Sağlıklı Yaşlanma Sürecinin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Üzerinden İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 103 - 116, 31.12.2024

Emir Avşar , Begüm Kırık , Ceren Yolcu , Sevgi Deniz Serbest , Hediye Arslan

https://doi.org/10.70479/thdd.1478025

Öz

Gelişen dünyada, yaşam şartları ve beklentisinin artmasıyla birlikte doğum oranlarında azalma yaşanırken, yaş ortalaması ve yaşlı nüfusunda kayda değer bir artış görülmektedir. Artan yaşlı nüfusunun getirdiği fiziksel ve ruhsal endişeleri ortadan kaldırmak ve daha sağlıklı yaşlanan nüfusa sahip olmak, devletlerin hedefi olmalıdır. İleri yaşlarda bireyin refahını sağlayacak olan fonksiyonel yeteneğin geliştirilmesi ve sürdürülmesi olarak tanımlanan sağlıklı yaşlanma, her bakımdan kapsayıcı olmalıdır. Sağlıklı yaşlanma politikalarının hayata entegre edilebilmesini kolaylaştırmak ve sürdürülebilirliğini sağlamak için Birleşmiş Milletlerin 2015 yılında yayınladığı Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri en kapsamlı kaynak olacaktır. Bu bağlamda, sağlıklı yaşlanma için sürdürülebilirlik hedefleri belirleyecek olan ülkelerin göz önünde bulundurması gereken hedefler; ‘’Yoksulluğa Son’’, ‘’Açlığa Son’’, ‘’Kaliteli Eğitim’’, ‘’Toplumsal Cinsiyet Eşitliği’’, ‘’Eşitsizliklerin Azaltılması’’, ‘’Sürdürülebilir Şehirler ve Toplumlar’’ olmalıdır. Belirtilen sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin seçilme nedeni sağlıklı yaşlanmayı destekleyen ve toplumun tüm bireylerinin refahını artırmayı amaçlayan politikaların oluşturulmasında önemli bir çerçeve sunabilmek için temel hedefler olmasıdır. Bu derleme ile sağlık politikası belirleyicilerine rehber olması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, Sağlıklı Yaşlanma, Hemşirelik

Examining the Healthy Aging Process through Sustainable Development Goals

Öz

In the developing world, while there is a decrease in birth rates as living conditions and expectations increase, there is a significant increase in the average age and elderly population. Eliminating the physical and mental concerns brought about by the increasing elderly population and having a healthier aging population should be the goal of states. Healthy aging, defined as the development and maintenance of functional abilities that will ensure the well-being of the individual in older ages, should be comprehensive in all respects. In this context, the targets that countries that will determine sustainability targets for healthy aging should consider are; ‘’No Poverty’’, ‘’No Hunger’’, ‘’Quality Education’’, ‘’Gender Equality’’, ‘’Reducing Inequalities’’, ‘’Sustainable Cities and Societies’’. The reason for selecting the mentioned sustainable development targets is that they are the basic targets in order to provide an important framework for the creation of policies that support healthy aging and aim to increase the well-being of all individuals in the society. This article aims to guide health policy makers.

