Farklı Ekolojik Koşullarda Yetiştirilen Yerel Sırık Domateslerde Likopen Miktarlarındaki Değişimin İncelenmesi

Year 2016, Volume: 9 Issue: 1, 23 - 28, 01.02.2016

Kenan Sönmez Ş. Şebnem Ellialtıoğlu Asu Oğuz

Abstract

Sebzeler, insan beslenmesinin önemli bir parçasıdır. İçerdikleri vitaminler, antioksidanlar ve kolestrol düşürücü bileşikler birçok hastalığa karşı
alternatif çözüm olarak sunulmaktadır. Bu bileşikler arasında “likopen” hem domatese kırmızı rengi vermekte hem de antioksidan olarak ön
plana çıkmaktadır. Likopen, domatesin yanı sıra guava, greyfurt ve kapuzda da yüksek miktarda bulunmakta ancak yıl içinde domates ve buna
ait ürünlerin tüketimi göz önüne alındığında; domates oldukça önemli bir likopen kaynağı olarak görülmektedir. Domates ıslah programlarında,
yüksek verim ve hastalık dayanımının yanında yüksek likopen içeriği son zamanlarda önemli hedefler içinde yer almaktadır. Likopen miktarı
bitkinin genotipine, yetiştirildiği çevre koşullarına ve uygulanan kültürel işlemlere bağlı olarak değişim gösterebilmekte ve ıslah çalışmalarında
yerel genotiplerin önemi bu aşamada bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Bu çalışma 2011 ve 2012 yıllarında Eskişehir ve Bilecik olmak üzere
iki farklı lokasyonda yürütülmüştür. Çalışmada 29 farklı lokasyondan 38 yerel genotipine ait olgunlaşmış meyvelerde likopen miktarı tespit
edilmiştir. Likopen miktarı ölçümünde azaltılmış hekzan yöntemi kullanılmış ve okumalar spektrofotometre ile gerçekleştirilmiştir. Elde edilen
verilere göre; yerel genotiplere ait ortalama likopen değeri 2011 yılında Eskişehir’de 62.02±20.00 mg kg-1 iken Bilecik’te 53.59±11.23 mg kg-1;
2012 yılında ise Eskişehir’de 54.53±20,82 mg kg-1 iken Bilecik’te 44.99±18.98 mg kg-1 olarak tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda, yerel genotiplerin
yetiştirildiği lokasyonlar ve yıllar arasında likopen miktarı açısından farklılıklar tespit edilmiş ve yapılan istatistiki analiz sonucunda P
≤ 0.05 düzeyinde önemli bulunmuştur. Buna göre, lokasyon olarak seçilen Bilecik bölgesinin mikroklima etkisine sahip olmasından kaynaklanan
‘yetiştirme dönemindeki ortalama sıcaklık değerlerinin’ daha yüksek seyretmesi, likopen oranını olumsuz etkilemiş görünmektedir.

Keywords

Solanum lycopersicum L., yerel genotip, ekoloji, lokasyon, gen kaynağı

Analysis of the Change in Lycopene Content in Local Indeterminate Tomatoes Grown Under Different Ecological Conditions

Abstract

Vegetables are an important source of nutrition for humans, and the vitamins, antioxidants and cholesterol-reducing compounds they contain are presented as an alternative solution against many illnesses. Among these compounds, “lycopene” not only gives the tomato its red colour, but also contains antioxidant properties. Aside from the tomato, lycopene is also present in high amounts in guava, grapefruit and watermelon, however, the annual consumption of the tomato and its products make it a highly significant source of lycopene. In recent tomato breeding programmes, high lycopene content has emerged as a primary goal, as well as high yield and resistance to disease. Lycopene content can vary according to the genotype and the environment in which it is grown, with genotype being particularly significant in the manner of cultivation. This study was carried out between 2011 and 2012 in two different provinces of Turkey, namely Eskişehir and Bilecik. In the study, the morphological characteristics of 38 local genotypes from 29 different locations were taken of lycopene contents. The reduced hexane method was used for the detection of lycopene content, with the readings taken using a spectrophotometer. According to the obtained data, the mean lycopene content of the local genotypes were 62.02±20.00 mg kg-1 in Eskişehir and 53.59±11.23 mg kg-1 in Bilecik in 2011, compared to 54.53±20.82 mg kg-1 in Eskişehir and 44.99±18.98 mg kg-1 in Bilecik in 2012. At the end of the study, differences in lycopene content were detected between the locations of local genotypes and the years, and a statistical analysis revealed that these differences were significant at a P<0.05 level. From this it could be understood that the high “mean temperatures during the growth period” in the microclimatic Bilecik province, one of the selected locations, had a detrimental effect on lycopene content

Keywords

Solanum lycopersicum L., local genotypes. morphological characterization, ecology, location, gene resourches