Çözüm Odaklı Kısa Süreli Grupla Psikolojik Danışmanın Lise Öğrencilerinin Akran Zorbalığına Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 1, 72 - 84, 24.04.2016

Nihan Arslan Ahmet Akın

https://doi.org/10.19126/suje.62580

Cited By: 12

Öz

Bu araştırmanın amacı, Çözüm Odaklı Kısa Süreli Grupla Psikolojik Danışmanın akran zorbalığı üzerindeki etkisini incelemektir. Deney ve kontrol grubunda 6’sı kız, 6’sı erkek olmak üzere 12’şer öğrenci yer almıştır. Deney grubunda yer alan öğrencilere araştırmacı tarafından geliştirilen 6 oturumluk Çözüm Odaklı Kısa Süreli Grupla Psikolojik Danışma uygulanmıştır. Kontrol grubunda bulunan öğrencilere ise herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği’nin zorba formu kullanılmıştır. Araştırmada 2x3'lük (deney/ kontrol gruplarıXön-test/son-test/izleme testi) desen kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçme aracı oturumların başlamasından 2 hafta önce ön-test ölçümü olarak; oturumlardan iki hafta sonra son- test ölçümü olarak; son-test ölçümlerinden 2 ay sonra ise deneysel işlemin kalıcılığını belirlemek amacıyla izleme ölçümü olarak, deney ve kontrol gruplarındaki deneklere uygulanmıştır. Bu ölçümlerden elde edilen verilerin analizinde, ölçüm ve gruplar arasında anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için; Tek Faktör Üzerinde Tekrarlı Ölçümler İçin İki Faktörlü Varyans Analizi Tekniği kullanılmıştır. Veriler SPSS 17.0 paket programıyla analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular, Çözüm Odaklı Kısa Süreli Grupla Psikolojik Danışma deney grubundaki katılımcıların akran zorbalığı düzeylerini düşürdüğünü ve bu durumun izleme ölçümlerinde de korunduğunu ortaya koymuştur. Kontrol grubunda bulunan katılımcıların akran zorbalığı ön-test, son-test ve izleme testi ölçümlerinden elde ettikleri puanlar arasında ise anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür. Çözüm Odaklı Kısa Süreli Grupla Psikolojik Danışma akran zorbalığını azaltmada etkilidir. Çözüm odaklı kısa süreli yaklaşımı temeline dayalı grupla psikolojik danışmanın alanda çalışan psikolojik danışmanlara, psikologlara, eğitim uzmanlarına akran zorbalığını azaltma konusunda ışık tutacağı düşünülmektedir. Elde edilen bulgular ışığında araştırmadan elde edilen sonuçlar tartışılmış ve gelecek araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çözüm Odaklı Kısa Süreli Danışma, Akran Zorbalığı, Lise Öğrencileri.

