Oyun, Çocuk hukuku, Erken çocukluk tarihi

Kaynakça

• Akyüz, E. (1999). Cumhuriyet Döneminde Çocuk Hakkındaki Gelişmeler. 2. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi, Ankara: ÇOKAUM Yay.
• Akyüz, E. (2013). Çocuk Hukuku. Ankara: Pegem Akademi.
• Akyüz, Y. (2001). Başlangıçtan 2001’e Türk eğitim tarihi. İstanbul: Alfa.
• Araz, Y. (2013). 16. Yüzyıldan 19. Yüzyılın başlarına Osmanlı toplumunda çocuk olmak. İstanbul: Kitapyayınevi.
• Dastarlı Dellaloğlu, E. (2018). Tanzimat’tan Cumhuriyete Türk Resminde Modernleşme: İmgeler ve Batılı Kimlik (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Demirbilek, S. (2000). Korunmaya muhtaç gençlerin topluma kazandırılmasında yetiştirme yurtları. DEÜİİBF Dergisi, 15(2), 137-152.
• Geçer, G. O. (2006). Osmanlı’da Sokak Çocukları ve Bir Belge. Türkbilig, 12, 163-172.
• Gökçearslan Çiftçi, E. (2009). Türkiye’de ve Dünyada Korunmaya İhtiyacı Olan Çocuklara Yönelik Hizmetlerin Tarihsel Gelişimi. Aile ve Toplum, 5(19), 53-65.
• Güler, D. S., Öztürk, F. (2003). Türkiye’de Okul Öncesi Öğretmeni Yetiştirmeye Dönük İlk Program ve Uygulamalar. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 2(4), 261-275.
• Heafford, M. R. (2016). Petalozzi: His Thoughts and Its Relevance Today. London: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315441405
• Köksalan, B. (2012). Okul Öncesi Eğitimin Tarihi Gelişimi. Gülaçtı, F., Tümkaya, S. (Ed.), Erken Çocukluk Eğitimi (ss. 75-89). Ankara: Pegem Akademi.
• Makal, A. (2010). Türkiye’de Erken Cumhuriyet Döneminde Kadın Emeği. Çalışma ve Toplum, 2, 13-40.
• Mandaloğlu, M. (2013). İslamiyetten Önce Türkler’de Aile Hukuku. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 33, 133-159.
• Oğuz, V., Köksal Akyol, A. (2006). Çocuk Eğitiminde Montessori Yaklaşımı. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergis, 15(1), 243-256.
• Ortaylı, İ. (2018). Osmanlı Toplumunda Aile. İstanbul: Kronik
• Rousseau, J. J. (2014). Emile. (Ü. Akagündüz, Çev.). İstanbul: Selis.
• Stearns, P. N. (2017). Childhood in World History (3rd Ed.). New York: Routledge.
• Taner Derman, M., Başal, H. A. (2010). Cumhuriyetin İlanından Günümüze Türkiye'de Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretimde Niceliksel ve Niteliksel Gelişmeler. Journal of International Social Research, 3(11), 560-569.
• Ummanel, A. (2017a). Türkiye Himaye-i Etfal Cemiyeti Yayınlarından Bir Kartpostalın Çocuk Hakları Bağlamında İncelenmesi. İlköğretim Online, 16(1), 245-255.
• Ummanel, A. (2017b). Kum ve Oyun Alanları Üzerine Bir İnceleme. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1539-1566.
• Ummanel, A. (2018). Osmanlı Türkçesi ile Yazılmış Olan “Çocuklara İlk Bilgiler” Adlı Kitabın Erken Çocukluk Eğitimi Açısından İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 53-66.
• Ummanel, A., Şahin Kıralp, F. S., Yiğit, P. (2018). The First Studies in Family Guidance in Early Childhood: The Books of Dr. Hafız Cemal. Quality & Quantity, 52(1), 609-623.
• Ünal, V. (2012). Osmanlı’nın Son Dönemlerinde Korunmaya Muhtaç Çocuklar için Kurulan Sosyal Hizmet Kuruluşları. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36(2), 1-27.
• Yolcuoğlu, İ. G. (2009). Türkiye’de Çocuk Koruma Sisteminin Genel Olarak