BYZANTINE COIN CIRCULATION IN PHRYGIA

Yıl 2017, Cilt: 26 Sayı: 2, 379 - 393, 30.10.2017

Zeliha Demirel-gökalp

https://doi.org/10.29135/std.340054

Cited By: 2

Öz

In this study, the Byzantine coins that are among the collections of Kütahya and Bolvadin Museums, located in the geography encompassing the Phrygia region in the Middle Ages, and the Byzantine coins which were acquired in the Amorium and Aizanoi excavations will be discussed. The aim of this paper is to determine the statistics of the Byzantine Coins in the Ancient Phrygia according to their periods and to evaluate the coins within the limits of the general economic history of their region. 

The Phrygian region in the Middle Ages is roughly the area surrounded by the provinces of Eskişehir, Kütahya, Afyon, Denizli and Uşak. Phrygia is considered to be one of the important points of the operation carried out against the Arabs in the 8th and 9th century. As from the second half of the 9th century, we see a complete Byzantine sovereignty in Anatolia and therefore also a period of peace and tranquility. And as of the second half of the 11th century, the region became an area of conflict between the Christian and Muslim military forces. The coin finds support this as well.

Firstly, the statistics of the Byzantine coins found in the museums and the excavations in the region were calculated according to periods and the data were graphed out. The obtained data were compared to the other areas, and it was observed that the Byzantine Empire was a common feature for most of the regions in Anatolia and that different parts portrayed local differences.

Anahtar Kelimeler

Byzantine, Coin, Circulation, Phrygia, Anatolia

ANTİK PHRYGIA’DA BİZANS SİKKE DOLAŞIMI

Öz

Bu çalışmada, Ortaçağ’da Phrygia bölgesini kapsayan coğrafyada yer alan günümüz Kütahya ve Bolvadin Müzeleri koleksiyonunda yer alan Bizans sikkeleri ile Amorium ve  Aizanoi kazılarında ele geçen Bizans sikkeleri konu olarak ele alınacaktır. Bu makalenin amacı Antik Phrygia’da bulunan Bizans sikkelerinin dönemlerine göre istatistiğini çıkarmak ve sikkeleri bulundukları bölgenin genel ekonomik tarihi içinde değerlendirmektir. 

Ortaçağ’da Phrygia bölgesi kabaca Eskişehir, Kütahya, Afyon, Denizli ve Uşak illeriyle çevresini kaplayan alandır. Frigya 8-9. yüzyılda Araplara karşı yürütülen harekatın önemli noktalarından biri olarak görülmektedir. 9. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Anadolu’da tam bir Bizans egemenliği ve buna bağlı olarak barış ve huzur dönemi söz konusudur. 11. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ise, bölge Hıristiyan ve Müslüman askeri güçlerinin bir çekişme alanı haline gelmiştir. Sikke buluntuları da bunu desteklemektedir. 

Öncelikle bölgedeki müzeler ve kazılarda bulunan Bizans sikkelerin dönemlere göre istatistiği hesaplanmış ve veriler grafiğe dönüştürülmüştür. Elde edilen veriler diğer bölgeler ile de karşılaştırılmış ve Bizans İmparatorluğunun Anadolu’daki bölgelerinin birçoğunun ortak bir tablosu olduğu, hem de değişik bölgelerin yerel farklılıklar sergilediği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bizans, Sikke, Dolaşım, Phrygia, Anadolu

