Türkiye ve Farklı Ülkelerdeki 0-6 Yaş Çocuklar İçin Hazırlanan Cinsel Eğitim Programlarının İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 81 - 95, 31.05.2024

Necla Tuzcuoğlu , Vural Taşkaya , Oğuz Aslan

https://doi.org/10.55008/te-ad.1453928

Öz

Amaç: Amaç: Cinsel gelişim, insan yaşamındaki gelişim alanları arasında önemli bir rol oynamaktadır. Kişilik gelişimi ile doğrudan ilişkili olan cinsel gelişim ve eğitimine 0-6 yaş döneminde ayrıca dikkat edilmesi gerekir. 0-6 yaş aralığında verilen cinsel eğitim, çocukların benlik algısını artırarak, öz güveni yüksek sağlam kişilikli bireyler olarak yetişmelerinde temel olacaktır. Bu eğitimin nasıl ve ne zaman verileceği konusunda kapsayıcı cinsel eğitim programlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmada Türkiye, Fransa, Malezya, İngiltere ve Portekiz’de 0-6 yaş çocuklar için uygulanan programlar incelenerek karşılaştırılmıştır.
Yöntem ve Araçlar: Çalışma, literatür taraması yapılarak ve araştırılan konu ile ilgili ulaşılabilen güncel kaynaklardan yararlanılarak derleme bir çalışma olarak hazırlanmıştır.
Sonuçlar: Yapılan araştırmalara göre Türkiye’de 0-6 yaş grubu çocuklar için mevcut bir programın olmadığı ve halen cinsel eğitime karşı bir ön yargının bulunduğu görülmektedir. Malezya’da 0-6 yaş arası çocuklar için mevcut bir cinsel eğitim programı olmasına rağmen, bu programda bazı eksiklikler bulunmuştur. Fransa’da ise Milli Eğitim bakanlığının çalışmaları doğrultusunda projelerin gerçekleştirildiği ama tepkiler nedeniyle henüz ülke geneli bir programın olmadığı tespit edilmiştir. İngiltere’de cinsel eğitim konusunun yerel yönetimlerin inisiyatifine bırakıldığı ve ülke olarak programları olmamakla birlikte, yerel bölgelerde bazı projeler bulunmaktadır. Son olarak, Portekiz’de resmi müfredat bulunmamasına karşın kapsamlı bir rehber ile 3-6 yaş çocuklara cinsel eğitim noktasında yardımcı olmaya çalışıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi Dönem, Cinsel Eğitim, Cinsel Eğitim Programları, Cinsel Gelişim

Etik Beyan

Sunduğum bilgileri, dokümanları ve verileri akademik ve etik kurallar çerçevesinde elde ettiğimi, çalışmamda yararlandığım eserlerin tamamına atıfta bulunarak kaynak gösterdiğimi bildirir, aksi bir durumda aleyhimde doğabilecek tüm hak kayıplarını kabullendiğimi beyan ederim.

Kaynakça

• Acer, D.,&Artan, I. (2005). Okul öncesi eğitim kurumlarında 4-6 yas grubu çocuklar için cinsel eğitim etkinliklerinin etkisinin incelenmesi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 1(2), 12-19
• Açıkgöz, N. Ö. (1999). 3-6 Yaş çocukları için hazırlanan bir cinsel eğitim programı ve etkileri [Yayımlanmamış doktora tezi] Marmara Üniversitesi.
• Alldred, Pam, & David, Miriam (2007). Get real about sex. The politics and practices of sex education. Berkshire: McGraw-Hill, Open University Press.
• Amaliyah,S.,&Nuqul,F.L.(2017).Eksplorasi persepsi ibu tentang pendidikan seks untuk anak. Psympathic: Jurnal Ilmiah Psikologi, 4(2), 157–166.
• American Psychological Association (APA). (2012). Key terms and concepts in understanding gender diversity and sexual orientation among students. https://www.apa.org/pi/lgbt/programs/safe- upportive/lgbt/keyterms.pdf adresinden 2 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Arslan, A. (2022). Erken çocukluk döneminde çocuğun gelişiminin desteklenmesinde aile. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(4), 1676-1684.