Anahtar Kelimeler

Aged, Healthy aging, Nursing

Kaynakça

• 1. Budget Office C. The Demographic Outlook: 2024 To 2054 Demographic Factors That Contribute To Population Growth [Internet]. 2024. Available From: Www.Cbo.Gov/Publication/59697
• 2. World Health Organization. Un Decade Of Healthy Ageing: Plan Of Action 2021-2030. World Heal Organ [Internet]. 2020;1–26. Available From: Https://Cdn.Who.İnt/Media/Docs/Default-Source/Decade-Of-Healthy-Ageing/Final-Decade-Proposal/Decade-Proposal-Final-Apr2020-En.Pdf?Sfvrsn=B4b75ebc_25&Download=True
• 3. Tüik. İstatistiklerle Yaşlılar, 2023 [Internet]. Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması. 2023. Available From: Https://Data.Tuik.Gov.Tr/Bulten/Index?P=Istatistiklerle-Yaslilar-2023-53710
• 4. Noto S. Perspectives On Aging And Quality Of Life. Healthc. 2023;11(15).
• 5. Ayoubi-Mahani S, Eghbali-Babadi M, Farajzadegan Z, Keshvari M, Farokhzadian J. Active Aging Needs From The Perspectives Of Older Adults And Geriatric Experts: A Qualitative Study. Front Public Heal. 2023;11(1).
• 6. Eser B, Küçük Aksu S. Yaşlanan Nüfus, Sorunlar Ve Politikalar: Türkiye İçin Bir Değerlendirme. . Gümüşhane Üniversitesi Sos Bilim Enstitüsü Elektron Derg [Internet]. 2021;12(2):541–56. Available From: Https://Orcid.Org/0000-0003-2623-2822.
• 7. Ye P, Jin Y, Er Y, Duan L, Palagyi A, Fang L, Et Al. A Scoping Review Of National Policies For Healthy Ageing İn Mainland China From 2016 To 2020. Lancet Reg Heal - West Pacific [Internet]. 2021;12(14):100168. Available From: Https://Doi.Org/10.1016/J.Lanwpc.2021.100168
• 8. Who. Healthy Ageing And Functional Ability [Internet]. 2020. Available From: Https://Www.Who.İnt/News-Room/Questions-And-Answers/İtem/Healthy-Ageing-And-Functional-Ability
• 9. T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye Sağlıklı Yaşlanma Eylem Planı Ve Uygulama Programı 2021-2026. Ankara; 2021.
• 10. Polat F, Delibaş L. How Successful Are We Aging? Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi Ve Folk Tıp Derg. 2021;11(2):331–9.
• 11. Wickramasinghe K, Mathers Jc, Wopereis S, Marsman Ds, Griffiths Jc. From Lifespan To Healthspan: The Role Of Nutrition İn Healthy Ageing. J Nutr Sci. 2020;9:1–10.
• 12. Birleşmiş Milletler. Türkiye Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Çalışmalarımız [Internet]. Available From: Https://Turkiye.Un.Org/Tr/Sdgs
• 13. Undp. “What Are The Sustainable Development Goals?” [Internet]. 2022. Available From: Https://Www.Undp.Org/Sustainable-Development-Goals
• 14. Ak M. Toplumsal Bir Olgu Olarak Yoksulluk. Akad Bakış Derg. 2016;54.
• 15. Arpacıoğlu Ö, Yıldırım M. Dünyada Ve Türkiye’de Yoksulluğun Analizi. Niğde Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilim Fakültesi Derg [Internet]. 2011;4(2):60. Available From: Http://İibfdergi.Nigde.Edu.Tr/Article/View/5000066566
• 16. Lövdén M, Fratiglioni L, Glymour Mm, Lindenberger U, Tucker-Drob Em. Education And Cognitive Functioning Across The Life Span. Psychol Sci Public Interes. 2020;21(1):6–41.
• 17. Brooks C, Sangiorgi I, Hillenbrand C, Money K. Why Are Older İnvestors Less Willing To Take Financial Risks? Int Rev Financ Anal [Internet]. 2018;56:52–72. Available From: Https://Doi.Org/10.1016/J.İrfa.2017.12.008
• 18. Ismail Z, Ahmad Wıw, Hamjah Sh, Astina Ik. The İmpact Of Population Ageing: A Review. Iran J Public Health. 2021;50(12):2451–60.
• 19. Türkan M, Sezer S. Yaşlı Yoksulluğunun Yarattığı Sosyal Ve Psikolojik Sorunlar: Muğla Örneği. Adnan Menderes Üniversitesi, Sos Bilim Enstitüsü Derg. 2016;4(4):35–57.
• 20. O’donnell O. Health And Health System Effects On Poverty: A Narrative Review Of Global Evidence. Health Policy (New York) [Internet]. 2024;142(February):105018. Available From: Https://Doi.Org/10.1016/J.Healthpol.2024.105018
