Beş Faktör Kişilik Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanmasi

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 398 - 408, 25.08.2017

Mehmet Barış Horzum Tuncay Ayas Mehmet Ali Padır

https://doi.org/10.19126/suje.298430

Cited By: 55

Öz

Kişilerin diğer kişilerden nasıl farklılaştığını belirlemek psikolojinin önemli ilgi alanlarından birini oluşturmaktadır. Bireyleri diğer bireylerden farklı kılan ayırıcı özelliği onun kişiliğini oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı, beş temel kişilik özelliğini ölçen “Rammstedt ve John (2007) tarafından geliştirilen on maddelik kişilik ölçeğini Türk kültürüne uyarlamaktır. Araştırma, çeviri geri çeviri, dilsel eşdeğerlik ve geçerlik-güvenirlik çalışmaları için üç farklı grupla gerçekleştirilmiştir. Birinci çalışma grubuna çeviri geri çeviri aşamasında kişilik yapıları alanında çalışması bulunan ve İngilizceye hakim olan psikolojik danışma ve rehberlik alanında uzman olan 4 öğretim elemanı seçilmiştir. İkinci çalışma grubu dilsel eşdeğerlik için İngilizce öğretmenliği alanında öğrenim gören 31 öğrenciden oluşmuştur. Üçüncü çalışma grubunda ölçeğin faktöriyel ve yapı geçerliği ile ilgili analizleri yapabilmek için belirlenen 218 lise öğrencisi yer almıştır. Ölçeğin dilsel eşdeğerlik çalışmasından elde edilen bulgular, Türkçe ve İngilizce orijinal form arasındaki korelasyonun oldukça yüksek olduğunu göstermiştir. Ölçeğin açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi sonuçları, yapı geçerliliğine yönelik sonuçlar ve ölçeğin güvenirliğine yönelik elde edilen bulgular ölçeğin Türk kültüründe güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Beş-faktör, kişilik özellikleri, geçerlik, güvenirlik

Adaptation of Big Five Personality Traits Scale to Turkish Culture

Öz

Determining how people differ from each other is form one of important point of interest in psychology. The distinctive feature of individuals, which makes them different from other individuals, constitutes its personality. The aim of this study is to adapt the big five personality traits scale to Turkish culture developed by Rammstedt and John (2007) to measures big five personality traits. The research was conducted with three different groups for translation and back translation, linguistic equivalence, and validity-reliability studies. In first study, translation and back translation stage, four expert teaching staffs from department of counseling and guidance who are good at English and have studied on personality were selected. The second study involved 31 students studying English language teaching for linguistic equivalence. For third study, 208 high school students were selected to analyze the factorial and construct validity of the scale. The findings obtained from the linguistic equivalence study of the scale showed that the Turkish and English original forms of the scale were highly correlated. The results of the exploratory and confirmatory factor analysis, construct validity, and the reliability of the scale showed that the scale is a reliable measurement tool in Turkish culture.