• Ayan,S. ve Memiş,U., (2012). Erken çocukluk döneminde oyun. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 2012; 14 (2): 143-149
• Balter, A. S., van Rhijn, T. & Davies, A. (2016). The development of sexuality in childhood in early learning settings: An exploration of Ontario Early Childhood Educators’ perceptions. Canadian Journal of Human Sexuality, 25(1), 30-40.
• Barrusse,V.D.L. (2011).The concerns underlying sex education for young people in france during the first half of the 20th century: morality, demography and public health. Hygiea Internationalis, 10(1), 33-52.
• Bayhan, P. S. ve Artan, İ. (2005). Çocuk gelişimi ve eğitimi. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Bıkmaz,F.H.,&Güler,D. S. (2007). An evaluation of health and sexuality education in Turkish elementary school curricula. Sex Education, 7(3), 277-292.
• Birol,C.&Gömeçli,E. (2010). Effect of the counselling course on the attitude of the students of preschool teaching towards the children’s masturbation behaviour. Procedia Soc Behaviour Sci.,5,2366–71. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.07.465
• Cardona, M. J., Nogueira, C., Vieira, C., Piscalho, I., Uva, M.,&Tavares, T.C. (2011). Guião de educação género e cidadania:1 ciclo do ensino básico. Comissão para a Cidadania e a Igualdade de Género. https://www.cig.gov.pt/wpcontent/uploads/2018/07/400-15_Guiao_1Ciclo_VERSAO_DIGITAL_NOVA.pdf adresinden 4 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Cardona, M. J., Nogueira, C., Vieira, C., Uva, M., & Tavares, T. C. (2013). Education guide. gender and citizenship. pre-school, Commission for Citizenship and Gender Equality [CIG] https://www.cig.gov.pt/pdf/2014/Education_Guide_Pre_school. pdf adresinden 4 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Cardona, M. J., Nogueira, C., Vieira, C., Uva, M., & Tavares, T. C. (2015). Guião de educação géneroe cidadania: Pré-escolar. Comissão para a Cidadania e a Igualdade de Género. https://www.cig.gov.pt/wpcontent/uploads/2018/07/39815_Guiao_Preescolar_VERSAO_DIGITAL_NOVA.pdf adresinden 4 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Cavazos-Rehg, P. A., Krauss, M. J., Spitznagel, E. L., Iguchi, M., Schootman, M., Cottler, L., ... & Bierut, L. J. (2012). Associations between sexuality education in schools and adolescent birthrates: a state-level longitudinal model. Archives of pediatrics &adolescent medicine, 166(2), 134-140.
• Çok, F. ve Kutlu, Ö., (2016) Ergenlerin cinsel eğitimi bir program denemesi. 3. Baskı: Şubat 2016, Ankara: Salmat Basım Yayıncılık.
• Deniz, Ü., (2012). Okul öncesi dönemde cinsel kimlik gelişimi ve cinsel eğitim. Aile ve Çocuk Prof Dr Mine Mangır’ın Anısına (pp.40-50), Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Deniz, Ü. & Yıldız, R., (2018). Milli eğitim bakanlığı okul öncesi eğitim programında cinsel gelişim ve cinsel eğitim. GEFAD /GUJGEF 38(2): 431-447 (2018).
• DEPP/DVE (Direction de l’évaluation, de la prospective et de la performance/ Département de la valorisation et de l’édition)[Directorate for Evaluation, Forward Planning and Performance/ Department for Promotion and Publishing (FR)], 2008. L’état de l’École : 30 indicateurs sur le système éducatif français. [pdf] Paris: DEPP/DVE. website: http://media.education. gouv.fr/file/etat18/17/0/etat18_41170.pdf adresinden 3 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• DfE (Department of Education) (2020). https://www.gov.uk/government/publications/relationships-education-relationshipsand-sex-education-rse-and-health-education adresinden 11 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Dişşiz, M., Kızılkaya, N.B., & Yesiltepe, U.O. (2013). Multiple sklerozun kadının cinsel yasami üzerine etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 1, 1-10.
• Ejder, O. (2020). Çocuklarda sağlıklı cinsel gelişim ve anne – baba tutumları http://anaokulu.cu.edu.tr/aile-egitimi.asp2020
• Eliküçük, A. ve Sönmez, S. (2011). 6 yaş Çocuklarının cinsel gelişim ve eğitimiyle ilgili ebeveyn görüşlerinin incelenmesi. Aile ve Toplum, 7(25), 45-62.