Kaynakça

• Ashton, S., Lightfoot ve Özme, A. (2000), “Ancient and Medieaval Coins in Bolvadin”, Anatolia Antiqua VIII, 171–195.
• Borchhardt, J. (1999), Limyra Zemuri Taşları (çev. G. Yümer), İstanbul, 135-136.
• Bulgurlu, V. (2007), Demre-Myra Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısında Bulunan Sikkeler Hakkında Notlar, III. Uluslararası Likya Sempozyumu 07-10 Kasım 2005 Antalya, Sempozyum Bildirileri, Vol. I (ed. K. Dörtlük vd.), Antalya, 121-128.
• Bulut, S., Şengül, M. (2014), 2009-2012 Yılları Andriake Kazı Sikkeleri ve Yerleşim Tarihine Katkıları, Birinci Uluslar-arası Anadolu Para Tarihi ve Nümismatik Kongresi Bildiriler Kitabı, 25-28 Şubat 2013 (ed. K. Dörtlük, O. Tekin ve R. B. Seyhan), İstanbul, 79-110.
• Çantay, D. (2008), Edirne Makedonya Kulesi Kurtarma Kazılarında Ele Geçen Bizans Sikkeleri ve Mühürleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çizmeli-Öğün, Z. (2006), Kaunos Byzantine a la lumiere des trouvailles monetaires provenant des fouilles de la ville: Rapport Preliminaire, OBOLOS. 8.Acts of 4th Symposium. Coins in the Dodecanese Islands and their Peraea in Asia Minos, Athenes, 340-349.
• Çizmeli-Öğün, Z. (2007), Kaunos Kentinin Bizans Dönemi Sikke Buluntuları (1965-2002), Calbis. B. Öğün’e Armağan, Melanges offerts a B. Öğün, 39-62.
• Çizmeli-Öğün, Z. - Özbil, C. (2012), Çorum Müzesi Sikke Koleksiyonunda Bulunan Antik Sikkeler, 2. Çorum Kazı ve Araştırmalar Sempozyumu (yay.haz. Ö. İpek), Çorum, 155-170.
• Demirel Gökalp, Z. (2017), Kütahya Müzesi Bizans Sikkeleri, Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Demirel Gökalp, Z. (2016), “Olympos Kazısı 2009-2012 Yılları Bizans Sikke Buluntuları”, Phaselis II, 323-337.
• Demirel-Gökalp, Z. (2015a), Kütahya Müzesi’ndeki Bizans Sikkeleri, Uluslararası 19.Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, Celal Bayar Üniversitesi, Manisa, 21-24 Ekim 2015. (Baskıda)
• Demirel Gökalp, Z. (2015b), Bilecik Müzesi’ndeki Bizans Bronz Sikkeleri, TÜBA-KED 12, 11-28.
• Demirel Gökalp Z. (2015c), Byzantine Bronze Coins Found in Anatolia and Their Circulation, Proceedings of the 15th Symposium of the Mediterranean Archaeology, held at the University of Catania between 3-5 March 2011, Volume II (ed. P. M. Militello ve H. Öniz), 849- 856.
• Demirel Gökalp, Z. (2014), Malatya Arkeoloji Müzesi Bizans Sikkeleri Kataloğu, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Demirel Gökalp Z. (2011), Malatya Arkeoloji Müzesi’ndeki Bizans Sikkelerinin Değerlendirilmesi, XIV. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu (20-22 Ekim 2010, Selçuk Üniversitesi, Konya: Kömen Yayınları, 191-200.
• Demirel Gökalp, Z. (2007), Yalvaç ve Isparta Arkeoloji Müzeleri’nde Bulunan Bizans Sikkeleri (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Erdoğan, N. (ed.) (2015), Doğu Roma Sikkeleri (MS.491-1453), Mardin: Mardin Müzesi Yayınları.
• Erol-Özdizbay, A. (2014), Edirne (Hadrianopolis) Kalesi Zindanaltı Kazılarında Bulunan Sikkeler, Birinci Uluslararası Anadolu Para tarihi ve Numismatik Kongresi 25-28 Şubat 2013 Antalya Bildiriler (ed. K. Dörtlük, O.Tekin ve R. Boyraz Seyhan), İstanbul, 246-280.
• Fischer-Bossert, W. (2014), Kleinfunde und Fundmützen, Karatepe-Aslantaş, Azatiwataya: die Bauwerke, Keramik, Kleinfunde und Fundmützen (yay. M. Sicker-Akman ve diğerleri), Wiesbaden, 161-175.
• Foss, C. (1977), Late Antique nad Byzantine Ankara, DOP, 31, 27-87.
• Gandila, A. (2009), Early Byzantine Coin Circulation in the Eastren Provinces: A
• Comparative Statistical Approach, i AJN, 21, 151-226.
• Hendy, M.F. (1986), The Coins, Excavations at Saraçhane in Istanbul, Volume.1, the Excavation, Structures, Architectural Decoration, Small Finds, Coins, Bones, and Mollusc, (ed. R. M. Harrison), Priceton University Press and Dumbarton Oaks Research Library and Collection, 278-373.
• Karaca, R. (2015), Kureyşler Barajı Kurtarma Kazıları (Höyüktepe ve Attepe Yerleşimi), 2014 Yılında Ele Geçen Sikkeler, Kureyşler Barajı Kurtarma Kazıları 2014 (Ed. M. Türktüzün ve Ünan, S.), 653-660.
• Katsari, C. - Lightfoot, C. S. - Özme, A. (2012), The Amorium Mint and the Coin Finds, Amorium Reports 4, Berlin: Akademie Verlag.
