İlk Yetişkinlik Döneminde Dini Yönelim ve Mutluluk İlişkisi: Isparta Örneklemi

Yıl 2023, Sayı: 7, 9 - 42, 30.06.2023

Mahmut Kurnaz , Habil Şentürk

https://doi.org/10.59379/tdpd.1256218

Öz

Dinin inanç esaslarını ve tavsiye ettiği ibadet ritüellerini gözlemleyerek ve deneyimler yoluyla tecrübe ederek, dine karşı tutum ve davranışta bulunmaya hazır olma hali olarak tanımlanan dinî yönelimin, insanların psikolojik iyi oluşları üzerinde doğrudan etkili olduğu görülmektedir. Dinler, bireysel ve toplumsal hayata ilişkin açıklamalar ve telkinler yoluyla mensuplarını ortaya çıkabilecek psiko-sosyal problemlerle baş etme açısından güçlendirmekte, ruhsal rahatlama açısından önemli bir kaynak işlevi görmekte böylece içsel huzur ve mutluluğa kapı açmaktadır. Ayrıca; insanların zorlu yaşam olayları ve engellerle karşılaştıklarında, kendilerinden üstün bir varlık olan Yüce Yaratıcı’ya yönelerek sığınmaları, iletişim kurmaları ve O’nun yanlarında olduğunu bilmeleri, güvende olma duygusunu ve mutluluğu beraberinde getirmektedir. Bu makale, ilk yetişkinlerde dinî yönelim- mutluluk ilişkisini belirlemek amacıyla yapılan bir araştırmadır. Ayrıca makalede araştırmaya dâhil olan yetişkinlerin demografik özellikleri (cinsiyet, medeni durum, öğrenim durumu, gelir durumu, dinî bilgi düzeyi, öznel dindarlık düzeyi) ile dinî yönelim ve mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. 22-40 yaş arası ilk yetişkinlik döneminde bulunan katılımcılardan oluşan 498 kişilik bir örneklem grubuyla yapılan araştırmada; “Dinî Yönelim Ölçeği”, “Oxford Mutluluk Ölçeği” ve araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde SPSS 22 paket programı kullanılmıştır. Tespit edilen bulgulara göre dinî yönelim ile mutluluk düzeyi ve alt boyutlarında anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Dinî yönelim ile demografik özelliklerden cinsiyet, medeni durum, öğrenim durumu, gelir durumu, dinî bilgi düzeyi ve algılanan dindarlık düzeyinde anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Mutluluk düzeyi ile öğrenim durumu, gelir durumu, dinî bilgi düzeyi ve algılanan dindarlık düzeyinde anlamlı ilişkiler saptanırken, cinsiyet ve medeni durumda anlamlı ilişki olmadığı görülmüştür. Dinî yönelim ile mutluluk düzeyi toplam puanı, içsel dinî yönelim ve dışsal sosyal dinî yönelim alt boyutlar arasında pozitif yönde anlamlı düzeyde bir ilişki, mutluluğun dışsal kişisel alt boyutuyla anlamlı bir ilişki görülmemiştir. Araştırma sonuçlarından hareketle dinî yönelim ve mutluluk düzeyi toplam puanlarına bakıldığında, ilk yetişkinlerde dinî yönelim arttıkça mutluluk düzeyinin de arttığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din psikolojisi, Din, Dini yönelim, Mutluluk, İlk yetişkinlik

The Relationship between Religious Orientation and Happiness in Early Adulthood: Sample of Isparta

Öz

The concept of religious orientation defined as a state of readiness to engage in attitudes and behaviors towards religion by observing and experiencing its beliefs and recommended worship rituals, has been found to have a direct impact on individuals' psychological well-being. Religions, through their explanations and guidance on individual and social life, empower their followers to cope with potential psychosocial problems, while also serving as a significant source of spiritual solace, thereby leading to inner peace and happiness. Additionally, when individuals encounter challenging life events and obstacles, seeking refuge, communicating with, and acknowledging the presence of a transcendent being, the Supreme Creator, brings about a sense of security and happiness. This article presents a research study conducted to examine the relationship between religious orientation and happiness in early adulthood. Furthermore, the article investigates the associations between demographic characteristics (gender, marital status, educational level, income level, religious knowledge, subjective religiosity) and religious orientation and happiness levels among the participating adults. The research involved a sample group of 498 individuals aged between 22 and 40 years, and utilized the "Religious Orientation Scale," the "Oxford Happiness Scale," and a "Personal Information Form" developed by the researcher. The obtained data were analyzed using the SPSS 22 software package. The findings revealed significant relationships between religious orientation and happiness levels, as well as their sub-dimensions. Moreover, significant associations were observed between religious orientation and demographic characteristics such as gender, marital status, educational level, income level, religious knowledge, and perceived religiosity. While significant relationships were found between the level of happiness and educational level, income level, religious knowledge, and perceived religiosity, no significant associations were observed with gender and marital status. Notably, a positive and significant relationship was identified between religious orientation and the total score of happiness levels, as well as the sub-dimensions of internal religious orientation and external social-religious orientation; however, no significant relationship was found with the external personal sub-dimension of happiness. Based on the research findings, it can be concluded that an increase in religious orientation among individuals in early adulthood is associated with higher levels of happiness.