• ENSSUP (MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION NATIONALE DE L’ENSEIGNEMENT SUPÉRIEUR ET DE LA RECHERCHE), (2014). Évaluation du dispositif expérimental ABCD de l’égalité. Rapport – no: 2014-047. Juin 2014
• Eshak, Z.,&Zain, A. (2019). Perception of preschool teachers in the tanah merah district, kelantan on reproductive health and social health education (peers) day@ preschool program. Best practices in education management:Teaching, learning and research, 130.
• Eurydice (Avrupa Eğitim Bilgi Ağı) (2011). Eğitim çıktılarında cinsiyet farklılıkları: avrupa’da alınan tedbirler ve mevcut durum. Brussels: Eurydice
• Figueiredo, Cibele (2011). Redes Sociais e Políticas. Genealogia das Políticas Públicas Phd Thesis, Instituto de Educação da Universidade de Lisboa, Lisboa, Portugal.
• Güzelyurt, T., Yalçınkaya, Ö., Saluci, Ü., Öglü, H., &Ürüm, R. (2019). Pre-school teachers’ views on sexual education. Journal of Child, Literature and Language Education, 2(2), 110-122. https://doi.org/10.33400/kuje.908351
• Hamizah, N. F. N. N. (2021). ENT 530 Social Media Portfolio: Nazae Dessert.
• Hogben, M., & Byrne, D. (1998). Using social learning theory to explain individual differences in human sexuality. Journal of Sex Research, 35(1), 58-71.
• Ihwani, S. S., Muhtar, A., Musa, N., Ab Rahim, N. A. Z., Rahsed, Z. N., Tamuri, A. H., & Hamzah, M. I. (2016). Attitudes of islamic education teachers towards sex education. Tinta Artikulasi Membina Ummah, 2(1), 124–133.
• Ihwani, S. S., Muhtar, A., Musa, N., Yaakub, A. Mohamad, A. M., Hehsan, A., & Rashed, Z. N. (2017). An overview of sex education: Comparison between islam and western perspectives. Al-Qanatir: International Journal of Islamic Studies, 8(4), 43-51.
• International Planned Parenthood Federation European Network (IPPF EN)) (2018 Mayıs). Sexuality Education in Europe and Central Asia State of Art and Recent Developments, An Overview of 25 Countries. Web sayfası: Sexuality Education in the WHO European Region. Fact sheets of the status of sexuality education in 25 countries of the WHO European Region (bzga-whocc.de) adresinden 1 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• İşler, S., & Gürşimşek, A. İ. (2018). 3-6 yaş çocuklarının cinsel eğitiminin gerekliliği ile ilgili ebeveyn görüşlerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(3), 845-867.
• Ismail, S., Shajahan, A., Rao, T. S., & Wylie, K. (2015). Adolescent sex education in India: Current perspectives. Indian journal of psychiatry, 57(4), 333. https://doi.org/10.4103/0019-5545.171843
• Kahraman, H. (2017). Effects of a sexual health education programme on school psychological counsellor candidates’ sexism tendencies in Turkey. Sex education, 17(4), 399-412.
• Khalaf, Z. F., Low, W. Y., Merghati-Khoei, E., & Ghorbani, B. (2014). Sexuality education in Malaysia: Perceived issues and barriers by professionals. Asia-Pacific Journal of Public Health, 26(4), 358–366.
• Kiral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Kurtuncu, M., Akhan, L. U., Tanir, I. M., & Yildiz, H. (2015). The sexual development and education of preschool children: knowledge and opinions from doctors and nurses. Sexuality and disability, 33, 207-221.
• Lantz, S. E., & Ray, S. (2021). Freud Developmental Theory. In StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing.
• Larsson, I. B., & Svedin. C. G. (2002). “Teachers’ and parent’s reports on 3 – to 6-year-old children’s sexual behavior–A Comparison.” Child Abuse&Neglect 26 (3): 247–266. http://doi:10.1016/S0145-2134(01)00323-4.