• Kılıç, S. (2012), Bolu Arekoloji Müzesi’ndeki Bronz Bizans Sikkeleri, Uluslararası Katılımlı XV. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Anadolu Üniversitesi 19-21 Ekim 2011 Bildiriler Kitabı C.2 (ed. Z. Demirel Gökalp vd.), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 503-510.
• Köker, H. (2013), Aizanoi Kazısı 2011-2012 Yılları Sikke Buluntuları, Aizanoi I 2012 Yılı Kazı ve Araştırma Raporları (Ed. E. Özer), Ankara: Bilgin Kütür-Sanat Yayınları, 133-151.
• Laflı, E. - Lightfoot, C. S. - Ritter, M. (2016), Byzantine coins from Hadrianoupolis in Paphlagonia, Byzantine and Modern Greek Studies 40/2,187-206.
• Levick, B. - Mitchell, S. (ed.) (1998), Monuments from the Aezanitis, Monumenta Asiae Minoris Antiqua Vol. IX, Journal of Roman Studies Monographs.
• Lightfoot, C. S. (2003), Amorium’daki Sikke Buluntuları: Anadolu’da Bizans Para Ekonomisi İçin Yeni Kanıtlar, Türk Arkeolojisi ve Etnografya Dergisi, 3, 23–28.
• Lightfoot, C. S. (2009), An Important Group of Late 7th-Century Coins from Amorium, Ancient History, Numismatics and Epigraphy in the Mediterranean World. Studies in Memory of Clemens E. Bosch and Sabahat Atlan and in Honour of Nezahat Baydur (ed. O. Tekin), Istanbul, 223–6.
• Marksteiner, T. - Schuh, U. (2008), Excavations at Limyra in 2007, Anmed VI, 42-46.
• Metcalf, D. M. (1960), The Currency of Byzantine Coins in Syrmia and Slovonia, Hamburger Beitraege Zur Numismatik, 4, 429-44.
• Metivier, S. - Prigent, V. (2010), La Circulation Monetaire Dans la Cappadoce Byzantine d’apres les collections des Musees Kayseri et de Niğde”, Melanges Cecile Morrisson, Travaux et Memoires 16, 577-893.
• Morrisson, C. (2002), Byzantine Money: Its Production and Circulation, The Economic History of Byzantium: From the Seventh through the Fifteenth Century 3 (Ed. Angeliki E. Laiou), Dumbarton Oaks Research Library and Collection, 909-966.
• Özbil, C. (2014a), Coin Finds, Das Gerontikon von Nysa am Maander (ed. M. Kadıoğlu), Verlag Philipp von Zabern, 129-139.
• Özbil, C. (2014b), Nysa Kazısı Sikke Buluntuları (1992-2012), Birinci Uluslararası Anadolu Para tarihi ve Numismatik Kongresi 25-28 Şubat 2013 Antalya - Bildiriler (ed. K. Dörtlük, O. Tekin ve R. Boyraz Seyhan), İstanbul, 429-436.
• Sancaktar, H. (2013), 2012 Yılı Pisidia Antiokheia Kazısı Sikkeleri: Ön Rapor, Pisidia Araştırmaları I (ed. B. Hürmüzlü, M. Fırat ve A. Gerçek), Isparta, 368-377.
• Sancaktar, H. (2014), Antiokheia (Pisidia) Kazısı Sikkeleri: 2008-2012, Birinci Uluslararası Anadolu Para tarihi ve Numismatik Kongresi 25-28 Şubat 2013 Antalya - Bildiriler (ed. K. Dörtlük, O. Tekin ve R. Boyraz Seyhan), İstanbul, 515-524.
• Şahin, M. (2016), Geç Antik Çağ ve Bizans Çağına Ait Myndos Sikkeleri, Myndos Kazı ve Araştırmaları Myndos Excavations and Researches 2004-2013 (ed. M. Şahin), Ankara, 308-342.
• Tek, A.T. (2003), The Coins of Gordianus III found at Arykanda. Evidence for an Earthquake Relief Fund in Lycia?, XIII Congreso Internacional de Numismatica, Madrid 2003 Actas Vol. 1, (Ed. C. Alfaro ve C.M.P, Otero), 947-957.
• Tekin, O. (1999), Yapı Kredi Koleksiyonu Bizans Sikkeleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tekin, O. (2009), An eleventh century hoard of Byzantine folles from the Marmaray-Metro Salvage Excavation at Yenikapı-Istanbul, Anatolia Antiqua XVII, 279-288.
• Tekin, O. (2013), Excavation coins and a Byzantine weight from Küçükçekmece Lake Basin, İstanbul Araştırmaları Yıllığı / Annual of Istanbul Studies 2, 57-66.
• Tekin, O. - Erol-Özdizbay, A. (2012), Coins from Allianoi Excavations: Campaign of 1998, CollAn, XI, 347-401.
• Tekin, O. - Erol-Özdizbay, A. (2013), Coins from Allianoi Excavations: Campaign of 1999”, CollAn, XII, 299-331.
• Tekin, O. - Erol-Özdizbay, A. (2014), Coins from Allianoi Excavations: Campaign 2000, CollAn, XIII, 293-336.
• Tekin, O. - Erol-Özdizbay, A. (2016), Coins from Allianoi Excavations: Campaign 2001, Anatolia Antiqua, XXIII, 117-146.
• Ünal, C. (2012a), Manisa Müzesi Bizans Sikkeleri, Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Yayınları.
• Ünal, C. (2012b), İzmir İli ve İlçeleri (Bergama, Efes, Ödemiş Müzeleri) Örnekleri ile I. Dönem Bizans Sikkeleri - 5. Yüzyıl Sonu-8. Yüzyıl Ortası, Manisa.
• Yağız, O. (1989), Ainos Kazı Sikkeleri (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitsüsü, İstanbul.