İzmir Arkeoloji Müzesi Envanterine Kayıtlı Bir Grup Bronz Eser

Yıl 2020, Cilt: 29 Sayı: 2, 541 - 565, 16.11.2020

Feride İmrana Altun , Gülsüm Elif Erginer

https://doi.org/10.29135/std.690800

Cited By: 2

Öz

Makale kapsamında İzmir Arkeoloji Müzesi envanterine kayıtlı on beş bronz eser incelenmiştir. Çalışılan eserler aydınlatma araçları ve buhurdanlar olmak üzere iki farklı grup altında değerlendirilmiştir. Müzede bulunan aydınlatma araçları; kandiller, kandilin üzerine oturduğu kandelabrum gövdesi, yağ haznesi parçaları ve polykandilion askısı olmak üzere sınıflandırılmıştır. Bizans dönemine tarihlenen bronz kandiller; evlerin, resmi binaların ve kiliselerin aydınlatılmasında kullanılmıştır. Bizans İmparatorluğu dönemine tarihlenen bronz buhurdanlar, kısaca ayin esnasında kokulu bitkilerin ve ağaç kabukların yakıldığı kaplardır. Bizans döneminde buhurdanlar, farklı törenler ve ayinlerde kullanılmıştır. Bizans toplumunun günlük yaşamında yer alan geleneksel objesi konumundadır. Bir örnek dışında buluntu yerleri bilinmeyen, müzeye satın alma ve müsadere yoluyla kazandırılan bu eserlerin tarihlendirme önerileri de çok yakın benzerleri üzerinden yapılmıştır. Arkeolojik alanların Bizans tabakalarında olduğu kadar, müzeler ve özel koleksiyonlarda sıklıkla yer alan objeler Bizans günlük ve dini yaşamına ilişkin somut belgeler olarak Bizans yaşam kültürü ve alışkanlıklarını algılamayı kolaylaştırmaktadır. Makale içinde ayrıntılı olarak ele alınan bu eserler makale sonunda katalog bilgileri ile tanıtılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İzmir Arkeoloji Müzesi, Bizans, Aydınlatma araçları, Buhurdan, bronz

Destekleyen Kurum

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Bap Koordinatörlüğü

Proje Numarası

BAP-19-1009-114

A Group of Bronze Works in İzmir Archeology Museum Inventory

Öz

Within the scope of the article, fifteen bronze objects which are registered in İzmir Archeology Museum inventory were examined. The studied objects were evaluated under two different groups as lighting tools and incense burners. Lighting tools in the museum; classified as oil lamps, candelabrum body, oil reservoir parts and polycandelon hanger. Bronze oil lamps dating to the Byzantine period; used for lighting of houses, official buildings and churches. The bronze incense burners dating to the Byzantine Empire, in shortly definition incense as the vessels contained mixture of plants and the bark of trees burnt in. During the Byzantine period, incense burners were used in different ceremonies and rituals. The incense burner, which is also known to be used for the smell of places in daily life, is the traditional object of Byzantine society in daily life. Except for an example of finds place are unknown. They were through purchase and confiscation to the museum. The dating suggestions of these works were also made on very similar counterparts.
Eight oil lamps were introduced in the article. Oil lamps were examined under two groups according to the number of noses as one-nosed and multi-nosed. One-nosed oil lamps are also classified as their body shapes, round, flat round, and foot shaped. In the İzmir Archaeology Museum Collection, it is understood that the oil lamps are used in the three ways: 1-On the flat ground; 2-Mounted on the candelabrum; 3-Hanging by the chain.
In the article, pieces of candelabrum on which the oil lamps sit specified as body and oil reservoir. In addition, polycandelon used for the lighting of large areas. The hilly and the hanger of polycandelon are introduced in the article. Lighting tools and parts were produced in casting technique. Studied within the scope of the article, lighting tools registered in the inventory of the İzmir Archaeology Museum were dated to the 5.- 7. centuries. Incense burner is the other part of the article. The incense burners bodies identified as two different shapes they are hemispherical and hexagonal. Objects can be placed in 5.- 6. centuries. Incense burners were produced by casting technique and their decorations made by engraving technique.
Objects frequently found in museums and private collections as well as in the Byzantine layers of archaeological sites make it easier to perceive the Byzantine life culture and habits as concrete documents regarding Byzantine daily and religious life.
These works, which are discussed in detail in the article, are introduced with catalog information at the end of the article.