Anahtar Kelimeler

Psychology of religion, Religion, Religious orientation, Happiness, Early adulthood

Kaynakça

• Acaboğa, A. (2007). Din-mutluluk ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş: Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Acar, N.V., Yıldırım, İ., & Ergene, T. (1996). Bireylerin dindarlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 45-56.
• Aksoy, E. (2019). Yetişkinlik döneminde hayatı anlamlandırma ve dindarlık ilişkisi (Gaziantep örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydemir, R. E. (2008) Dindarlık ve mutluluk ilişkisi (ilk yetişkinlik dönemi). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Aydın, M. (2018). Genç yetişkinlerde mutluluğun özgünlük ve kişisel erdemler açısından incelenmesi. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (6), 1023-1030.
• Ayten, A. (2004). Kendini gerçekleştirme ve dindarlık ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ayten, A. (2005). Kendini gerçekleştirme ve dindarlık: üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 2, 185-204.
• Ayten, A. (2006). William James (1842–1910) ve din psikolojisinde tecrübe merkezli bir yaklaşım. İslami Araştırmalar Dergisi, 19, 457-464.
• Bahadır, A. (2011). Insanın anlam arayışı ve din. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Baynal, F. (2015). Yetişkinlerde dindarlık ve ruh sağlığı ilişkisinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4, 206-231.
• Budak, S. (2000). Psikoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Ceviz, F. H. (2009). Orta yaş ve yaşlılıkta dindarlık, mistik tecrübe ve benlik saygısı. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cirhinlioğlu, F. G. & Ok, Ü. (2011). Kadınlar mı yoksa erkekler mi daha dindar? Zeitschrift Für Die Welt Der Türken Journal of World of Turks, Zfwt Vol. 3 (1), 121-141.
• Cirhinlioğlu, F. G. (2006). Üniversite öğrencilerinde utanç eğilimi, dini yönelimler, benlik kurguları ve psikolojik iyilik hali arasındaki ilişkiler. (Basılmamış Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Cirhinlioğlu, F. G. (2010). Dini yönelimler ve önyargı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (1), 1366-1384.
• Cüceloğlu, D. (1995). Yeniden insan insana. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Doğan, T. & Sapmaz, F. (2012). Oxford mutluluk ölçeği Türkçe formunun psikometrik özelliklerinin üniversite öğrencilerinde incelenmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 25 (4), 297-304.
• Erdoğan, E. (2014). Üniversite öğrencilerinde tanrı algısının dini yönelim biçimleri ile ilişkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (25), 167-185.
• Eryılmaz, A. (2011). Yetişkin öznel iyi oluşu ile pozitif psikoterapi bağlamında birincil ve ikincil yetenekler arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 14, 17-28
• Gezenler, A. (2019). Orta yetişkinlik dönemi dindarlık ve mutluluk ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gilbert, D. (2008). Mutluluk üzerine çeşitlemeler. (çev. F. Şar & A. H. Gül). İstanbul: Optimist Yayınları.
• Göcen, G. (2013). Pozitif psikoloji düzleminde psikolojik iyi olma ve dini yönelim ilişkisi: yetişkinler üzerine bir araştırma. Toplum Bilimleri Dergisi, 7 (13), 97-130
• Gökkoca, F. Z. U. (2001). Sağlık eğitimi açısından yetişkin eğitimi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 10 (11), 412-415.
• Günay, Ü. (1999). Erzurum ve çevre köylerinde dini hayat. Erzurum: Erzurum Kitaplığı.
• Güngör, E. (1993). Değerler psikolojisi. Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği.
• Güven, H. (2008). Depresyon ve dindarlık ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hökelekli, H. (2012). Din psikolojisine giriş. İstanbul: DEM Yayınları.
• Karaca, F. (2007). Dini gelişim teorileri. İstanbul: DEM Yayınları.
• Kavas, E. (2013). Dini tutum-stresle başa çıkma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kayıklık, H. (2003). Orta yas ve yaşlılıkta dinsel eğilimler. Adana: Baki Kitabevi.
