Su laboratuvarlarının ts en ıso/ıec 17025 standart revizyonu ile değişimleri

Yıl 2020, Cilt: 77 Sayı: EK-4, 57 - 64, 01.05.2020

Pınar Kaynar

Öz

Sağlıklı bir yaşam için temiz suya erişimin büyük bir önemi vardır. Doğrudan veya dolaylı olarak insan sağlığı açısından herhangi bir fiziksel, kimyasal, mikrobiyojik hatta radyoaktif risk teşkil etmemesi ve çeşitli hastalıklara/zehirlenmelere yol açmaması gerekmektedir. Su güvenliği, yerinden alınan numunelerin laboratuvarlarda yapılan kimyasal ve mikrobiyolojik analiz sonuçlarıyla sağlanmakta ve kontrol altında tutulmaktadır. Bu analiz sonuçlarının güvenilirliği ile güvenli suya ulaşım sağlanmaktadır. Kimyasal ve mikrobiyolojik analiz hizmetlerinde güvenilir sonuçların elde edilmesinin sağlanmasında ise akreditayonun önemi büyüktür. Ülkemizde, bu analizleri yapan su laboratuvarların akreditasyon işlemleri TS EN ISO/IEC 17025 standardı ile gerçekleştirilmektedir. TS EN ISO/IEC 17025 standardı 18.12.2017 tarihinde yenilenmiştir. TS EN ISO/IEC 17025 standardın yenilenmesiyle akredite su laboratuvarlarının hizmetlerindeki uygulamalarda değişimler yaşanmasına yol açmıştır. Bu çalışmada, yenilenen TS EN ISO/IEC 17025: 2017 standart ile akredite olan ve/veya olacak su laboratuvarların gerekliliklerinin tanımlanması, faaliyetlerine yönelik uygulamaların belirlenmesi ve değişimlerin ortaya konulması amaçlanmıştır. TS EN ISO/IEC 17025: 2017 standart ile temel değişiklik madde yapılandırılmasıyla

Anahtar Kelimeler

Su, laboratuvar, akreditasyon

Changes of water laboratories with ts en iso/iec 17025 standard revision

Öz

Access to clean water have great importance for a healthy life. It should not directly or indirectly pose any physical, chemical, microbiological or even radioactive risks in terms of human health and should not cause various diseases/poisonings. Water safety is ensured and kept under control with the results of chemical and microbiological analysis of the samples, which were sampling. With the reliability of these analysis results, access of safe water is provided. Accreditation have great importance in ensuring reliable results in chemical and microbiological analysis services. In our country, accreditation procedures of the water laboratories are carried out with the TS EN ISO/IEC 17025 standard. TS EN ISO/IEC 17025 standard which was renewed on 18.12.2017. With the renewal of the TS EN ISO/IEC 17025 standard, changes in the practices of the services of accredited water laboratories have occurred. In this study, with the renewed TS EN ISO/IEC 17025: 2017 standard, it is aimed to define the requirements of the water laboratories accredited and/or will be accredited, to determine the practices for their activities and to reveal the changes. The basic change with TS EN ISO/IEC 17025: 2017 standard was the clause configuration. In the TS EN ISO/ IEC 17025: 2017, one of

Anahtar Kelimeler

Water, laboratory, accreditation

Kaynakça

• 1. TS EN ISO/IEC 17025. Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği İçin Genel Şartlar. Ankara: Türk Standardları Enstitüsü, 2017.
• 2. Uygunluk Değerlendirme Kuruluşlarının Akreditasyonu Hakkında Yönetmelik. Ankara: Türk Akreditasyon Kurumu, 2017.
• 3. Bozkurt EN, Bayram G, Gültop F, Topcu U, Gevrek N. TS EN ISO/IEC 17025 standardı kapsamında laboratuvarlarda yapılan denetimlerdeki bulguların değerlendirilmesi. Turk Hij Den Biyol Derg, 2017; 74(1): 83-94.
• 4. Cindro DG, Hazou E, Korun M, Krištof R, Ostermana P, Petroviča T, et al. Measurement uncertainty arising from sampling of environmental samples. Appl Radiat Isotopes, 2019; 156:108978.
• 5. Panhwar A. Laboratory management system and competency of accredited laboratories. Int Rev Basic Appl Sci, 2020; 8 (2): 9-13.
• 6. Panhwar A, Naeem AM, Zainulibad S, Ahmed M, Haq A, Haq S. Laboratory quality improvement by ISO/ IEC 17025 accreditation: a case study of PCSIR. Int J Curr Res, 2020; 12 (01): 9942-5.
• 7. ISO/IEC 17025 Standart Revizyonu Bilgilendirme Klavuzu Temel Değişiklikler. Ankara: Türk Akreditasyon Kurumu, 2018.
• 8. ISO/IEC 17025 Standart Revizyonu Bilgilendirme Kılavuzu - Risk Temelli Düşünce, Ankara: Türk Akreditasyon Kurumu, 2018.
• 9. R20.18. TÜRKAK Markalı Deney Raporları ve Kalibrasyon Sertifikalarına İlişkin Rehberi. Ankara: Türk Akreditasyon Kurumu, 2019.
• 10. R10.06. TÜRKAK Akreditasyon Markasının Akredite Kuruluşlarca Kullanılmasına İlişkin Şartlar Rehberi. Ankara: Türk Akreditasyon Kurumu, 2019.
• 11. ISO/IEC 17025 Standart Revizyonu Bilgilendirme Kılavuzu Karar Kuralı. Ankara: Türk Akreditasyon Kurumu, 2019.
• 12. R20-02. Deney/Analiz Sonuçlarındaki Ölçüm Belirsizliği Tahmini İçin TÜRKAK Prensipleri. Ankara: Türk Akreditasyon Kurumu, 2015.
• 13. Çevre Laboratuvarlarında Ölçüm Belirsizliği Hesaplamaları İçin El Kitabı. Ankara: Türk Akreditasyon Kurumu, 2015.
• 14. TS EN ISO 3696. Su-Analitik Laboratuvarında Kullanılan-Özellikler ve Deney Metotları. Ankara: Türk Standardları Enstitüsü, 1996.
• 15. TS EN ISO 7218. Gıda ve Hayvan Yemlerinin Mikrobiyolojisi-Mikrobiyolojik Analizler İçin Genel Şartlar ve Rehber. Ankara: Türk Standardları Enstitüsü, 2008.
• 16. Complying with ISO 17025. A Practical Guidebook For Meeting The Requirements of Laboratory Accreditation Schemes Based On ISO 17025:2005 or Equivalent National Standards. Vienna: United Nations Industrial Development Organization, 2009.
• 17. P19–CALA Measurement Uncertainty Policy Revision 1.10. Canada: CALA Laboratory Accreditation, 2010.
• 18. TS EN ISO 11133. Gıda, Yem ve Su MikrobiyolojisiKültür Ortamının Hazırlama, Üretim, Muhafaza ve Performans Deneyi. Ankara: Türk Standardları Enstitüsü, 2014.
• 19. TS ISO 7870-1. Kontrol diyagramları- Genel kılavuz. Ankara: Türk Standardları Enstitüsü, 2015.
• 20. R10-12. Metrolojik İzlenebilirlik Rehberi. Ankara: Türk Akreditasyon Kurumu, 2018.
• 21. TS EN ISO/IEC 17025 Akreditasyon Denetimlerinde Laboratuvarlar Arası Karşılaştırma ve Yeterlilik Testi ile İlgili Bilgilendirme Kılavuzu. Ankara: Türk Akreditasyon Kurumu, 2019.
• 22. TS EN ISO/IEC 17043. Uygunluk değerlendirmesi - Yeterlilik deneyi için genel şartlar. Ankara: Türk Standardları Enstitüsü, 2013.
• 23. TS EN ISO 17034. Referans malzeme üreticilerinin yeterliliği için genel şartlar. Ankara: Türk Standardları Enstitüsü, 2018.
• 24. Yıldırım Z. Metot Validasyonu ve Belirsizlik Eğitim Notları, 2014.
• 25. Yıldırım G. Mikrobiyoloji Metot Validasyonu. İstanbul: Çevre Gıda ve Endüstriyel Laboratuvarları. 2016.
• 26. Metodun Geçerli Kılınması ve Doğrulanması için Bilgilendirme Kılavuzu, Ankara: Türk Akreditasyon Kurumu, 2019.
• 27. ISO/IEC 17025 Standart Revizyonu Bilgilendirme Kılavuzu - İç Tetkik ve Yönetimin Gözden Geçirmesi. Ankara: Türk Akreditasyon Kurumu, 2018.
• 28. Kaynar P, Şenses M, Karaca S, Cesaretli Y. TS EN ISO/IEC 17025 standart kapsamında akredite olan su laboratuvarlarında müşteri memnuniyetinin değerlendirilmesi. Turk Hij Den Biyol Derg, 2018; 75(2): 143-152.