22 Ağustos 2020 Tarihinde Giresun ve İlçelerinde Meydana Gelen Şiddetli Yağış ve Sel Olayının Meteorolojik ve Hidrometeorolojik Analizi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 1 - 14, 30.03.2021

Ali Umran Kömüşcü Mehmet Aksoy Seyfullah Çelik Ömer Faruk Ciba Alaattin Uğurlu Ertan Turgu Emel Ünal

Öz

Doğu Karadeniz Bölgesi topoğrafik ve hidrometeorolojik özellikleri bakımından sel olaylarının oluşumuna hassas bir konumda yer almaktadır. 22 Ağustos 2020 tarihinde bölgede meydana gelen şiddetli yağışlar Giresun’un Dereli, Espiye, Doğankent, Tirebolu, Güce, Görele ve Yağlıdere ilçelerinde sel ve heyelan olaylarına sebep olmuştur. Yaşanan sel felaketi 11 can kaybına, 4 kişinin sel sularında kaybolmasına ve yerleşim birimlerinde ciddi ekonomik zararlara sebep olmuştur. Ayrıca selden etkilenen ilçelerde altyapı kullanılamaz hale gelirken çevredeki tarım alanları önemli ölçüde zarar görmüştür. Özellikle Giresun’un Dereli ilçesi sel felaketinden en fazla etkilenen yerleşim birimi olmuştur. Giresun ve çevresini etkileyen yağışlar 09:00-21:30 UTC saatleri arasında yaklaşık 12 saat devam eden etkili ve aralıklı konvektif geçişler sonucunda gerçekleşmiştir. Meteorolojik açıdan deniz üzerinden kuzeybatı güneydoğu yönünde uzanan cephe hattının varlığı, sistemin sürekli denizden beslenmesi bölgede meydana gelen konvektif yağışların oluşumuna zemin hazırlamıştır. Yer seviyesinde ısınma üst seviyelerdeki soğuma yağışın oluşumunu ve şiddetini arttırmıştır. Samsun Ravinsonde İstasyonuna ait kararsızlık indeksleri, 21-22 Ağustos tarihlerinde konvektif yağış potansiyelinin yüksek olduğunu göstermiştir. 24-saatlik toplam yağışlar Giresun Yağlıdere Sınırköy, Giresun Çanakçı ve Rize Güneysu mevkilerinde en yüksek değerlerine ulaşmıştır. Giresun Yağlıdere Sınırköy’de 24 saatlik yağış değeri 137,6 mm ile bölgedeki en yüksek değeri olmuştur. Yağışın büyük bölümü 12:00-18:00 UTC saatleri arasında gerçekleşirken, bu süre zarfında Giresun ve çevresinde 8 istasyonda 50 mm ve üzeri ve 4 istasyonda ise 60 mm ve üzerinde yağış ölçülmüştür. Yağış şiddeti olarak Bölgede en fazla yağış Giresun Yağlıdere Sınırköy’de 22 Ağustos 2020 14:10 ile 22:09 arasındaki sekiz saatte 133.1 mm olarak tespit edilmiş olup, meydana gelen yağışın tekerrür periyodu 48 yıl olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada 22 Ağustos 2020 tarihinde Giresun'da meydana gelen sel olayının meteorolojik ve hidrometeorolojik analizi yapılarak, sele neden olan yağış koşulları değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmeler meydana gelen sel felaketinin oluşumunda şiddetli yağışların önemli rolü olduğunu ortaya koyarken, topoğrafik yapı, yerleşim alanlarının konumu ve dere havzalarının jeomorfolojik yapısı da felaketin boyutunu artırmıştır.

Anahtar Kelimeler

Doğu Karadeniz, Giresun, Sel ve Taşkın, Şiddetli Yağış

Kaynakça

• Avcı, V., & Sunkar, M. (2015). Giresun'da sel ve taşkın oluşumuna neden olan aksu çayı ve batlama deresi havzalarının morfometrik analizleri. Coğrafya Dergisi, (30), 91-119.
• Avcı, V., & Sunkar, M. (2018). Bulancak’ta (Giresun) sel ve taşkın olaylarına neden olan Pazarsuyu, İncüvez, Kara ve Bulancak derelerinin morfometrik analizleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28(2), 15-41.
• Ceylan, A., & Kömüşçü, A. Ü. (2007). Meteorolojik karakterli doğal afetlerin uzun yıllar ve mevsimsel dağılımları. İklim Değişikliği ve Çevre, 1(1), 1-10.
• Coşkun, M., & Aksoy, B. (2010). Aksu vadisi (Giresun) aşağı kesiminde doğal ortam şartlarının taşkın üzerine etkileri. Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi, (7), 135-154.
• Kömüşcü, A.Ü. and Çelik, S. (2012). Analysis of the Marmara flood in Turkey, 7–10 September 2009: an assessment from hydrometeorological perspective. Natural Hazards 66, 781–808 (2013). https://doi.org/10.1007/s11069-012-0521
• Turgut, Ü.(2004). TMMOB Afet Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Sayfa 33-44.
• Turoğlu, H. (2009) Aksu Deresi Havzası (Giresun) Periglasiyal Sahasında Kütle Hareketleri. Türk Coğrafya Dergisi, Sayı 52, Sayfa 41-54. Elektronik ISSN 1308-9773.
• Yurt, R. (2013). İklim değişikliği ve plansız kentleşmenin Giresun şehrinde yol açtığı sel felaketleri. TMMOB Taşkın ve Heyelan Sempozyumu, 24-26.