İlk Yetişkinlik Dönemindeki Bireylerde Bağlanma Stilleri Üzerinde Benlik Saygısının Etkisinin İncelenmesi: Duygusal Bağımlılığın ve Yalnızlığın Aracı Rolü

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 3, 431 - 451, 01.12.2021

Kübra Kaba Abdi Güngör

https://doi.org/10.19126/suje.938197

Öz

İlk yetişkinlik dönemindeki bireylerin bağlanma stillerini etkileyen kavramların araştırılması kişilerin sağlıklı ve doyum verici sosyal ve duygusal/romantik ilişkileri için önem arz etmektedir. Bu araştırmanın amacı ilk yetişkinlik dönemindeki üniversite öğrencilerinin bağlanma stilleri üzerinde benlik saygısı, yalnızlık ve duygusal bağımlılığın doğrudan etkilerinin incelenmesidir. Ayrıca bu araştırmada duygusal bağımlılığın ve yalnızlığın bağlanma stilleri ile benlik saygısı arasındaki ilişkilerdeki aracı rolü de incelenmiştir. Araştırma grubunu gönüllü 518 ilk yetişkinlik dönemindeki üniversite öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmada veriler Demografik Bilgi Formu, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği, Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri II, Duygusal Bağımlılık Ölçeği ve UCLA Yalnızlık Ölçeği aracılığı ile toplanmıştır. Araştırmadaki hipotezleri test etmek amacıyla Pearson momentler çarpım korelasyon katsayısı, hiyerarşik regresyon analizi ve yeniden örnekleme yöntemi (bootstrapping) yapılmıştır. Hiyerarşik regresyon analizi sonuçlarına göre benlik saygısı kaygılı ve kaçınan bağlanmayı negatif yönde, yalnızlık ise pozitif yönde yordamıştır. Duygusal bağımlılık ise kaygılı bağlanmayı pozitif yönde ve kaçınan bağlanmayı negatif yönde yordamıştır. Yeniden örnekleme yöntemi ile yapılan analiz sonuçlarına göre ise yalnızlık benlik saygısı ile kaçınan ve kaygılı bağlanma arasındaki ilişkilerde kısmi aracı rol oynarken duygusal bağımlılığın anlamlı bir aracı rolü bulunmamıştır. Elde edilen bulgular kuramsal temel ve alanyazındaki çalışmalar açısından tartışılmış ve gelecekte yapılabilecek çalışmalar için öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bağlanma, benlik saygısı, yalnızlık, duygusal bağımlılık, aracı etki

Investigating the Effects of Self-Esteem on Attachment Styles in Individuals in Early Adulthood: The Mediating Roles of Emotional Dependency and Loneliness

Öz

Investigating the concepts affecting individuals' attachment styles in early adulthood is essential for healthy and satisfying social and emotional/romantic relationships. The purpose of this study was to examine the direct effects of self-esteem, loneliness, and emotional dependency on university students’ attachment styles. In addition, this study investigated the mediating roles of emotional dependency and loneliness on the relationships between attachment styles and self-esteem. The research group consisted of 518 volunteer university students in their first adulthood. Demographic Information Form, Rosenberg Self- Esteem Scale (RSES), Experiences in Close Relationships- Revised (ECR- R), Emotional Dependency, and UCLA Loneliness Scale were used to collect the data. Pearson moments correlation coefficients, hierarchical regression analyses, and bootstrapping methods were performed to test the hypotheses. The results of hierarchical regression analysis showed that self-esteem negatively and loneliness positively predicted anxious and avoidant attachment styles. Emotional dependency positively predicted anxious attachment and negatively predicted avoidant attachment styles. In addition, the bootstrapping analysis showed that loneliness played a significant partial mediator role on the relationships between self-esteem and avoidant and anxious attachment, while emotional dependency was not a significant mediator. The findings were discussed along with the theoretical basis and the previous findings, and suggestions were presented for future studies.