Anahtar Kelimeler

İzmir Archaeology Museum, Byzantine art, Lightings tools, incense burner, bronze

Proje Numarası

BAP-19-1009-114

Kaynakça

• Acara, M. (1990). Türkiye Müzelerindeki Bizans Madeni Eserleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Acara, M. (1997). Bizans Maden Sanatında Dini Törenler Sırasında Kullanılan (Litürjik) Eserler, (Yayınlanmamış Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Acara, M. ve Olcay, Y. (1997). Bizans Döneminde Aydınlatma Düzeni ve Demre Aziz Nikolaos Kilisesi’nde Kullanılan Aydınlatma Gereçleri, Adalya II, 249-266.
• Atasoy, S. (2005a). Bronze Lamps in the İstanbul Archaeological Museum. Oxford: Bar International Series 1436. Atasoy, S. (2005b). Haluk Perk Koleksiyonu’ndan Bronz Kandiller. Tuliya I, 193-230.
• Aydın, A. (2010). Malatya Müzesi’ndeki Buhurdan. Bizans ve Çevre Kültürler, Prof. Dr. S. Yıldız Ötüken’e Armağan (Ed S. Doğan ve M. Kadiroğlu). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 78-88.
• Bailey, D. M. (1996). A Catalogue of the Lamps in the British Museum IV. Lamps of Metal and Stone and Lamp Stands. London: British Museum Press.
• Bilgi, Y. H. (1999). Bizans dönemi küçük sanat eserleri. Kollektif, Akdeniz'in Mor Binyılı. Yapı Kredi Koleksiyonu Bizans Sikkeleri , 50-89. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bouras, L. ve Kazhdan A. (1991). Cencer. (Ed. Kazhdan, A.), The Oxford Dictionary of Byzantium Cilt: 1, 397. Oxford.
• Brouskari, M. (1985). The Paul and Alexandra Kanellopoulos. Museum. A Guide, Athens.
• Bussiére, J. ve Wohl, B.L. (2017). Ancient Lamps in the J.. Paul Getty Museum. Los Angeles: Getty Publications.
• Chalkia, M.X. (2002). Copper-alloy Lamp and Lamp Stand. D. Papanikola-Bakirtzi (Ed.). Everyday Life in Byzantium, Byzantine Hours. Works and Days in Byzantium 286-287, Kat. No. 301. Athens.
• Cömert, B. (2010). Mitoloji ve İkonografi. Ankara: De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.
• Crawford, J. S. (1990). The Byzantine Shops at Sardis. Cambridge, Mass: Harvard University Press.
• Çokay, S. (2000). Antikçağda Aydınlatma Araçları, İstanbul: Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
• Demirel, Gökalp, Z. (2001). Türkiye Müzelerindeki Bizans Dönemine Ait Maden Aydınlatma Araçları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demirel, Gökalp, Z. (2002). Bizans Dönemine Ait Bronz Kandiller ve Bir Tipoloji Önerisi. Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 1, Sayı 3, 173-199.
• Demirer, Ü. (2013). Kibyra Metal Buluntuları, (Yayınlanmamış Doktora tezi). Akdeniz Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Erdem, S. (1992). Buhur. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C. 6, 383-384).
• Erginsoy, Ü. (1978). İslam Maden Sanatının Gelişimi. İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Ferrazzoli A. F. (2012). Byzantine Small Finds from Elaiussa Sebaste. B. Böhlendorf–Arslan–A Ricci (Ed.). Byzantine Small Finds in Archaeological Contexts,Byzas 15 , 289–307.
• Galavaris, G. (1978), Some Aspects of Symbolic Use of Lights in Eastern Curch Candeles, Lamps and Ostrich Eggs, Byzantine and Modern Greek Studies, 4,73-75.
• Gürler, B. (2004). Tire Müzesi Bronz Eserleri/Bronze Objects at Tire Museum. İstanbul: Ege Yayınları.
• Israeli, Y. ve Mevorah, D.(2000). Cradle of Christianity. Jerusalem: The Israel Museum.
• Kongaz, G. (2010). Kandil. Pitarakis, P.(ed.) Hayat kısa, sanat uzun Bizans’ta şifa sanatı/Life is short, art long the art of healing in Byzantium, 206, kat.7. İstanbul, Pera Müzesi Yayını, No. 73.
• Kitabı Mukaddes. (1997). Eski ve Yeni Ahit Tevrat, Zebur (Mezmurlar) ve İncil, İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi.
• Köroğlu, G. (2005). Bizans dönemi buhurdanları ve Haluk Perk Müzesi’ndeki örnekler. Tuliya 1, 261-308.
• Malcove Collections. http://collections.artmuseum.utoronto.ca:8080/objects (Erişim: 10.02.20)
• Mango, C. (1972). The Art of the Byzantine Empire 312-1453 Sources and Documents. Canada: University of Toronto Press.
• Mango, M.M. (1986). Silver from Early Byzantium: The Kaper Koraon and Related Treasure Walters Art Gallery. Baltimore: Maryland.
• Metin H. ve Becks, B. A. P.t (2015). Burdur Müzesi Metal Kandilleri. Olba, XXII, 275-320.
• Militsi, E. (2012). Small Finds from Early Christian Settlement of Kefalos in Cos, Dodecanese. B. Böhlendorf–Arslan–A Ricci (Ed.). Byzantine Small Finds in Archaeological Contexts,Byzas 15 , 262-275.
• Perlzweig, J. (1961). Lamps of the Roman Period First to Seventh Century After Christ, The Athenian Agora. Princeton, New Jersey: American School of Classical Studies at Athens, Vol. 7.
• Ross, M. (1962). Catalogue of the Byzantine and Early Mediaeval Antiquities in the Dumbarton Oaks Collection I. Metalwork, Ceramics, Glass, Glyptics, Painting. Washington.
• Sussman, V. (1983). A Candelabrum on a Tombstone from Zoar. Israel Exploration Journal, Vol. 33, No. 3-4, 231-234.
• Taft, R.F. ve Kazhdan A. (1991). Candles (Ed. Kazhdan, A.), The Oxford Dictionary of Byzantium Cilt: 1, 371. Oxford.
• Viryonis, S. (1971). The will of Provincial Magnate, Eusstathius Boilas (1059) , Byzantium: its international history and relations with Muslim world Collected Studies. Varium Reprints, London , 263-267.
• Waldbaum, J. C. (1983). Metalwork from Sardis, The Finds Through 1974. Cambridge-London.
• Weitzmann, K. (1979). Age of spiritualy Late Antique and Early Christian Art, Late to Seventh Century, The Metropolitan Museum Of Art, New York.
• Xanthopoulou, M. (2010). Les Lampes en Bronze a l’époque paléochrétienne, Bibliothéque de l’Antiquité tardive. Turnhout.
• Xanthopoulou, M. (2002). Copper-alloy Lamp and Lamp Stand. D. Papanikola-Bakirtzi (Ed.). Everyday Life in Byzantium, Byzantine Hours. Works and Days in Byzantium 291, Kat. No. 307. Athens.