• Leung, H., Shek, D. T., Leung, E., & Shek, E. Y. (2019). Development of contextually-relevant sexuality education: Lessons from a comprehensive review of adolescent sexuality education across cultures. International journal of environmental research and public health, 16(4), 621.
• Marques, António, & Prazeres, Vasco (2000). Educação Sexual em Meio Escolar – Linhas Orientadoras. Lisboa: Ministério da Educação. Ministério da Saúde.
• Martin, C. L., Ruble, D. N., & Szkrybalo, J. (2002). Cognitive theories of early gender development. Psychological bulletin, 128(6),903.
• Mazlin M. M., Rosenthal, D. A., Hocking, J. S., & Nuraliza A. S. (2013). Bridging the gap: Malaysian youths and the pedagogy of school-based sexual health education. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 85, 236-245. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.08.355
• MEN. (2013). Référentiel des compétences professionnelles des métiers du professorat et de l’éducation. Bulletin officiel, 30, (25 July).
• Milton, J. (2003). Primary school sex education programs: Views and experiences of teachers in four primary schools in Sydney, Australia. Sex Education, 3(3), 241-256.
• Ministere de l’égalité entre les femmes et les hommes et de la lutte contre les discriminations. (2014). ABCD de l’égalité: face aux rumeurs, rétablissez la vérité. http://femmes.gouv.fr adresinden 5 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Ministry of Education (MOE). (2014). Pengenalan PEERS. Unit Pendidikan Kesihatan. Putrajaya.
• Ministry of Education (MOE). (2017). Kurikulum
• Moita, Gabriela (1997). Um pouco da história do planeamento familiar. Sexualidade e Planeamento Familiar(13/14), 15-18.
• Noh, N., & Bakar, K. A. (2023). Implementation of sexuality education in preschool: challenges and obstacles. International Journal of Academic Research in Progressive Education and Development, 12(1), 927–943.
• Özgün, S. Y., & Çapri, B. (2021). Developing of Sexuality Education Program and Questionnaire of Sexuality Knowledge Level for 60-72 Months Children. Eurasian Journal of Educational Research, 92, 121-136.
• Parker, R., Wellings, K., & Lazarus, J. V. (2009). Sexuality education in Europe: An overview of current policies. Sex Education, 9(3), 227-242.
• Peters, M. (2020). Sex Education in France: An imbalanced history.
• Pinto, T., Nogueira, C., Vieira, C., Silva, I., Saavedra, L., Silva, M. J., Silva, P., Tavares, T. C., & Prazeres, V. (2015). Guião de educação: Género e cidadania – 3º ciclo. Comissão para a Cidadania e Igualdade de Género. https://www.cig.gov.pt/wpcontent/uploads/2016/07/3Ciclo_Versao_Digital_FinalR.pdf adresinden 11 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Pomar, C., Balça, A., Conde, A. F., García, A. M., García, A. M., Nogueira, C.,Vieira, C., Saavedra, L., Silva, P., & Magalhães, O.(2012). Guião de educação género e cidadania: 2º ciclo do ensino básico. Comissão para a Cidadania e Igualdade de Género[CIG]. https://www.cig.gov.pt/wp-content/uploads/2013/12/guiao_educa_2ciclo.pdf adresinden 11 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Razali, S., Ramli, N. A. F., Hanafia, S. S., Abd Rahman, N. N., Md, K. N., Mat Rani, M. A., Hassan, M. A., & Ariffin, A. F. (2017). Are Malaysians ready for comprehensive sexuality education Journal of advanced research in social and behavioural sciences, 9(1), 1–16.
• Republic Diary, Series I, Law 60/2009 of August 6 and Republic Diary, Series I, Ordinance 196 – A/2010 of April 9.
• Robinson, K. H., Smith, E., & Davies, C. (2017). Responsibilities, tensions and ways forward: parents’ on children’s sexuality education. Sex education, 17(3), 333-347.
• RSE (Relationships and Sex Education) (2018). year 1/2 teacher guidance, https://www.perranporth.cornwall.sch.uk/wp-content/uploads/2021/07/RSE-SOW-YEAR-1-AND-YEAR-2.pdf. adresinden 11 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Şahin, M. (2019). Kültür değişimleri ve eğitim. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(3), 458-466.
