Nesnesiz Sanatın Mekânda Sergilenmesi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 33 - 45, 12.07.2024

Efe Mustafa Pelvanlar

https://doi.org/10.56590/stdarticle.1420671

Öz

Giriş ve Çalışmanın Amacı: Nesnesiz sanat, yapıtın içeriğini oluşturan kavramın ön planda bulunduğu sanat üretim düşüncesidir. Nesne varlığının bulunmadığı sanat yapıtı, fiziksel varlığını ortadan kaldırarak düşünce odaklı bir yaklaşım içerisinde gerçekleşmektedir. Sanatın salt niteliksel özelliklerinin bulunduğu, görünen ile görünmeyen arasında gerçekleşen ilişki içerisinde sanat yapıtı varlığını göstermektedir. Araştırmanın amacı; nesnesiz sanat düşüncesini mekân ile ilişki içerisinde irdeleyerek, nesne varlığının bulunmadığı bir sanat yapıtının nasıl sergilenebileceğini sorgulamak ve sanatın mekân ile olan kavram ilişkisine dair önermeler sunmaktır.
Kavramsal Çerçeve: Nesnesiz sanatın mekânda sergilenmesi, sanat – mekân ilişkisi temel alınarak incelenmesi gerçekleştirilmiştir. Nesnesiz sanatın, mekân kavramını nasıl algıladığı ve mekânın varlığı ile hangi kavramsal düşüncelerin yaratıldığı incelenmektedir.
Yöntem: Konu ile ilgili literatür taraması doğrultusunda sanat ve mekân ilişkisi üzerine araştırma gerçekleştirilmektedir. Çalışma devamında ise “Nesnesiz Sanat Düşüncesi” ve “Nesnesiz Sanat ve Mekân İlişkisi” üzerine inceleme yapılmaktadır. Bulgular bölümünde sanat yapıtının içeriğini oluşturan deneyim ve düşünce odaklı sergiler incelenmektedir. Bu bağlamda Yves Klein’ın “Boşluk” ve Fernandez Arman’ın “Doluluk” sergileri örnek olarak alınmaktadır. Bununla birlikte nesnesiz sanat adına düşünce odaklı, yapıtı sürdürebilme adına anıtlar üzerinden örnek verilmektedir. Anlama dayalı olan sanat yapıtının, görsel bir nesne bulundurmadan sergilenme olanağının nasıl olabileceği ve mekân ile ilişkisinin hangi bağlamda gerçekleştiği üzerine nitel bir araştırma yapılmaktadır.
Bulgular: Nesnesiz sanat düşüncesi içerisinde örnek alınan sergilemeler, mekân kullanımı ile sanatçıların ifadesini kavramsal boyuta ulaştırmaktadır. Sanatçılar, yapıtın içeriğini oluşturan anlamı göstermek için fiziksel bir nesne odağı sağlamamakta, bulunduğu yer ve mekân ile sanat yapıtının varlığını yaratmaktadır.
Sonuç: Çalışma bağlamında nesnesiz sanat ve mekân adına oluşan bütünleşik bir ilişki saptanmaktadır. Mekân kullanımı, sanat yapıtının içeriğine dâhil edilerek kavramsal bir düşünce yaratılmaktadır. Nesne varlığı bulundurmayan sanat yapıtının sergilenmesi ile mekân, yapıtın kendisini oluşturmaktadır. Nesnesiz sanatın sergilenmesi, mekânın anlam ve kavram odaklı bir doğrultuda yapıtın içeriğine dâhil olması ile gerçekleştirileceği sonucuna varılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mekân, Nesnesiz Sanat, Sanat, Sergileme, Yapıt

The Display of Non-Object Art in Space

Öz

The Purpose of the Study: The artistic production philosophy of non-object art prioritizes the notion that shapes the artwork's content. With this method, their physical existence is eliminated by the lack of concrete items, and everything takes place inside a framework that is focused on idea. In this view, art exists in the spaces between the visible and the unseen, existing through the interaction between solely qualitative traits. This study aims to critically examine the idea of non-object art in connection to space, raising issues such as how a piece of art without any physical items can be shown and offering new perspectives on the conceptual relationship between art and space.
Literature Review/Background: The link between art and space has been used to analyze the display of non-objective art in space. It examines into the conceptual ideas generated in the presence of space and how non-object art interprets the idea of space.
Method: A review of the literature on the subject of the relationship between art and space is done as part of this study, and it examines at how artists interpret the idea of space and the theoretical concepts that arise from it. Further exploration is done in the “Non-Object Art Concept” and “Relationship Between Non-Object Art and Space”. The findings section looks at experiential and intellectual exhibitions that influenced the artwork's subject matter. The exhibitions “The Space” by Yves Klein and “Full – Upp” by Fernandez Arman are used as examples in this context. In order to support the artwork, research is also done by offering instances through monuments within the framework of thought-centric, non-object art.
Results: The displayed pieces, which fall under the category of non-object art, demonstrate how artists employ space to take their creativity to a conceptual level. Instead of using a physical object as the center of attention to communicate the meaning contained in the artwork, artists use the piece's location and space to give it life.
Conclusion: The study demonstrates that space and non-objective art have an integrated relationship. By integrating space into the artwork's content, the use of space aids in the conceptualization of the piece. When non-object art is exhibited, the artwork is formed by the space rather than by actual objects. It is argued that the incorporation of space into the artwork's content allows for the display of non-object art that is interwoven with the meaning and notion of space.

