The Pera Salon Exhibitions in the Light of Recent Researches

Yıl 2021, Cilt: 30 Sayı: 1, 337 - 367, 15.05.2021

Seza Sinanlar Uslu

https://doi.org/10.29135/std.832675

Cited By: 1

Öz

The Salon Exhibitions that took place in Pera are among the most intriguing events in the history of Ottoman painting. Although these Salon Exhibitions, similar to their counterparts in Paris, were only held three times, they have been regarded by art historians as a critical reference point. Based on this significance, we have had the opportunity to make new interpretations in the light of new sources (from the Bibliothèque Nationale, Library of the Musée des Art Décoratifs in Paris, Istanbul Ataturk Library and Istanbul University Library of Rare Book,) we benefited from in our study.
At the first glance it should be said that we have used three different primary sources. These are the articles written in the daily newspapers of the time published in Istanbul such as Stamboul in French, Ikdam and Malumat in Ottoman, catalogues of these salon exhibitions (although the first one is missed), and the photo albums of Yıldız Palace, the most interesting one, which contain almost 40 photographs taken from the halls of 1902 and 1903 Salon exhibitions.
As the research method, it can be said that, first we brought together these sources and then matched the data to concrete information which was obtained about the exhibited works of some artists who participated in the 1902 and 1903 exhibitions. At this point it should be noted that Ikdam and Malumat were sometimes using visual materials whereas Stamboul did not. Therefore, we benefited from Stamboul’s detailed descriptions in order to identify the paintings some of which are visible in Ikdam’s and Malumat’s pages at first. The data obtained from exhibition catalogues also helped us to clarify the names of artists and their artworks. In other words, extensive archival research and more effective use of press sources and also cross-reading of different media sources in the same period paved the way to obtain more comprehensive information about the Salon Exhibitions. Consequently, some artists whose works had not been discovered before were identified, and it became possible to make new evaluations regarding the content and style of these artworks based on visual data. As we are of the opinion that lack of visual materials prevent art historians from documentation of their work, we aimed at first to use visual materials as a big component and result of the research.
Finally, we should say that we tried to bring together new results as pieces of our documentation and experienced how it becomes possible to evaluate the skills of the artists through the images of their works many of which we cannot access today. We also found out how we should use different sources such as visual data, commentaries and archival documents all of which are based on individual stories and individual artistic activities that took place in Pera in Istanbul, the most cosmopolitan city of the Ottoman Empire in the 19th century. 

Anahtar Kelimeler

Pera Salon Exhibitions, Ottoman exhibitions of paintings, Régis Delbeuf, Celâl Esad Arseven, Yıldız Photo Albums, Ottoman exhibitions of painting, Celâl Esad Aresen

Son Araştırmalar Işığında Pera Salon Sergileri

Öz

Pera’da gerçekleşen Salon Sergileri, Osmanlı resim tarihi içindeki en ilgi çekici etkinliklerden biridir. Paris’teki örneklerine benzer şekilde gerçekleştirilen Salon Sergileri sadece üç kez düzenlenmiş olmasına rağmen sanat tarihçileri tarafından Osmanlı resim tarihinde önemli bir nirengi noktası olarak görülmüştür. Son yıllarda derinleşen araştırmamızda faydalandığımız yeni kaynakların ışığında yeni tespitler ve yeni yorumlar yapma imkânı doğmuştur. Çalışma kapsamında Paris’te Bibliothèque Nationale başta olmak üzere, Paris Musée des Art Décoratifs Kütüphanesi, İstanbul Atatürk Kitaplığı, Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi ve İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde bulunan dönemin basın kaynakları, fotoğraf albümleri, sergi katalogları ile sergiler özelinde günlük olarak çıkan gazete haberleri ve eleştiri yazıları incelenmiş, elde edilen sonuçlar bu makalede paylaşılmıştır. Araştırmanın özgün kaynaklarından biri olan İstanbul Nadir Eserler Kütüphanesi koleksiyonunda bulunan Yıldız Fotoğraf Albümleri arasında 1902 ve 1903 sergisine ilişkin sergi mekânını ve eserleri gösteren fotoğraflar ise daha evvel hiçbir örnek eserine rastlamadığımız bazı sanatçıların sergideki eserlerinin görülmesine imkân vermiştir. Böylece bilinen bazı isimlerin görülmedik eserlerinin ortaya çıkarılması mümkün olmuş, söz konusu yapıtlar hakkında görsel veriye dayalı yeni değerlendirmeler yapılmasının da önü açılmıştır. Sonuç olarak Salon Sergilerinin daha bütünlüklü bir dizi etkinlik olarak görülmesi mümkün olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Pera Salon Sergileri, Osmanlı Resim Sergileri, Régis Delbeuf, Celâl Esad Arseven, Yıldız Fotoğraf Albümleri, Osmanlı resim sergileri

