Was the American Prima Donna Laura Schirmer Murdered in the Harem of Sultan Abdul Hamid II ?

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: 1, 59 - 84, 17.08.2016

Semra Daşcı

https://doi.org/10.29135/std.274246

Öz

Laura Schirmer (1862-1894) was one of the most eminent American prima
donnas in the second half of the 19th century. She received a special education
from the leading professors in the European capitals. Schirmer was a highly talented
performer known for her beauty. She came to the Constantinople, the capital of the
Ottoman Empire and sang in the Sultan’s presence in 1888. After the admirable
performance, she was given precious presents and appointed the court singer by
Sultan Abdul Hamid II. Some time later, however, the sansational headlines
appeared on the American and European newspapers stating that Schirmer and
thirteen favorites of the Harem had been poisoned. After the diplomatic
questionings and correspendences, it was understood that Laura Schirmer was
alive and well. This sequence of events resulted that the Sultan stopped the
singer’s large salary and revoked her appointment. Thereupon, Schirmer left
Constantinople and went to Paris. In
this study, we attempted to collect and evaluate different type of the
documents about the topic chronologically and we demonstrated that ‘the alleged
murder in the palace’ was nothing else than a mysterious and imaginary romantic
rumor. 

Anahtar Kelimeler

Abdul Hamid II, Laura Schirmer, Constantinople, America, singer, palace

Amerikalı Prima Donna Laura Schirmer Sultan II. Abdülhamid’in Hareminde Öldürüldü mü?

Öz

Laura Schirmer (1862-1894), 19. yüzyılın ikinci yarısında Amerika’nın en
ünlü opera sanatçılarından biriydi. Avrupa’nın önemli başkentlerinde, önde
gelen eğitmenlerden iyi bir müzik eğitimi alan Schirmer, sesi kadar güzelliği
ile de ünlü, oldukça yetenekli bir sanatçıydı. Kendisi, 1888 yılında Osmanlı
Devleti’nin başkenti İstanbul’a gelmiş ve Sultan’ın huzurunda şarkı
söylemiştir. Sanatçının beğenilen gösterisinden sonra kendisine değerli
armağanlar sunulmuş ve Sultan II. Abdülhamid tarafından ‘saray şarkıcısı’ olarak
görevlendirilmiştir. Bununla birlikte, bir süre sonra Amerika ve Avrupa
gazetelerinde, Schirmer ve onüç Harem gözdesinin zehirlendiğini ileri süren
sansasyonel haberler ortaya çıkmıştır. İki ülke arasındaki diplomatik yazışma
ve soruşturmaların ardından, sanatçının hayatta ve sağlığının yerinde olduğu
anlaşılmıştır. Bu olaylar dizisi sonucunda Sultan, Schirmer’in yüklü aylığını
kesmiş ve yaptığı atamayı da iptal etmiştir. Bu çalışmada, konu ile ilgili
farklı türdeki belgeler toplanarak kronolojik bir düzen içinde değerlendirilmekte
ve sarayda işlenen ‘sözde cinayet’in, hayal ürünü romantik bir söylentiden
fazlası olmadığı ortaya konmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

II. Abdülhamid, Laura Schirmer, İstanbul, Amerika, şarkıcı, saray

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Hariciye Nezareti Siyasi Kısım (HR. SYS.), no. 59/45, 07. 10. 1888
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Hariciye Nezareti Siyasi Kısım (HR. SYS.), no. 59/45, 09. 10. 1888
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Hariciye Nezareti Siyasi Kısım (HR. SYS.), no. 59/45, 14. 10. 1888
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Bâb-ı Âlî Evrak Odası (BEO), no. 2310/173224, 22/M/1322 (8 Nisan 1904)
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Bâb-ı Âlî Evrak Odası (BEO), no. 2455/184119, 20/N/1322 (28 Kasım 1904)
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Yıldız Serkurenalık Evrakı (Y.. PRK.SNR), no. 2/46, 24.Z.1305 (1 Eylül 1888)
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Yıldız Mütenevvi Maruzat (Y..MTV.), no.121/17, 03/Z/1312 (28 Mayıs 1895).
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Yıldız Perakende Evrakı Teşrifat-ı Umûmiye (Y..PRK.TŞF.), no. 6/28, 24/Z/1318 (15 Mart 1901)
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Yıldız Perakende Evrakı Hazine-i Hassa Maruzatı (Y..PRK.HH..), no. 29/6, 14/Ş/1313 (29 Mart 1896)
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Yıldız Perakende Evrakı Tanrirat-ı Ecnebiye ve Mabeyn Mütercimliği (Y..PRK.TKM.), no. 15/40, 06/Ş/1306 (7 Nisan 1889).
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Yıldız Zaptiye Nezareti Maruzatı (Y..PRK.ZB..), no. 4/56, 02/R/1306 (6 Aralık 1888)
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Yıldız Zaptiye Nezareti Maruzatı (Y..PRK.ZB..), no. 11/52, 14/L/1310 (1 Mayıs 1893)
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Yıldız Zaptiye Nezareti Maruzatı (Y..PRK.ZB..), no. 2450/118, 18/L/1318 (8 Şubat 1901)
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), İrade Taltifat (İ..TAL.), no. 274/1319, 30/02/1319 (9 Nisan 1902)
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Dahiliye Nezareti Mektûbî Kalemi (DH.MKT.), no. 912/79, 26/N/1322 (4 Aralık 1904)
• “Courrier des Theatres”, Gil Blas, 22 Ağustos 1888, Paris, s. 4.
• “Invraisemblable et pourtant tré vrai”, La Presse, 22 Ağustos 1888, Paris, s. 3.
• “Divers”, Officiel-Artiste, 23 Ağustos 1888, Paris, s. 6.
• “Did the Turk Murder Her?”, The World (New York), Vol. XXIX, No. 910, 7 Ekim 1888, s. 1.
• “Laura Schirmer All Right”, Ottumwa Daily Democrat (Iowa), 12 Ekim 1888, s. 4.
• “Did the Turk Murder Her”, The Morning Review, Washington, 14 Ekim 1888, s. 4.
• “In the Harem”, Daily Telegraph, (Hawking Bay), Issue: 5378, 17 Kasım 1888, s. 2.
• “Pretty Laura Schirmer”, The Great Falls Leader (Montana), 25 Aralık 1888, s. 2.
• “Dramatic and Musica”, New Zeland Herald, (Auckland), Vol. XXVI, Issue 9440, 10 August 1889, s. 4.
• “Musical Notes”, The Sporting Life, (Philadelphia), Vol. 16, 24 Ocak 1891, s. 11.
• “Colonel Mapleson Married”, San Francisco Call, Vol. 69, No. 108, 18 Mart 1891, s. 1.
• “A Bride’s Strange Career”, Hawke’s Bay Herald, Vol. XXVI, Issue 8968, 11 Mayıs 1891, s. 4.
• “Not a Harem Wictim”, The Boston Daily Globe, 21 Temmuz 1891, s. 4
• “An Adventurous Prima Donna”, Chicago Tribune, 2 Ağustos 1891, s. 9.
• “Mrs. Mapleson’s Dog Bag”, San Francisco Call, , 7 Ekim 1892, No. 129, Vol. 72, s. 8.
• “Artists and Pets”, Bradford Era (Pennsylvania), 12 Kasım 1892, s. 3.
• “Seraglio to Altar”, The Pittsburg Dispatch, 14 Mart 1892, s. 1
• “Laura Schirmer Mapleson”, New York Dramatic Mirror, 8 Temmuz 1893, s. 2.
• “Death of Laura Schirmer Mapleson”, The New York Times, 25 Ocak 1894, s. 8.
• “To Sleep at Mt. Auburn”, Boston Daily Globe, 25 Ocak 1894, s. 11.
• “Dramatic Gossip”, The Star (New Zealand), Issue 4907, 24 Mart 1894, s. 3.
• “Laura Schirmer Mapleson”, The New York Dramatic Mirror, 3 Şubat 1894, s. 5.
• “The Musical World”, Lewiston Saturday Journal, 19 Haziran 1895, s. 5.
• “The Seven Fears of Sarah Bernhardt”, Chicago Tribune (Illinois), 26 Ocak 1905, s. 14.
• Aracı, Emre, “Maria Gorlenko-Dolina ve Auer’in İstanbul Günleri”, Andante, Kasım 2014, s. 50-52.
• Auer, Leopold, “A Violinist Plays before a Czar and a Sultan”, The Baton, Vol. VI, No. 4, Şubat 1927, s. 1-5.
• Davey, Richard; The Sultan and the Subjects, London 1907 (ilk basım 1897), Chatto & Vindus, London 1897.
• Engin, Vahdettin; Sultan II. Abdülhamid ve İstanbul’u, Yeditepe, İstanbul 2008.
• Halman, Talât; “Shakespearean Art in the Turkish Heart: The Bard in the Ottoman Empire and the Turkish Republic”, Shakespeare 450, Ed. A. Deniz Bozer, Ankara 2014.
• Hamilton, Frank (Ed.); Opera in Philadelphia, Performance Chronology 1867-1899, 2009.
• Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanî / Osmanlı Ünlüleri, C. VI, Tarih Vakfı, İstanbul 1996.
• Osmanoğlu, Ayşe; Babam Sultan Abdülhamid, Timaş, İstanbul 2013.
• Ziya Şakir, Sultan Abdülhamid, Akıl-Fikir Yayınları, İstanbul 2010.