Anahtar Kelimeler

Space, Non – Object Art, Art, Exhibition, Artwork

Kaynakça

• AKPINAR, A. & ARSLAN, E. (2023). Mekânsallaşan sanat ve sanatta alternatif mekânlar. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 11 (86), 535-548. doi: 10.7816/ulakbilge-11-86-03
• ALTUNCU, D., & AŞKIN, G. D. (2023). Nesnesiz sanat deneyimi: Yeni bir gelecek projeksiyonu. Journal of Arts, 6(1), 43-47.
• ANTMEN, A. (2009). 20. yüzyıl batı sanatında akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• BOYRAZ, B. & CANTÜRK, A. (2013). Yeni gerçekçilik bağlamında Yves Klein ve Fernandez Arman’ın boşluk ve doluluk sergileri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt 2 (3), 125-135.
• CROSBY, E. (2014). Painting on, or as, film. Erişim tarihi: 05.01.2024, https://walkerart.org/collections/publications/performativity/yves-klein/
• DEMİR BAĞATIR, R. (2011). Nesnenin ötesi: kavramsal sanatın dayanak noktaları. Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt 1 (7), 23-33. doi: 10.18603/std.98174
• DİLAY, S. & TÜRKDOĞAN, T. (2022). Güncel sanatta izleyicinin rolü. Sanat ve Tasarım Dergisi, (30), 129-145.
• ERCAN, A. (2022). Gösterilmeyen sanatın anlatısı. Pearson Journal Of Social Sciences & Humanities, Cilt 7 (20), 134-141. doi: 10.46872/pj.576
• GİRGİN, F. (2014). Çağdaş sanatta, sanatın malzemesi olarak mekân. Akdeniz Sanat Dergisi, Cilt 7 (13), 214-234.
• GÜLER, Ö. K. (2016). Çağdaş sanata mekân bağlamında bir bakış. Tasarım + Kuram, Cilt 10 (17), 39-53. doi: 10.23835/tasarimkuram.239606.
• GÜNER, A. (2019). Sanatta yeni medya ile değişen ifade olanakları: Banksy; “Girl with Balloon” örneği. Akdeniz Sanat Dergisi, Cilt 13 (24), 99-111.
• HAMILTON, J. (2013). Arman’s system of objects (A. Önuçak Bozdurgut, Çev). Art-e Sanat Dergisi, Cilt 5 (10), 1-21. doi: 10.21602/sgsfsd.48532
• KOCA, B. (2017). Kavramsal sanat. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, Cilt 3 (2), 97-103.
• LUCARELLI, F. (23.11.2019). Two exhibitions at Iris Clert Gallery, Paris: Yves Klein’s le vide (the void, 1958) and Arman’s le plein (the full-up, 1960). Erişim tarihi: 05.01.2024, https://socks-studio.com/2019/11/23/iris-clert-yves-klein-the-void-arman-the-full-up/
• O'DOHERTY, B. (2010). Beyaz küpün içinde ‘galeri mekanının ideolojisi’. (A. Antmen, Çev.) İstanbul: Sel Yayıncılık.
• ÖZSAVAŞ ULUÇAY, N. (2017). Sanatın mekânı ve mekânın sanatı. İdil Dergisi, Cilt 6 (36), 2245-2257. doi: 10.7816/idil-06-36-07
• SÜZEN, H. N. (2010). Sanata disiplinlerarası bir yaklaşım: enstalasyon sanatı ve Genco Gülan örneklemi. Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt 1 (6), 147-162. doi: 10.18603/std.17976
• ŞENGÜL, E. (2013). Dilbilimsel kavramsalcılıkta anti – görsel deneyim ve anti – estetik haz: Joseph Kosuth. İdil Dergisi, Cilt 2 (8).
• TOLUYAĞ, D. (2020). Sanat pratiğinde enstalasyon, mekân, nesne ve sanatçı örnekleri. Akademik Sanat Dergisi, Cilt 5 (11), 101-114. doi: 10.34189/asd.5.11.007
• TUĞTAĞ, M. (2018). Sergilemede mekân tasarımları. İstanbul Aydın Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Cilt 4 (8), 107-117.
• YILMAZ, B. (2018). Çağdaş sanatta nesnesiz sanat düşüncesi. Tykhe Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt 3 (4), 258-270.