• Sayın T., (2007). Zihinsel Engelli Çocuğa Sahip Ebeveynler ile Normal Gelişim Gösteren Çocuğa Sahip Ebeveynlerin 7-15 Yaş Arası Çocuklarının Toplumsal Cinsiyet Rollerine Yaklaşım ve Görüşlerinin İncelenmesi. [Yayımlanmamış yükseklisans tezi] Hacettepe Üniversitesi.
• SEF (Sex Education Forum) (2020). An expert review of the ‘All About Me’ primary school Relationships and Sex Education programme London: National Children’s Bureau Sexuality Information and Education Council of the United States Sexuality Education Q & A. (2015). www.siecus.org/index.cfm?fuseaction=page.viewpage&pageid=521&grandparentID=477&parentID=514 adresinden 7 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Shariza, S. (2017). Pembangunan modul latihan pendidikan seksualiti untuk guru program Pendidikan Khas Integrasi (PPKI) peringkat Sekolah Rendah/Shariza Said (Doctoral dissertation, University of Malaya).
• Shtarkshall, R. A., Santelli, J. S., & Hirsch, J. S. (2007). Sex education and sexual socialization: Roles for educators and parents. Perspectives on sexual and reproductive health, 39(2), 116-119.
• SIECUS (Sexuality Information and Education Council of the United States), (2018). https://siecus.org/issues/ adresinden 6 Ocak2024 tarihinde alınmıştır.
• Soleimani, S., Maasoumi, R., Haghani, S., & Noorzaie, S. (2022). The Effect of an Education Program on Iranian Mothers’ Selfefficacy in Child Sex Education: a Randomized Controlled Clinical Trial. Sexuality Research and Social Policy, 1-10.
• Standard Prasekolah Kebangsaan (KSPK). (2017) Bahagian Pengurusan Kurikulum. Putrajaya.
• Syahirah A. S. ve Dina I. S. (2017). Legal appraisal of sex education in Malaysian schools. International Journal of Law, Government and Communication, 3(8), 21-31.http://www.myjurnal.my/filebank/published_article/73076/2.pdf
• Tuğut, N.,&Gölbaşı, Z. (2019). Okul öncesi dönem çocuğu olan (3-6 yaş) ebeveynlerin cinsel eğitim tutumlarının belirlenmesi. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 13(3), 287-294. https://doi.org/10.21763/tjfmpc.610610
• Ünlüer, E., & İnan, R. (2021). Okul öncesi öğretmen adaylarının cinsel eğitim hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(2), 377-397.
• Vieira, C. C., Nogueira, C., Henriques, F., Marques, F. M., Vicente, F. L.,Teixeira, F., Coelho, L., Duarte, M., Loureiro, M. H. D.,Silva, P., Monteiro, R., Tavares, T. C., Pinto, T., Toldy, T., & Ferreira, V. (2017). Guião de educação: Conhecimento, género ecidadania no ensino secundário. Comissão para a Cidadania e Igualdade de Género [CIG]. https://www.cig.gov.pt/wpcontent/uploads/2018/01/Conhecimento_Genero_e_Cidadania_Enino_Secundario_Versao_Digital.pdf
• Wan Nawi, W. N., Kai Sze, A. W., Yeong, L. Y., Ling, Y. C., Ibrahim, A., & Jing, V. S. (2021). “ But not as detailed as including teaching the private part”: malaysian preschool teachers’ understanding on the implementation of sexuality education in preschools. Southeast Asia Early Childhood, 10, 40-52.
• West, A. (2015). A brief review of cognitive theories in gender development. Behavioural Sciences Undergraduate Journal, 2(1), 59-66.
• Yapıcı, S. A. (2020). Okul öncesi çocukların cinsel gelişimi ve eğitimi: Aile hekimliği ve pediatri araştırma görevlilerinin bilgi ve tutumları. On Dokuz Mayıs Üniversitesi, Uzmanlık Tezi, avys.omu.edu.tr›storage/app/public/ilkay.goktas/… websitesinden alınmıştır.
• Yip, J. W., & Yunus, F. (2021). Keperluan modul pendidikan seksualiti untuk guru di prasekolah. International Journal Of Education And Pedagogy, 3(1), 112-133.