• Kayıklık, H. (2011). Din psikolojisi: bireysel dindarlık üzerine. Adana: Karahan Kitapevi.
• Kılıç, A. A. (2019. Yetişkinlerin aldıkları din eğitimi ile dindarlık düzeyleri arasındaki ilişki (ismek örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kimter, N. (2008). Benlik saygısı ve dindarlık ilişkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koç, M. (2008) Yetişkinlik döneminde dindarlık ile benlik kavramı değişkenleri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Köftegül, Ö. (2018). Yetişkin bireylerde ölüm kaygısı ve dindarlık. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale: Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Köylü, M. (2007). Ruh sağlığı ve din: Batı toplumu açısından bir değerlendirme. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 23, 65-92.
• Köylü, M. (2010). Ruh ve beden sağlığı ile din ilişkisi üzerine yapılan araştırmaların bir değerlendirmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 28, 5-36.
• Kurt, A. (2009). Dindarlığı etkileyen faktörler. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 18 (2), 1-26.
• Marar, Z. (2012). Mutluluk paradoksu özgürlük ve onaylanma. (çev. S. Çağlayan) İstanbul: Kitap Yayınevi.
• McMahon, D. M. (2013). Mutluluk üzerine tarihsel bir çalışma. (çev. K. Tanrıyar) İstanbul: E Yayınları.
• Okumuş, E. (2020). Genç yetişkinlerde narsisizm ve dindarlık ilişkisi Kayseri: Kocasinan ilçesi örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Onay, A. (2001). Dindarlık ölçme çalışmaları: dindarlığın ölçümünde üç farklı yaklaşım ve ölçmenin esasları. İslami Araştırmalar Dergisi, 14 (3-4), 439-449.
• Özkan, B. (2019). Yetişkinlerde bağlanma stilleri ve dini başa çıkma ilişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Seligman, M. E. P. (2007). Gerçek mutluluk. (çev. S. K. Akbaş). Ankara: Hyb Yayınları.
• Sevindik, D. (2015). Orta yaş dönemi bireylerde dindarlık- mutluluk ilişkisi: Denizli örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şaşmaz, Ş.C. (2016). Çocuğu olan evli ve evli olmayan bireylerin psikolojik sağlamlık ve mutluluk düzeylerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şengül, F. (2007). Dindarlık ve ruh sağlığı ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şentürk, H. (2010). Din psikolojisine giriş. İstanbul: İz Yayınları.
• Tapdık, S.(2013). Dindarlık algısı çerçevesinde kadın yöneticiye bakış: Ankara ilinde bir alan çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tarhan, N. (2005). Kadın psikolojisi. İstanbul: Nesil Yayınları.
• Topuz, İ. (2013). Dindarlık tipolojileri ile benlik saygısı arasındaki ilişki: yetişkinler üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 139-154.
• Türker, N. Y. (2018). Yetişkinlerde dindarlık ve psikolojik sağlamlık ilişkisi üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uysal, V. (2006). Türkiye’de dindarlık ve kadın. İstanbul: Dem Yayınları.
• Vural, M. E. (2016). Yetişkinlerde alçakgönüllülük, dindarlık ve psikolojik iyi oluş ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yapıcı, A. (2007). Ruh saglıgı ve din. Adana: Karahan Yayınları.
• Yapıcı, A. (2012). Türk toplumunda cinsiyete göre dindarlık farklılaşması: bir meta-analiz denemesi. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17 (2), 1-34.
• Yapıcı, A., Kayıklık, H. (2005). Ruh sağlığı bağlamında dindarlığın öz saygı ve kaygı ile ilişkisi: Çukurova Üniversitesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3 (9), 177- 206.
• Yetim, Ü. (2001). Toplumdan bireye mutluluk resimleri. Ankara: Bağlam Yayınları.
• Yıldırım, S. (2020). Yetişkinlerde dindarlık ve psikolojik dayanıklılık ilişkisi: Antalya kamu çalışanları örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yoğurtçu, F. (2009). Yetişkinlerde dindarlık ve ruh sağlığı. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yüce, F. (2009). Gençlerde dini yönelim ve kişilik. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü