Şüt Kanalları Üzerine Yerleştirilen Blokların Enerji Sönümlenme Etkilerinin Araştırılması

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 34 - 39, 25.09.2020

Mahmut Aydoğdu , Ömerul Faruk Dursun

Öz

Açık kanal akımlarında, akımın sahip olduğu fazla miktardaki enerjiyi sönümlemek için enerji kırıcı yapılar inşa edilir. Bazen de akım, enerji kırıcı yapıya ulaşmadan enerjisini azaltacak engel bloklarına maruz bırakılır. Bu suretle akımın fazla hızlanması engellendiği gibi enerji kırıcı yapının boyutları da azaltılır. Kaskatlarda veya yüksek eğimli bir şüt kanalında enerji kırıcı bloklar kullanılarak hızların azaltılması, barajların ve benzer hidrolik yapıların güvenliği açısından oldukça önemlidir.
Bu çalışmada, enerji kırıcı blokların enerji sönümleme oranları araştırılmıştır. Açık kanal içerisine dizilmiş olan küp blokların iki farklı dizilim şekli için enerji sönümleme oranındaki değişimler gözlenmiştir. Yapılan bu deneylerde; 2 nolu blok diziliminin 1 nolu dizilim şekline göre daha fazla enerji kırdığı ortaya çıkmıştır. Debi miktarı arttıkça, kırılan enerji miktarının blok diziliminden daha az etkilendiği belirlenmiştir. Bu çalışmada sonuç olarak, aynı özelliklere sahip blokların kanal içerisinde dizilim şeklini değiştirerek daha fazla enerji kırılabileceği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Enerji kırıcı yapılar, şüt kanalı, enerji kırıcı blok, açık kanal

Destekleyen Kurum

İnönü Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

FDK-2018-1394

Teşekkür

Bu çalışma, İnönü Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından FDK-2018-1394 kod numaralı proje kapsamında desteklenmiştir.

Kaynakça

• Alhamid, A.A., 1994. Effective roughness on horizontal rectangular stilling basins. Trans. Ecol. Environ., 8: 39-46.
• Blaisdell FW. “Development Hydraulic design of St. Anthony Falls Sitiling Basin” Proc J Hydraulic Eng, ASCE;1947.
• Chamani M. R. and Rajaratnam N., 1994, "Jet flow on stepped spillways", Journal of Hydraulic Engineering, ASCE, Vol. 120, No. 2, February, pp. 254-259.
• El-Masry AA, Sarhan TE. “Minimization of scour downstream heading-up structure using a single line of angle baffles”, Eng Res J Helwan Univ., 2000:69.
• El-Masry AA, “Minimization of scour downstream heading-up structure using a double line of angle baffles”, In. Proc of sixth international water technology Conference (IWTC). Alexandria, Egypt; 2001.
• Izadjoo, F., and M. Shafai-Bejestan, 2007. Corrugated bed hydraulic jump stilling basin. J. Applied Sci., 7: 1164-1169.
• Kaya, N., and Emiroglu, M. E. (2010, October). Study of oxygen transfer efficiency at baffled chutes. In Proceedings of the Institution of Civil Engineers-Water Management (Vol. 163, No. 9, pp. 447-456). Thomas Telford Ltd.
• Peterka AJ (1984) Hydraulic Design of Stilling Basins and Energy Dissipators. United States Department of the Interior Bureau of Reclamation, USA. A Water Resources Technical Publication, Engineering Monograph, No. 25, Denver, Colorado.