Van yöresinde doğal olarak yetişen farklı orkide türlerine ait toprakların bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 8, 30.07.2015

Arzu Çığ Hüdai Yılmaz

Öz

Bu çalışmada içlerinde, ülkemizde Van salebi olarak bilinen bazı karasal orkide türlerinin de bulunduğu Anacamptis, Cephalanthera, Dactylorhiza, Orchis ve Ophrys cinslerine ait on iki orkide türünün yetiştiği toprakların bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri belirlenmiştir. Analiz edilen orkide topraklarında; kum: %15.2-58, silt: %18-66, kil: %8.4-24.8; pH: 7.18-8.54; tuz: 0.17-0.68 ds/m; kireç: %0.63-30.76; organik madde: %0.58-2.23; azot (N): %0.25-1.09; fosfor (P): 6.65-18.02 mg kg-1; potasyum (K): 360.42-954.65 mg kg-1; sodyum (Na): 188.7-902.7 mg kg-1; magnezyum (Mg): 256.79-2461.47 mg kg-1; demir (Fe): 24.83-420.96 mg kg-1; bakır (Cu): 1.58-5.50 mg kg-1; mangan (Mn): 91.14-373.50 mg kg-1 ve çinko (Zn): 0.46-1.21 mg kg-1 olarak belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Orkide, salep, toprak, fiziksel ve kimyasal özellikler, besin elementi

Some physical and chemical properties of soils in where different natural orchid species grown in Van region

Öz

In this study, some physical and chemical properties of the soil of twelve orchid species belong to the genus Anacamptis, Cephalanthera, Dactylorhiza, Orchis and Ophrys, which are also known as Van sahlep in Turkey, were determined. Analysis of the investigated characteristics of orchid soil were determined as follows; sand: 15.2-58%, silt: 18-66 %, the clay 8.4-24.8%; pH: 7.188.54: salt: 0.17-0.68 dS/m; lime: 0.63-30.76 %; organic matter: 0.58-2.23%; nitrogen: 0.25-1.09%, phosphorus: 6.65-18.02 mg kg-1; potassium: 360.42-954.65 mg kg-1; sodium: 188.7-902.7 mg kg-1; magnesium: 256.79-2461.47 mg kg-1; iron: 24.83-420.96 mg kg-1; copper: 1.58-5:50 mg kg-1; manganese: 91.14-373.50 mg kg-1 and zinc:0.46- 1.21mg kg-1