Anahtar Kelimeler

Attachtment styles, self-esteem, loneliness, emotional dependence, mediation

Kaynakça

• Ahadi, B. (2009). Relationship between loneliness and self- esteem with students’ attachment styles. Quarterly Journal of Psychological Studies, 5(1), 95-112. doi: 10.22051/PSY.2009.1593
• Ahmadi, T. S. M., Daneshvarpoor, Z. ve Karimi, L. (2011). The relationship between attachment styles and depression in university students. Journal of Sabzevar University of Medical Sciences, 18(3), 217-223.
• Ainsworth, M. D. S., Blehai, M. C., Waters, E. ve Wall, S. (1978). Patterns of attachment: A psychological study of the strange situation. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Ainsworth, M.D.S. (1967). Infancy in uganda: Infant care and the growth of love. Baltimore: John Hopkins University Press.
• Arbiol, I. A., Shaver, P. R. ve Yarnoz, S. (2002). Insecure attachment, gender roles, and interpersonal dependency in Basque Country. Personal Relationship, 9(4), 479-490. doi: 10.1111/1475-6811.00030
• Arfaei, F. S. ve Najaryan, Z. (2016). The Relationship among attachment styles & sssertiveness among University Students. Rooyesh, 4(4), 35-48.
• Arntz, A. (2006). Dependency: Distinguishing functional from emotional dependency. Clinical Psychology: Science and Practice,12(4), 411-416.
• Arshad, M., Zaidi, S. M. I. M. ve Mahmood, K. (2015). Self esteem & academic performance among university students. Journal of Education and Practice, 6(1), 156-162.
• Arslan, C., Hamarta, E. ve Uslu, M. (2010). The relationship between conflict communication, self esteem and life satisfaction in university students. Educational Research and Reviews,5(1), 31-34.
• Atli, A., Keldal, G. ve Sonar, O. (2015). Üniversite öğrencilerinin yabancılaşma ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12( 29), 149-160.
• Avcı, Ö. H. ve Yıldırım, İ. (2014). Ergenlerde şiddet eğilimi, yalnızlık ve sosyal destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (29-1), 157-168.
• Bahrainian, S. A., Alızadeh, K. H., Raeisoon, M. R., Gorji, O. H. ve Khazaee, A. (2014). Relationship of ınternet addiction with self-esteem and depression in university students. Journal of preventive medicine and hygiene, 55(3), 86-89.
• Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173–1182.
• Bartholomew, K. ve Horowitz, L. (1991). Attachment styles among young adults: A test of a four category model. Journal of Personality and Social Psychology, 61, 226-244.
• Bernardon, S., Babb, K. A., Hakim-Larson, J. Ve Gragg, M. (2011). Loneliness, attachment, and the perception and use of social support in university students. Canadian Journal of Behavioural Science / Revue canadienne des sciences du comportement, 43(1), 40–51. doi: 10.1037/a0021199
• Bibi, S., Saqlain, S. ve Mussawar, B. (2016). Relationship between emotinal ıntelligence and self esteem among Pakistani university students. Journal of Psychology & Psychotherapy,6(4). doi: 10.4172/2161-0487.1000279
• Borawski, D., Wajs, T., Sojka, K. ve Misztal, U. (2020). Interrelations between attachment styles, emotinal contagion and loneliness. Journal of Family Issues. doi: 10.1177/0192513X20966013
• Bornstein, R. F. (2006). The complex relationship between dependency and domestic violence: Converging psychological factors and social forces. American Psychologist, 61(6), 595-606. doi: 10.1037/0003-066X.61.6.595.
• Bowlby, J. (1973). Attachment and loss. Separation, anxiety and anger. New York: Basic Books.
• Bowlby, J. (1980). Attachment and Loss, vol. 3: Loss-Sadness and Depression. New York: Basic Books.
• Burger,J.M. (2006). Kişilik: Psikoloji biliminin insan doğasına dair söyledikleri. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Butzer, B. ve Campbell, L. (2008). Adult attachment, sexual satisfaction, and relationship satisfaction: A study of married couples. Personal Relationships, 15(1),141–154. doi:10.1111/j.1475-6811.2007.00189.x.
• Buunk, B. (1981). Jealousy in sexually open marriages. Alternative Lifestyle, 4(3), 357-372. doi: 10.1007/BF01257944
• Cirhinlioğlu, F. G., Kindap Tepe, Y. ve Cirhinlioğlu, Z. (2017). Psychological distress, self esteem and emotional dependency of married individuals as predictors of marital adjustment. Procedia Computer Science, 120(2017), 164-171. doi: 10.1016/j.procs.2017.11.224
• Çeçen, D. (2017). Yetişkinlerde Bağlanma stilleri ile benlik saygısı ve sürekli kaygı düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Çuhadaroğlu,F. (1986). Adolesanda benlik saygısı (Uzmanlık Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Dar, A. A. ve Wani, M. A. (2017). Optimisim, happiness and self- esteem among university students. Indian Journal of Positive Psychology, 8(3), 275-279.
