Kazakistan, Jambul’da, Ayşe Bibi Türbesi

Yıl 2005, Cilt: 14 Sayı: 1, 29 - 43, 15.05.2005

Rüçhan Bubur

Öz

Bu çalışmada, Kazakistan’ın bugün ayakta olan en eski türbesi ve aynı zamanda en eski yapılarından biri olan Ayşe Bibi Türbesi, mimari ve süsleme özellikleriyle tanıtılacaktır. Günümüze harap durumda ulaşmış olan türbeyi 2002 yılında yapılan restorasyon çalışmaları sırasında inceledik. Yapı, Kazakistan’ın güneyinde Kırgızistan sınırında bulunan Jambul şehrindeki Ayşe Bibi köyünde yer alır. Eski adı Taraz olan Jambul; Karahanlılar döneminin kültürel ve ekonomik açıdan en gelişmiş şehirlerinden biriydi. Tuğla malzemeyle inşa edilmiş, üzeri kubbeyle örtülü, kare planlı kübik bir yapı olan Ayşe Bibi Türbesi; gerek köşelerindeki yukarı doğru incelen silindirik kuleleriyle, gerekse cephelerini kaplayan terrekota bezemelerinin çeşitliliği ile dikkati çekmektedir. Araştırmacılar tarafından mimari ve süsleme özelliklerine dayanılarak 11. – 12. yüzyıllara tarihlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ayşe Bibi Türbesi, Karahanlılar, Terakota, Taraz, Jambul Kazakistan

Ayşe Bibi Turbeh in Jambul, Kazakhstan

Öz

Ayşe Bibi Mausoleum, the oldest mausoleum and one of the oldest buildings of Kazakhstan shall be introduced in this study, from the point of its architectural aspects and adornment features. We have examined the structure, merely ruins of which have reached our time, during its restoration in 2002. The mausoleum is placed in Ayşe Bibi village of Jambul, located at the Kyrgyzstan border in southern Kazakhstan. Jambul, former name Taraz, was culturally and economically one of the most developed cities during Karahanli period. Ayşe Bibi Mausoleum is a square planned cubical building erected by bricks, and is covered by a cupola. It attracts attention mostly by its cylindrical towers at its corners which get thinner upwards, and its variety of terracota facade adornments. The building is dated to 11th - 12th centuries A.D. by the researchers in connection with its architectural aspects and adornment features.

Anahtar Kelimeler

Ayşe Bibi, Turbeh, Jambul