Anahtar Kelimeler

Orchid, salep, soil, physical and chemical properties, nutrients

Kaynakça

• Anonim, 2012. Sonuç bildirgesi. I. Salep Çalıştayı, 24-25 Mayıs 2011, Kahramanmaraş.
• Anonim, 2015a. Google Earth. http://www.google.com.tr/intl/tr/earth/ (Erişim tarihi: 17.03.2015).
• Anonim, 2015b. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Salep Eylem Planı 2014-2018.
• Aytaş T, 1994. Bazı Ophrys L. (Orchidaceae) türlerinden simbiyotik fungusların izolasyonu ve Ophrys apifera Hudson tohumlarının asimbiyotik ve simbiyotik ortamlarda çimlendirilmesi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Baytop T, 1999. Türkiye'de Bitkiler ile Tedavi. s: 325-327.
• Beyrle HF, Smith SE, Peterson RL, Franco CMM., 1995. Colonization of Orchis morio protocorms by a mycorrhizal fungus: Effects of nitrogen nutrition and glyphosate in modifying the responses. Can. J. Bot. 73:1128-1140.
• Bouyoucous GD, 1951. A Recablibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of the soil. Agronomy J., 43:434-438.
• Cameron DD, Leake, JR, Read DJ, 2006. Mutualistic mycorrhiza in orchids: evidence from plant–fungus carbon and nitrogen transfers in the green-leaved terrestrial orchid Goodyera repens. New Phytologist, 171: 405–416.
• Ekim T, Koyuncu M, Vural M, Duman H, Aytaç Z, Adıgüzel N, 2000. Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı, Yayın no: 18. Ankara.
• Gezgin Y, 2004. Çeşitli Salep (Orkide) Türlerinde mikoriza oluşturan fungusların izolasyonu ve tanımlanması ile inokulant olarak kullanım olanaklarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Ün. Fen Bilimleri Ens., İzmir.
• İşler S, 2005. Van salebinin menş ei ve Van civarının orkideleri. Doktora Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Ens.Van.
• Jackson M, 1958. Soil Chemical Analysis. Prentice Hall, Inc. New Jersey, USA.
• Kacar B, 1994. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri: III. Toprak Analizleri, A.Ü.Z.F. Eğt. Araşt. ve Gel. Vakfı Yayın No: 3, Ankara.
• Kacar B, Katkat AV, Öztürk Ş, 2010. Bitki Fizyolojisi, Nobel Yayın No: 848. Nobel Yayın, Ankara, s: 524-531.
• Kara Ö, Sevgi O, Tecimen HB, Bolat İ, 2014. Bazı salep türlerine ait toprak özelliklerinin karşılaştırılması. Türkiye 2. Salep Çalıştayı Bildirileri, 25-26 Nisan 2012, İzmir.
• Koyuncu M, Demirkuş N, 1999. Van Çevresi Geofitleri. XV. Ulusal Biyoloji Kongresi (Uluslararası Katılımlı), 05-09 Eylül 2000, Ankara.
• Kreutz CAJ, 2009. Türkiye Orkideleri Botanik Özellikler, Ekolojik İstekleri, Doğal Yayılış Alanları, Yaşam Tehditleri, Koruma Önlemleri, Editör, yazar ve çevirmen : Alper Çolak. Rota Yayınları.
• Loue AT, 1968. Diagnostic petiolaire des prospectian etudes sur la nutrition at la fertilization potassiques de la vigne. Societe Commerciale des Potasses d’Alsace. Services Agronomiques, 31-41.
• Olsen SR, Cole V, Watanabe FS, Dean LA, 1954. Estimations of available phosphorus in soils by extractions with sodium bicarbonate. US Dept. of Agric. Cric. 939-941.
• Ors S, Sahin U, Ercişli S, Eşitken A, 2010. Physical and chemical soil properties of orchid growing areas in Eastern Turkey. The Journal of Animal & Plant Sciences, 8(3):1044-1050.,
• Ortaş İ, 2012. Orkide ve mikoriza'sının bitki çimlenmesi ve gelişimi üzerine etkisi. I. Salep Orkidesi Çalıştayı, 24-25 2011 Mayıs, Kahramanmaraş, 39-64.
• Parlak S, Tutar M, 2011. Karaburun Yarımadası’nda yayılış gösteren salep orkideleri ve bazı toprak özellikleri. Ziraat Mühendisliği, 357:24-29.
• Rasmussen HN, 1995. Terrestrial Orchids: From Seed to Mycotrohic Plant. Cambridge University Press. Cambridge. pp: 444.
• Sandal G, 2009. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde yetişen orkideler ve yetişme ortamı nitelikleri ile tehdit faktörlerinin araştırılması. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Sandal Erzurumlu G, Söğüt Z, 2012. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde doğal salep türlerinin saptanması ve mikorizaların belirlenmesi üzerine araştırmalar. Ç.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 27(4):182-191.
• Sezik E, 1984. Orkidelerimiz, Türkiye’nin Orkideleri. Sandoz Kültür Yayınları, No: 6, 166.
• Smith SE, Read DJ, 1997. Mycorrhizal symbiosis. Academic Press, London, etc. Tecimen B, Sevgi O, Kara Ö, Sevgi E, Altundağ E, Bolat İ, 2010. Türkiye salep türlerinin sorunları ve öneriler. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Dergisi, 10(2):1-30.
• Topçuoğlu B, Kasap Y, Alpaslan M, Yalçın R, 1996. Kahramanmaraş yöresinde doğal florada yetişen salep bitkisinin bazı bitki besin maddesi içerikleri ile salep bitkisinin yetiştiği toprakların bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri. Ankara Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 2(3):7-10.
• Tutar M, Sarı AO, Çiçek F, 2012. Ege Bölgesi salep orkidelerinin tarla şartlarında yetiştirilme olanakları, I. Salep Çalıştayı, 24-25 Mayıs 2011, Kahramanmaraş.
• Tüzüner A, 1990. Toprak ve Su Analiz Labaratuvarları El Kitabı, T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Köy Hiz. Genel Müd., s.375, Ankara.
• Walkley A, 1947. A critical examination of a rapid method for determining organic carbon in soils: effect of varations in digestion conditions and inorganic soil constiuents. Soil Science, 63:251-263