The Socio-Economic Structure of Seydişehir According to Temettuat Register

Yıl 2013, Cilt: 2013 Sayı: 30, 89 - 110, 01.07.2013

Ayşe Değerli

Öz

Temettuat registers which are in the Prime Ministry Ottoman Archive gives important datas about the Ottoman country in XIX’th century. The name of chief of house and their profession also tax like aşar and ağnam had been recorded in this registers which are adjusted to district and villages. Also the amount of the land which house had, agricultural product which had produced, the number and the kind of animal’s had given. Important determination which are related to the socio-economic structure of district and villages can be made from all this datas. Seydişehir district of Beyşehir sanjak on the years when the temettuat resgister was recorded. Seydişehir was one of medium sized town as the structure of demographic. It is understood that Seydişehir’s economy depended on agriculture, livestock and small industry. Agricultural products like wheat, barley, oat, cattle and small ruminant were produced. Seydişehir’s socio-economic structure was determined according to temettuat register in this research. It’s understood that Seydişehir’s ecomomic structure based on agriculture, livestock and small industry from Ottoman to nowadays hadn’t more chaged.

Anahtar Kelimeler

Konya, Seydişehir, Temettuat Register, Socioeconomic Structure.

Temettuat Defterine Göre Seydişehir'in Sosyoekonomik Yapısı

Öz

Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunan Temettuat Defterleri, XIX. yy. Osmanlı taşrası hakkında önemli bilgiler vermektedir. Mahalle ve köylere göre tanzim edilen bu defterlerde, hane reislerinin isimleri ve meslekleri yanında ödediği aşar, ağnam gibi vergiler kaydedilmiştir. Ayrıca hanenin sahip olduğu arazi miktarı, ürettiği tarım ürünleri, hayvan türleri ve sayıları ayrıntılı olarak verilmiştir. Bütün bu verilerden mahalle ve köylerin sosyoekonomik yapısı ile ilgili önemli tespitler yapılabilmektedir. Seydişehir, temettuat kayıtlarının tutulduğu yıllarda Beyşehir sancağı sınırları içinde bir kazadır. Nüfus yapısı itibarıyla sancağın orta büyüklükte kentleri arasındadır. Kent merkezinin ekonomisi tarım, hayvancılık ve küçük sanayiye dayanmaktadır. Buğday, arpa ve yulaf gibi tarım ürünleri ile yetiştirilmekte; büyük ve küçükbaş hayvan beslenmektedir. Bu araştırmada, Seydişehir’in sosyoekonomik yapısı Temettuat Defteri’ne göre tespit edilmiştir. Günümüzde Konya’nın ilçelerinden biri olan Seydişehir’in Osmanlı’dan günümüze tarım, hayvancılık ve küçük sanayiye dayalı ekonomik yapısının çok fazla değişmediği anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Konya, Seydişehir, Temettuat Defteri, Sosyoekonomik Yapı.

Kaynakça

• BOA, ML. VRD. TMT. d., Gömlek no. 10126; no. 10127; no. 10567; no. 10568. BOA, TT., no. 58; no. 63; no. 387. TKM. A., KK. d., no. 565; no. 584.
• Taksim Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Yazmaları, no: 0-116/1. ÇORUH, Haydar, “Temettü Vergisi’nin Yapısı ve 1844 Sayımı Sonuçları”, Yeni Türkiye Dergisi, S. 45, (Mayıs-Haziran 2002), s. 650- 670.
• D’OHSSON, M. De M., XVIII. Türkiye’sinde Örf ve Âdetler, (çev. Zerhan Yüksel), İstanbul 1977Kâtib Çelebi, Kitâb-ı Cihânnümâ, I., (Tıpkıbasım), Ankara 2009.
• KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, Islahat Fermanı Devri (1861-1876), VII, Ankara 19
• KÜTÜKOĞLU, Mübahat, “Osmanlı Sosyal ve İktisadi Tarihi Kaynaklarından Temettü Defterleri”, Belleten, LlX/225, (1995), s. 395-412.
• ÖZTÜRK, Sait, “Konya Temettuat Defterleri”, Uluslar Arası Kurulusunun 700. Yılında Bütün Yönüyle Osmanlı Devleti Kongresi (07-09 Nisan 1999), Konya 2000, s.5335
• ŞENER, Abdüllatif , Tanzimat Dönemi Osmanlı Vergi Sistemi, İstanbul 1990.