Çözüm Odaklı Kısa Süreli Grupla Psikolojik Danışmanın

Öz

Bu araştırmanın amacı, Çözüm Odaklı Kısa Süreli Grupla Psikolojik Danışmanın akran zorbalığı üzerindeki etkisini incelemektir. Deney ve kontrol grubunda 6’sı kız, 6’sı erkek olmak üzere 12’şer öğrenci yer almıştır. Deney grubunda yer alan öğrencilere araştırmacı tarafından geliştirilen 6 oturumluk Çözüm Odaklı Kısa Süreli Grupla Psikolojik Danışma uygulanmıştır. Kontrol grubunda bulunan öğrencilere ise herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği’nin zorba formu kullanılmıştır. Araştırmada 2x3'lük (deney/ kontrol gruplarıXön-test/son-test/izleme testi) desen kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçme aracı oturumların başlamasından 2 hafta önce ön-test ölçümü olarak; oturumlardan iki hafta sonra son- test ölçümü olarak; son-test ölçümlerinden 2 ay sonra ise deneysel işlemin kalıcılığını belirlemek amacıyla izleme ölçümü olarak, deney ve kontrol gruplarındaki deneklere uygulanmıştır. Bu ölçümlerden elde edilen verilerin analizinde, ölçüm ve gruplar arasında anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için; Tek Faktör Üzerinde Tekrarlı Ölçümler İçin İki Faktörlü Varyans Analizi Tekniği kullanılmıştır. Veriler SPSS 17.0 paket programıyla analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular, Çözüm Odaklı Kısa Süreli Grupla Psikolojik Danışma deney grubundaki katılımcıların akran zorbalığı düzeylerini düşürdüğünü ve bu durumun izleme ölçümlerinde de korunduğunu ortaya koymuştur. Kontrol grubunda bulunan katılımcıların akran zorbalığı ön-test, son-test ve izleme testi ölçümlerinden elde ettikleri puanlar arasında ise anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür. Çözüm Odaklı Kısa Süreli Grupla Psikolojik Danışma akran zorbalığını azaltmada etkilidir. Çözüm odaklı kısa süreli yaklaşımı temeline dayalı grupla psikolojik danışmanın alanda çalışan psikolojik danışmanlara, psikologlara, eğitim uzmanlarına akran zorbalığını azaltma konusunda ışık tutacağı düşünülmektedir. Elde edilen bulgular ışığında araştırmadan elde edilen sonuçlar tartışılmış ve gelecek araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Çözüm Odaklı Kısa Süreli Danışma, Akran Zorbalığı, Lise Öğrencileri

Kaynakça

• Albayrak, S. (2012). Okulda Uygulanan Zorbalığı Önleme Programının Zorbalığın Azaltılmasında Etkisi. Ya-yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Austin, V.L. ve Sciarra, D.T. (2012). Çocuk ve Ergenlerde Duygusal ve Davranışsal Bozukluklar. Ankara: Nobel Yayınları.
• Ayas, T. (2008). Tüm Okul Yaklaşımına Dayalı Zorbalığı Önleme Programının Etkililiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Deneysel Desenler. Öntest-Sontest Kontrol Gruplu Desen ve Veri Analizi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Doğan-Ateş, A. ve Yağmurlu, B. (2010). Examining Victimization in Turkish Schools. European Journal of Educational Studies, 2(1), 31- 37.
• Franklin, C., Moore, K., ve Hopson, L. (2008). Effectiveness Of Solution-Focused Brief Therapy in A School Setting. Children ve Schools, 30(1), 15-26.
• Franklin, C., Streeter, C., Kim, J., ve Tripodi, S. (2007). The Effectiveness Of A Solution-Focused, Public Alternative School For Dropout Prevention And Retrieval. Children and Schools, 29(3), 133-144.
• Genç, G. (2007). Genel Liselerde Akran Zorbalığı ve Yönetimi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniver-sitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Gingerich, W. J., ve Wabeke, T. (2001). A Solution-Focused Approach To Mental Health İntervention in School Setting. Children ve Schools, 23(1), 33-47.
• Köknel,Ö. (2004). Ana-Baba Okulu- Ergenlik Dönemi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kulaksızoğlu, A. (2004). Ergenlik Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Lines, D. (2006). Brief Counselling in Schools: Working With Young People From 11 To 18 (2nd Ed.). London: Sage Publications Ltd.
• Meydan, B. (2013). Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışma: Okullardaki Etkililiği Üzerine Bir İnceleme. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (39), 120-129.
• Muratori, F., Picchi L., Bruni, G., Patarnello, M., ve Romagnoli, G. (2009). A Two-Year Follow-Up Of Psychodynamic Psychotherapy For internalizing Disorders in Children. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 42(3), 331-339.
• Pişkin, M. (2002). Okul Zorbalığı: Tanımı, Türleri, İlişkili Olduğu Faktörler Ve Alınabilecek Önlemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2(2), 531–562.
• Pişkin, M. ve Ayas, T. (2005). Lise Öğrencileri Arasında Yaşanan Akran Zorbalığı Olgusunun Okul Türü Bakımından Karşılaştırılması. VIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi’nde sunulmuş bildiri (21–23 Eylül) Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi, İstanbul.
• Yaman, Eroğlu ve Peker (2011). Okul Zorbalığı ve Siber Zorbalık. İstanbul: Kaknüs Yayınları.