Anahtar Kelimeler

Big five, personality traits, reliability, validity

Kaynakça

• Atak, H. (2013). On-Maddeli Kişilik Ölçeği’nin Türk Kültürü’ne Uyarlanması. Nöropsikiyatri Arşivi. 50, 312-319.
• Bacanlı H, İlhan T, Aslan S. Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara dayalı kişilik testi (SDTK). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 2009; 7:261-279.
• Bentler, P.M. (1980). Multivariate analysis with latent variables: Causal modeling. AnnualReview of Psychology, 31, 419-456.
• Bentler, P.M., & Bonett, D.G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88, 588-606.
• Browne, M. W., & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In: K. A. Bollen& J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models(pp. 136-162). Beverly Hills, CA: Sage.
• Burger, Jerry M. (2006). Kişilik. (Çeviren: İnan Deniz, E. Sarıoğlu). (1.Baskı). İstanbul: Kaktüs Yayınaları
• Byrne, B.M., & Campbell, T.L. (1999). Cross-cultural comparisons and the presumption of equivalen tmeasurement and theoretica lstructure: A look beneath the surface. Journal of Cross-CulturalPsychology , 30, 555-574.
• Chamorro-Premuzic, T. (2007). Personality and Individual Differences.Oxford: Wiley Blackwell. Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1995). Domains and Facets: Hierarchical Personality Assessment
• Using the Revised NEO Personality Inventory. Journal of Personality Assessment. 64(1), 21-50.
• Çivitçi, N. ve Arıcıoğlu, A. (2012). Beş Faktör Kuramına Dayalı Kişilik Özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 78–96.
• Eroğlu, Y. (2014). Ergenlerde Siber Zorbalık ve Mağduriyeti Yordayan Risk Etmenlerini Belirlemeye Yönelik Bütüncül Bir Model Önerisi. Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Bursa.
• Field, A. (2009). Discovering statistics Using SPSS. London: SAGE Publications Ltd.
• Hambleton, R. K. (2005). Issues, Designs and Technical Guidelines for Adapting Tests Into Multiple Languages and Cultures. In R. K. Hambleton, P. F. Merenda and C. D. Spielberger (Eds.). Adapting Psychological and Educational Tests for Cross-Cultural Assessment. NJ: Lawrence Erlbaum.
• Glass, R., Prichard, J., Lafortune, A., and Schwab, N. (2013). The Influence Of Personalıty and Facebook Use On Student Academıc Performance. Issues in Information Systems, 14(2), 119-126.
• Goldberg, L. R. (1990). An alternative ‘‘description of personality’’: The Big-Five factor structure. Journal of Personality and Social Psychology, 59, 1216–1229.
• Gosling, S. D., Rentfrow, P. J., & Swann, W. B., Jr. (2003b). A very brief measure of the Big- Five personality domains. Journal of Research in Personality, 37, 504–528.
• Günel, Ö.D (2010). İşletmelerde Yıldırma Olgusu ve Yıldırma Mağdurlarının Kişilik Özelliklerine İlişkin Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 12(3), 37-65
• Jöreskog, K. & Sörbom, D. (1996). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Chicago: Scientific Software International/Erlbaum.
• John, O. P., Naumann, L. P. and Soto, C. J. (2008). Paradigm shift to the integrative big- five trait taxonomy: History, measurement and conceptual issues. In O. P. John, R. W. Robins, and L. A. Pervin (Eds.). Handbook of Personality:Theory and Research (pp.114-158), New York, NY: Guilford Press.
• Lounsbury, J. W., & Gibson, L. W. (2009). Personal style inventory: A personality measurement System for work and school settings. Knoxville, TN: Resource Associates Inc.
• Marsh, H.W.,Hau, K.T., Artelt, C., Baumert, J., & Peschar, J.L. (2006). OECD’s brief self-repor tmeasure of educational psychology’s most useful affective constructs: Cross-cultural, psychometric comparisons across 25 countries. International Journal of Testing, 6(4), 311-360
• McCrae, R. R., & Costa, P. T (1990). Personality in adulthood (First edition). New York: Guilford press.
• McCrae, R. R., & Costa, P. T., Jr. (2003). Personality in adulthood A Five-Faktor Theory Perspective (Second edition). New York: Guilford press.
• McCrae, R. R., & Costa, P. T. (2008). The five-factor theory of personality. In O. P. John, R. W. Robins, & L. A. Pervin (Eds.), Handbook of personality: Theory and research (3rd ed., pp. 182–207). New York: Guilford Press.
• Osborne, J.W. ve Costello, A.B. (2004). Sample size and subject to item ratio in principal components analysis. Practical Assessment, Research & Evaluation, 9(11). Retrieved October 18, 2010 from http://PAREonline.net/getvn.asp?v=9&n=11.
• Rammstedt, B., & John, O. P. (2007). Measuring personality in one minute or less: A 10-item short version of the Big Five Inventory in English and German. Journal of research in Personality, 41(1), 203-212.
• Schermelleh-Engel, K.,& Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Servidio, R. (2014). Exploring the effects of demographic factors, Internet usage and personality traits on Internet addiction in a sample of Italian university students. Computers in Human Behavior, 35, 85–92.
• Sevi, E. Sevinç (2009). Psikobiyolojik Kişilik Modeli ve Beş Faktör Kişilik Kuramı: Mizaç ve Karekter Envanteri (TCI) İle Beş Faktör Kişilik Envanterinin (5FKE) Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Somer O. (1998). Beş faktör kişilik modeli. Türk Psikoloji Yazıları, 1, 35-62.
• Somer O, Korkmaz M, Tatar A. (2001). Kuramdan uygulamaya beş faktör kişilik modeli ve Beş Faktör Kişilik Envanteri (5FKE). İzmir: Ege Üniversitesi Yay.
• Somer O, Goldberg LR. (1999). Personality processes and individual differences. J Pers and Soc Psy. 76, 431-450.Tabachnick, B.G. ve Fidell, L.S. (2007). Using Multivariate Statistics, 5th ed. Boston: Allyn & Bacon.