Kaynakça

• Antmen, A. (2008). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Antmen, A. (2015). Üryan, Çıplak, Nü, Türk Resminde Bir Modernleşme Öyküsü, İstanbul: Pera Müzesi Yayınları No:79.
• Aracı, E. (2004). Dolmabahçe’den Bayreuth’a Uzanan Yardım Eli. Andante, 8, 29-31.
• Cezar, M. (1995). Sanatta Batıya Açılış ve Osman Hamdi Bey. İstanbul: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı Sanat Yayınları.
• Egecioğlu, Ö. (2014-2015). Eski İstanbul’da Parsifal’den Seçmeler. Opus Klasik Müzik Dergisi, 15 Aralık 2014-15 Ocak 2015, 62-66.
• Erten, O. (2012). Türk Sanatına Yön Veren Sergiler ve Yahşi Baraz’ın Büyük Sergileri, c.1, İstanbul: 47-52.
• Öndeş, O ve Makzume E. (2003). Osmanlı Saray Ressamı Fausto Zonaro, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Özyiğit, H. (2012). 1830–1920 Yılları arasında süreli yayınlarda Türk resim sanatı eleştirisi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim dalı, yayımlanmamış doktora tezi, Ankara.
• Le Moniteur Oriental / The Oriental Advertiser (İstanbul Atatürk Kitaplığı) 3 Haziran 1903.
• Sinanlar, S., (2008). Pera’da Resim Üretim Ortamı 1844-1916. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Sinanlar, S., (2009), Lecomte Prétextat; un homme de l’art au XIXème siècle à Péra, (İstanbul: Gerflint), Synergie Turquie No: 2, 59-67.
• Sinanlar Uslu, S. (2013). Un critique français à Constantinople : Régis Delbeuf:1854-1911, İstanbul : Synergies Turquie, No: 6, 141-150.
• Sinanlar Uslu, S. (2014). Adolphe Thalasso’nun gözünden Meşrutiyetin Osmanlı Sanat Ortamına Yansımaları 1908-1914, Semra Germaner Armağanı, İstanbul : MSGSÜ Yayınları, 261-272.
• Stamboul: Journal Politique et litteraire (Bibliotheque National de France) 13 Mayıs 1901 / 16 Mayıs 1901 / 17 Mayıs 1901 / 18 Mayıs 1901 / 22 Mayıs 1901 / 29 Mayıs 1901 / 28 Haziran 1901 / 12 Haziran 1901/ 15 Haziran 1901 / 28 Haziran 1901 / 9 Aralık 1901 / 4 Nisan 1902 / 21 Nisan 1902 / 23 Nisan 1902 / 26 Nisan 1902 / 9 Mayıs 1902 / 23 Mayıs 1902 / 24 Mayıs 1902.
• Thalasso, A. (1906). Les Premiers Salons de Peinture de Constantinople, L’Art et les Artistes, Paris: 172-181.
• Deuxième Exposition des Artistes de Constantinople, Salon 1902, Catalogue (Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi A/7812)
• Les Artistes de Constantinople, Salon de Pera, Deuxième Année, 1902. (Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi A.IV/0534)
• Yıldız Sarayı Fotoğraf Albümleri, 90527 ve 90528 numaralı albümler (İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi)