Explanation About "Central Bank Of The Republic of Turkiye Branch of Samsun Building" According to the Archive Documents Regarding the Missing and Wrong Knowledge

Yıl 2023, Cilt: 32 Sayı: 2, 1079 - 1089, 31.12.2023

Hasan Tahsin Selçuk

Öz

This text is complementary of an article which was published in this, “Journal of Art History” magazine, on the Central Bank of the Republic of Turkey (TCMB) Samsun Branch Building, based on archival documents, has been submitted to the information of the researchers through this journal.
The published article made wrong judgments and inferences by trying to associate the contradictory data with each other, since it made its analysis using secondary sources. Therefore, he could not make accurate and consistent inferences about the building he examined.
It is also a wrong attitude to make hypothetical judgments without visible, and verifiable data. For this reason, it has misinformed the readers on the subject. For example, he developed hypothetical judgments about the building’s construction date and architect. He tried to make sense of the building in the “1st National Architecture Movement” as the plan setup and “The Second National Architecture Movement” as the façade setup.
However, the project in hand is a project between these two periods, defined as the “cubic period”, designed in the “modernist period”. Again, the current photographs and survey drawings of the building, which we see in the hands of the author, indicate that there is a different situation. In this regard, the author must first refer to the “institutional archive” and the “Archive of the Conservation Board” to which the building he is researching belongs to.
My study, according to the information obtained by examining the TCMB archive documents; the project of the constructed building, the project author, the architects who supervised it, the date of construction and the contractor company and its cost, the meaning and importance of the building in terms of Turkish art and architecture history are explained.
A national architectural project competition held for the Samsun Central Bank Branch building in 1939. Competition concluded within the defined calendar. But with the beginning of the II. World War II, the winner of the competition project had not implemented. The constructed building; was designed by Paul Bonatz in 1948. Project drawings and construction management were drawn and followed by Ahmet Sabri Oran till 1950.
Ahmet Sabri Oran was a student of Paul Bonatz at Stuttgart Technical School in 1936. Then, he was a successful architect who won awards in many competitions with talent- important architect partners (one of them Emin Onat). He was instrumental for Paul Bonatz; at first, taking a position in the ministry where Bonatz was a consultant and invited him to office in Ankara, then establishing a freelance office in Ankara, and finally getting a staff at Istanbul Technical University. Paul Bonatz had a long and sincere friendship-partnership with Ahmet Sabri Oran. During this partnership period, Paul Bonatz was influential in the formation and dissemination of the “II. National Architecture Movement” with the designs he made through Ahmet Sabri Oran and his other graduated students from Stuttgart in Turkey. Also, he was the chairmanship of the design competition juries in the selection committees.
TCMB Samsun branch building was ordered to Ahmet Sabri Oran in 1948 on the condition that Paul Bonatz designs the building. In terms of Art and Architectural History, the project she designed for the Samsun Branch Building and the building that was put into service in 1950 is the most important example of the “2nd National Architecture Movement” in the city of Samsun.

Anahtar Kelimeler

Paul Bonatz, Second National Architecture Movement, Central Bank, Samsun, Ahmet Sabri Oran

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Samsun Şube Binası Hakkında Eksik Ve Yanlış Bilinenlere İlişkin Arşiv Belgeleri Işığında Açıklama

Öz

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Samsun Şube Binası konusunda ‘Sanat Tarihi Dergisi’ nde yayınlanan makaledeki bilgileri arşiv belgelerine dayalı olarak tamamlayacak bu metni derginiz aracılığı ile araştırmacıların bilgisine sunulmaktadır. T.C. Merkez Bankası Samsun Şube binası için, 1939 yılında Ulusal çapta mimari proje yarışması düzenlenmiş ve yarışma sonuçlandırılmıştır. Fakat II. Dünya Savaşı başlaması ile seçilen proje uygulanmamıştır. İnşa edilen yapı, 1948 yılında Paul Bonatz tarafından tasarlanmış ve Ahmet Sabri Oran tarafından projelendirilmiştir. Paul Bonatz, Stuttgart Teknik Okulu’nda 1936 yılında öğrencisi olmuş ve Türkiye’de başarılı ve birçok yarışmada ödül kazanmış olan Ahmet Sabri Oran’ın; ilk olarak Ankara’da müşavir olduğu bakanlıkta görev almasına, ardından yine Ankara’da serbest büro kurmasına ve nihayetinde İstanbul Teknik Üniversitesinde kadro almasına vesile olmuştur. Paul Bonatz’ın Ahmet Sabri Oran ile uzun ve samimi bir dostluğu-ortaklığı oldu. Bu ortaklık sürecinde Paul Bonatz “II. Ulusal Mimarlık Akımı”nın biçimlenmesi ve yaygınlaşmasında, Ahmet Sabri Oran ve Türkiye’deki diğer öğrencileri aracılığı ile gerçekleştirdiği tasarımları ve yarışma jürilerinde seçici kurul başkanlıkları ile etkili oldu. TCMB Samsun şube binası 1948 yılında Ahmet Sabri Oran’a, Paul Bonatz’ın yapının tasarımını yapması şartı ile sipariş edilmiştir. Sanat ve Mimarlık Tarihi bakımından, Samsun Şube Binası için tasarladığı proje ve 1950 yılında hizmete giren bina “II. Ulusal Mimarlık Akımı”nın Samsun şehrindeki en önemli örneğidir.

Anahtar Kelimeler

Paul Bonatz, İkinci Ulusal Mimarlık Akımı, Merkez Bankası, Samsun, Ahmet Sabri Oran

Kaynakça

• Arkitekt Dergisi, (1939). Sayı 103-104, s:164-165
• Alsaç, Ü. (1973). Türk mimarlık düşüncesinin Cumhuriyet devrindeki evrimi. Mimarlık Dergisi, 121, 12-25.
• Batur, A., 2005, A Concise History, Architecture in Turkey During The 20th Century, Mimarlar Odası Yayınları, İstanbul.
• Bozdoğan, S. (2008). Modernizm ve ulusun inşası: erken cumhuriyet Türkiyesi’nde mimari kültür. Metis Yayınları.
• Güner, H. E., & Tuncer, F. (2018). Paul Bonatz İmzalı Tipolojik Bir Deneme: Kayseri Erkek Sanat Okulu. Mimarlık Dergisi, sayı 402.
• Sayâr, Z. (1946). “Meslek Politikası: Yabancı Mimar Problemi!..”, Arkitekt Dergisi, Sayı: 1946-09-10 (177-178), s.201-202.
• Selçuk, H. T. (2021). Paul Bonatz’s Unknown Desıgn In Samsun. Archtheo’21, 204-218 / TCMB Samsun Şubesi Fotoğraf Arşivi / Fotoğraflarda Samsun 1919-1959, SBŞB Yayınları, 2012
• Sönmez F., (2021). “Anadolu’da Bir Mimari Proje Yarışması: Vedat Dalokay ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kayseri Şubesi, 1964-1968” Online Journal of Art and Design, cilt 9, sayı 2)
• URL 1 : https://www.romeartlover.it/Aspendos.html Erişim 20.11.2023