İZMİR/SEFERİHİSAR HEREKE (DÜZCE) KÖYÜ MEDRESESİ

Yıl 2017, Cilt: 26 Sayı: 1, 117 - 129, 28.04.2017

Yekta Demiralp

https://doi.org/10.29135/std.300327

Cited By: 1

Öz

Eski adıyla Hereke Köyü’nde bulunan bir yapı grubu, L şekilli plan şemasına sahip bir medrese, medresenin batısında kareye yakın dikdörtgen bir avlu ve avlunun güneyinde tek minareli bir camiden oluşmaktadır. Medrese yapı kütlesinin kuzeybatı köşesine bitişik inşa edilmiş “giriş” birimi, dışa taşkın bir eyvan biçimindedir. Yapıdaki bütün kemerler ve kubbeler tuğla ile inşa edilmiştir. Giriş eyvanı ekseninin doğusunda yer alan medrese, dokuz hücreden oluşmaktadır. Hücrelerin önünde 7 birimli revak yer almaktadır. Kare planlı öğrenci hücreleri muhtelif boyutlarda nişlere ve birer ocağa sahiptir. İnşa kitabesi ve vakfiyesi bulunmayan bu medreseye özel olarak bir dershane mekanı inşa edilmemiş olduğu, dershane mekanı olarak camiden yararlanıldığı anlaşılmaktadır. Bu mantıktan hareketle, medrese inşaatının planlandığı tarihte caminin mevcut olduğu düşünülmektedir. Caminin harim girişi üzerindeki mermer kitabe levhasında Ebced hesabıyla verilen inşa tarihi H 894 / M 1489 yılıdır. Dolayısıyla medresenin, 15. yüzyıl sonları ile 16. yüzyılın başlarında inşa edilmiş olabileceği söylenebilir. Çalışmamızda, mimari özellikleriyle tanıttığımız ve bugün harap durumda olan medrese yapısının olası restorasyonu konusunda çeşitli öneriler sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

medrese, Osmanlı mimarisi, erken Osmanlı, İzmir

MADRASAH OF HEREKE (DÜZCE) VILLAGE IN İZMİR/SEFERİHİSAR

Öz

There is a remarkable building group consist of a madrasah in L shaped plan, a courtyard in rectangular plan nearly square shaped on the west side of the madrasah and a mosque with one minaret, in the town of Seferihisar in İzmir, in the old village named Hereke. The main entrance which adjoined northwest corner is an iwan protruded outwardly. There is a 7-unit portico in front of the nine-celled madrasah. All the arches and domes in the madrasah were built with bricks. Square-planned student cells have niches and fireplaces in various sizes. The madrasah does not have built inscription and foundation records. It is understood that a private schoolroom was not constructed for the madrasah, and the mosque was used as a lesson place. It can be thought that the mosque was already exist when the madrasa construction was planned. The construction date given as “Ebced” cooding on the marble inscription on the entrance of the mosque’s prayer hall is A.H. 894 / A.D. 1489. Therefore, it can be said that the madrasah was built between the end of the 15th c. and the beginning of the 16th c. In this study, various suggestions are presented for a possible restoration of the madrasa structure which is introduced with its architectural features and which is in ruins today.

Anahtar Kelimeler

madrasah, ottoman architecture, early ottoman, Smyrna

Kaynakça

• Aslanoğlu, İ. (1978), Tire’de Camiler ve Üç Mescid, Ankara.
• Ayverdi, E., H. (1966), İstanbul Mimari Çağının Menşei Osmanlı Mimarisinin İlk Devri 630-805 (1230-1402), C.I, İstanbul.
• Ayverdi, E., H. (1973), Osmanlı Mimarisinde Fatih Devri 855-886 (1451-1881), C.III, İstanbul.
• Ayverdi, E., H. (1974), Osmanlı Mimarisinde Fatih Devri 855-886 (1451-1881), C.IV, İstanbul.
• Baltacı, C. (1976), XV – XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri – Teşkilat, Tarih, İstanbul.
• Bilge, M. (1984), İlk Osmanlı Medreseleri, İstanbul.
• Demiralp, Y. (1999), Erken Dönem Osmanlı Medreseleri (1300-1500), Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Emecen, F. (1989), XVI. Asırlarda Manisa Kazası, Ankara.
• Kılıççı, F. (1992), Seferihisar Hereke (Düzce) Köyü’ndeki Türk Devri Eserleri, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Lisans Tezi, İzmir.
• Kuran, A. (1969), Anadolu Medreseleri I, Ankara.
• Kuran, A. (1979), On Beşinci ve On Altıncı Yüzyıllarda İnşa Edilen Osmanlı Külliyelerinin Mimari Esasları Konusunda Bazı Görüşler, I. Milletlerarası Türkoloji Kongresi (İstanbul, 15-20. X. 1973) Tebliğler, İstanbul, 795-813.
• Nayır, A. Z. (1980), İstanbul Medreseleri – Koruma ve Çağdaş Kullanım Açısından Bir Değerlendirme, İTÜ Mimarlık Fakültesi Yayımlanmamış Doçentlik Tezi, İstanbul.
• Tümöz, F. (1987), Seferihisar – Düzce Köyü Tarihi Çevre Aaştırması, Anıtların Belgelenmesi ve Koruma Önerileri, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Bölümü Restorasyon Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Linsans Tezi, İzmir.