• Demir, A. (1989). U.C.L.A. Yalnızlık ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 7(28), 14-18.
• Dhal, A., Bhatia, S., Sharma, V. ve Gupta, P. (2007). Adolescent self-esteem, attachment and loneliness. Journal of Indian Association for Child and Adolescent Mental Health, 3, 61–63.
• Erikson, H. E. (1968). Identity, youth and crisis. W. W. Norton Company.
• Estévez, A., Urbiola, I., Iruarrizaga, I., Onaindia, J. ve Jauregui, P. (2017). Emotional dependency in dating relationships and psychological consequences of internet and mobile abuse. Anales de Psicología, 33(2), 260–268. doi: 10.6018/analesps.33.2.25511
• Fraley, R. C., Waller, N. G. ve Brennan, K. A. (2000). An item response theory analysis of self-report measures of adult attachment. Journal of Personality and Social Psychology, 78, 350-365. doi: 10.1037/0022-3514.78.2.350
• Güloğlu, B. ve Karaırmak, Ö. (2010) Üniversite öğrencilerinde yalnızlığın yordayıcısı olarak benlik saygısı ve psikolojik sağlamlık. Ege Eğitim Dergisi, 11(2), 73-88.
• Ha, J.Y. (2010). Drinking problems, stress, depression and self- esteem of university students. Korean Journal of Adult Nursing, 22(2), 182-189.
• Hamarta, E. (2004). Üniversite Öğrencilerinin Yakın İlişkilerindeki Bazı Değişkenlerin (Benlik Saygısı, Depresyon ve Saplantılı Düşünme) Bağlanma Stilleri Açısından İncelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Hamidi, F. (2007). A study on the relationship between attachment styles and marital satisfaction ın married students of teacher training university. Journal of familiy research,3(9), 443-453.
• Havighurst, R. J. (1972). Developmental tasks and education. David Mckay.
• Hazan, C. ve Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 511-524. doi: 10.1037/0022-3514.52.3.511
• Hoogstad, J. (2008). Choice theory and emotional dependency. International Journal of Reality Therapy, 28(1), 63-68.
• Huntsinger, E. T. ve Luecken, L. J. (2004). Attachment relationships and health behavior: The mediational role of self-esteem. Psychology & Health, 19(4), 515–526. doi:10.1080/0887044042000196728
• Isanejad, O. ve Bagheri, A. (2018). Matiral quality, loneliness and ınternet ınfidelity. Cyberpsychology, Behavior and Social Networking, 21(9), 542-548. doi: 10.1089/cyber.2017.0602
• Kantarcı, D. (2009). Evli bireylerin bağlanma stillerine göre aldatma eğilimleri ve çatışma yönetim biçimlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Karababa, A. (2021). Understanding the association betweem parental attachment and loneliness among adolescents: The mediating role of self- esteem. Curr Psychol. doi: 10.1007/s12144-021-01417-z.
• Karabacak Çelik, A. ve Çiftçi, M. (2020). Evli bireylerin bağlanma stilleri ve psikolojik iyi oluşlarının evlilik uyumlarını yordayıcı rolü. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(2), 898-918.
• Karakurt, G. (2001). Yetişkin bağlanma stillerinin romantik kıskançlık üzerindeki etkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Karlıoğlu, B. ve Parlar, H. (2020). Evli bireylerde bağlanma stillerinin depresyon üzerindeki etkisinin incelenmesi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi,9(3), 180-187.
• Kemer, G., Çetinkaya Yıldız, E. ve Bulgan, G. (2016). Emotional dependency and dysfunctional relationship beliefs as predictors of married turkish ındividuals’ relationship satisfaction. The Spanish Journal of Psychology, 19, E72. doi:10.1017/sjp.2016.78.
• Kırıt Gülaydın, G. ve Semerci, B. (2018). Romantik ilişkisi olan yetişkin bireylerin ilişki doyumlarının bağlanma stilleri, benlik saygısı ve kişilerarası ilişki tarzları açısından incelenmesi. Psikoloji Araştırmaları, 3(6), 14-25.
• Levinson, D. J. (1986). A conception of adult development. American Psychologist,41(1), 3-13.
• Mustafa, S., Melonashi, E., Shkembi, F., Besimi, K. ve Fanaj, N. (2015). Anxiety and self-esteem among university students: Comparison between Albania and Kosovo. Procedia - Social and Behavioral Sciences 205, 189-194.doi: 10.1016/j.sbspro.2015.09.057.
• Odacı, H., Çıkrıkçı, Ö., Çıkrıkçı, N. ve Aydın, F. (2019). An exploration of the associations among cognitive flexibility, attachment styles and life satisfaction. International Journal of Happiness and Development,5(3), 1-8. doi: 10.1504/IJHD.2019.103401.
• Pallant, J. (2010). SPSS survival manual (4th ed.). New York, NY: McGrawHill.
• Preacher, K. J. ve Hayes, A. F. (2004). SPSS and SAS procedures for estimating indirect effects in simple mediation models. Behavior Research Methods, Instruments, & Computers, 36(4), 717-731. doi: 10.3758/BF03206553
• Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2008). Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing indirect effects in multiple mediator models. Behavior research methods, 40(3), 879-891. doi: 10.3758/BRM.40.3.879
• Rogers, C. (1959). A theory of therapy, personality and ınterpersonal relationships as developed in the client-centered framework. In (ed.) S. Koch,Psychology: A Study of a Science. Vol. 3: Formulations of the Person and the Social Context. New York: McGraw Hill.
• Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Russell, D., Peplau, L. A. ve Ferguson, M. L. (1978). Developing a measure of loneliness. Journal of Personality Assessment, 42(3), 290–294. doi: 10.1207/s15327752jpa4203_11
• Saadat, M., Ghasemzadeh, A. ve Soleimani, M. (2012). Self- esteem in Iranian university students and its relationship with academic achievement. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 31, 10-14. doi:10.1016/j.sbspro.2011.12.007
• Sarı, T. (2012). Evli bireylerin ebeveyn algıları, otomatik düşünceleri ve bağlanma stillerinin evlilik doyumu ile ilişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Sarı, T. ve Korkut Owen, F. (2016). Romantik İlişkilerde akılcı olmayan inançların ve bağlanma boyutlarının ilişki doyumu üzerindeki yordayıcı rolünün incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (37), 204-216.
• Scantamburlo, G., Pitchot, W. ve Anseau, M. (2013). Affective dependency. Revue medicale de Liege ,68(5-6), 340-347.
• Scott, R. L. ve Cordova, J. V. (2002). The influence of adult attachment styles on the association between marital adjustment and depressive symptoms. Journal of Family Psychology, 16(2), 199–208. doi: 10.1037/0893-3200.16.2.199.
• Selçuk,E., Günaydın, G., Sümer, N. ve Uysal, A. (2005). Yetişkin bağlanma boyutları için yeni bir ölçüm: Yakın ilişkilerde yaşantılar envanteri- II’nin Türk örnekleminde psikometrik açıdan değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 8(16), 1-11.
• Senchak, M. ve Leonard, K.E. (1992). Attachment styles and marital adjustment among newlywed couples. Journal of Social and Personal Relationships,9(1), 51-64. doi: 10.1177/0265407592091003.
• Simmons, B. L., Gooty, J., Nelson, D. L. ve Little, L. M. (2009). Secure attachment: Implications for hope, trust, burnout and performance. Journal of Organizational Behavior, 30(2), 233-247. doi: 10.1002/job.585
• Stoliker, B.E. ve Lafreniere, K.D. (2015). The ınfluence of perceived stress, loneliness, and learning burnout on university students’ educational experience. Collage Student Journal,49(1), 146-160.
• Suri, S., Garg, S. ve Tholia, G. (2019). Attachment style, perceived social support and loneliness among college students. International Journal of Innovative Studies in Sociology and Humanities (IJISSH), 4(5), 135-142.
• Sümer, N. (2006). Yetişkin bağlanma ölçeklerinin kategoriler ve boyutlar düzeyinde karşılaştırılması. Türk Psikoloji Dergisi, 21 (57), 1-22.
• Tabachnick, B. ve Fidell, L. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Boston, MA: Pearson.
• Taklavi, S. ve Ghodrati, S. (2019). Prediction of suicidal thoughts based on emotional failure and attachment styles among university students. Journal of Ardabil Unıversity of Medical Sciences, 19(2), 204-215.
• Tepeli Temiz, Z. (2017). Üniversite öğrencilerinin bağlanma stilleri ile yaşam doyumu, psikolojik dayanıklık ve aleksitimik özellikleri arasındaki ilişkide benlik saygısının rolü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
• Tepeli Temiz, Z. ve Tarı Cömert, I. (2018). The relationship between life satisfaction, attachment styles, and psychological resilience in university students. Dusunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 31, 274-283. doi: 10.5350/DAJPN2018310305.
• Terzi, Ş. ve Cihangir Çankaya, Z. (2009). The predictive power of attachment styles on subjective well being and coping with stress of university students. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31), 1-11.
• Turanlı, P. (2010). Orta yetişkinlikte evlilik uyumu ile benlik saygısı ve bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin saptanması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Ünlü, F. (2015). Ebeveyni boşanmış bireylerde; benlik saygısı, yalnızlık ve bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Weiss, S. R. (1973). Loneliness: The experience of emotional and social isolation. New England: Typographical Service Inc.
• Wiseman, H., Mayseless, O. ve Sharabany, R. (2006). Why are they lonely? Perceived quality of early relationships with parents, attachment, personality, predispositions and loneliness in first-year university students. Personality and Individual Differences ,40(2), 237-248. doi: 10.1016/j.paid.2005.05.015