The two Important Works of Library Architecture: Gebze Mustafa Paşa Complex Library; Edirne selimiye Mosque Library

Yıl 2006, Cilt: 15 Sayı: 1, 21 - 43, 15.04.2006

H. Sibel Çetinkaya

Öz

The libraries of Coban Mustafa Pasa Complex in Gebze and Selimiye Mosque in Edirne are introduced in detail in this article. The locations of these libraries, one is in complex and another is in mosque are revealed in their Waqfiyas. The Waqfiyas detail the management role, employees, salaries, and book catalogs. Both libraries are located in important architectural structures from the XVI. century classical Ottoman period. They are examples of buildings in which the library was included in the original planning of the structure.

Generally in Turkish Libraries, the square, single room, library served two roles – as a reading room and as book storage. The examples of attached reading room and book storage especially are witnessed during the XVIII through XIX centuries in which libraries were built as independent structures.  The library of Coban Mustafa Pasa Complex in Gebze as an attached building to the structure and the library in Selimiye Mosque in Edirne as a room in the structure are important as early examples of this practice.

Anahtar Kelimeler

-

Kütüphane Mimarisinin İki Önemli Eseri: Gebze Çoban Mustafa Paşa Külliyesi Kütüphanesi; Edirne, Selimiye Camii Kütüphanesi

Öz

Bu makalede, daha önce yayınlarda kütüphaneleri açısından ayrıntılı olarak tanıtılmamış olan Gebze, Çoban Mustafa Paşa Külliyesi ve Edirne, Selimiye Camii’nin kütüphaneleri tanıtılmaktadır. Biri külliye içinde, diğeri cami içinde kurulmuş olan her iki kütüphanenin de yerleri açık olarak vakfiyelerinde belirtilmiştir. Ayrıca, kütüphanenin yönetim şartları, mevcut kitapların listesi, çalışacak görevlileri ve alacakları ücretleri ayrıntılı olarak tanımlanmıştır. XVI.yüzyıl Klasik Osmanlı Dönemi’nin iki önemli eserinde yer alan bu kütüphaneler ait oldukları yapılarla birlikte tasarlanmış örneklerdir.

Genellikle kare planlı ve tek mekandan ibaret olan Türk Kütüphaneleri’nde tek mekan, okuma salonu ve kitap deposu olarak iki işlev için de kullanılmıştır. Okuma salonu ve kitap deposunun birbirine bitişik olarak inşa edildiği örnekler, Türk Kütüphane Mimarisi’nde, daha çok XVIII-XIX.yüzyıllarda bağımsız olarak inşa edilmiş kütüphanelerde karşımıza çıkmaktadır. Bir yapıya bitişik olarak inşa edilmiş olan Gebze, Çoban Mustafa Paşa Külliyesi Kütüphanesi ile bir yapının içinde yer alan Edirne, Selimiye Camii Kütüphanesi bu uygulamanın görüldüğü erken örnekler olması açısından oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler

-