• 21. Starr Knp, Mcdonald Sr, Bales Cw. Nutritional Vulnerability İn Older Adults: A Continuum Of Concerns. Curr Nutr Rep. 2015;4(2):176–184.
• 22. Gürer A, Çırpan Küdür F, Özlen Atalan N. Yaşlı Bakım Hizmetleri. J Heal Serv Educ. 2019;3(1):1–6.
• 23. Wang C, Wan G. Aging And Inequality: The Perspective Of Labor Income Share. Adbı Work Pap. 2017;(764).
• 24. Swain J, Carpentieri Jd, Parsons S, Goodman A. Approaching Retirement After A Working Life İn Poverty. J Popul Ageing. 2023;16(4):899–918.
• 25. Hurtado Md, Topa G. Quality-Of-Life-And-Health-Influence-Of-Preparation-For-Retirement-Behaviors-Through-The-Serial-Mediation-Of-Losses-And-Gains2019ınternational-Journal-Of-Environmental-Research-And-Public-Healthopen-Access.Pdf. Int J Environ Res Public Health. 2019;16(9):1–28.
• 26. Ağar A. Yaşlılarda Ortaya Çıkan Fizyolojik Değişiklikler. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Derg. 2020;3(3):347–54.
• 27. Agbangla Nf, Séba Mp, Bunlon F, Toulotte C, Fraser Sa. Effects Of Physical Activity On Physical And Mental Health Of Older Adults Living İn Care Settings: A Systematic Review Of Meta-Analyses. Int J Environ Res Public Health. 2023;20(13).
• 28. Thomas Ks, Applebaum R. Long-Term Services And Supports (Ltss): A Growing Challenge For An Aging America. Public Policy Aging Rep. 2015;25(2):56–62.
• 29. Drazic I, Schermuly Cc, Büsch V. Empowered To Stay Active: Psychological Empowerment, Retirement Timing, And Later Life Work. J Adult Dev [Internet]. 2024;31(3):261–78. Available From: Https://Doi.Org/10.1007/S10804-023-09453-8
• 30. Oğlak S, Canatan A. Yaşam Boyu Öğrenme Ve Aktif Yaşlanma Bakış Açısından Üçüncü Yaş Üniversiteleri: İyi Uygulama Örnekleri. Yaşlı Sorunları Araştırma Derg. 2020;13(2):131–41.
• 31. Güleç İ, Çelik S, Demirhan B. What İs Lifelong Learning? An Evaluation On Definition And Scope. Sak Univ J Educ. 2012;2(3):34–48.
• 32. Kaya He. Yaşam Boyu Yetişkin Eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları; 2016.
• 33. Lim Zy, Yap Jh, Lai Jw, Mokhtar Ia, Yeo Dj, Cheong Kh. Advancing Lifelong Learning İn The Digital Age: A Narrative Review Of Singapore’s Skillsfuture Programme. Soc Sci. 2024;13(2).
• 34. Aksoy M. Kavram Olarak Hayat Boyu Öǧrenme Ve Hayat Boyu Öǧrenmenin Avrupa Birliǧi Serüveni. Bilig. 2012;64:23–48.
• 35. Dhirathiti N. Lifelong Learning Policy For The Elderly People: A Comparative Experience Between Japan And Thailand. Int J Lifelong Educ. 2014;33(6):770–90.
• 36. Kacetl J, Klímová B. Third-Age Learners And Approaches To Language Teaching. Educ Sci. 2021;11(7):3–6.
• 37. Bahtiyar Saygan B, Pekel Uludağlı N. Yaşam Boyu Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Gelişimi. Psikiyatr Güncel Yaklaşımlar. 2021;13(2):354–82.
• 38. Foster L, Walker A. Gender And Active Ageing İn Europe. Eur J Ageing. 2013;10(1):3–10.
• 39. İhd. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi [Internet]. 1948. Available From: Https://Www.İhd.Org.Tr/İnsan-Haklari-Evrensel-Beyannames/
• 40. Delgado-Herrera M, Aceves-Gómez Ac, Reyes-Aguilar A. Relationship Between Gender Roles, Motherhood Beliefs And Mental Health. Vol. 19, Plos One. 2024. 1–31 P.
• 41. Çifçi S, Saka G, Akın A. Toplumsal Cinsiyet Algısı Ve Etkileyen Faktörler: Mardin Örneği. Türkiye Halk Sağlığı Derg. 2022;20(1):1–13.
• 42. Sánchez-Román M, Autric-Tamayo G, Fernandez-Mayoralas G, Rojo-Perez F, Agulló-Tomás Ms, Sánchez-González D, Et Al. Social Image Of Old Age, Gendered Ageism And Inclusive Places: Older People İn The Media. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(24).
• 43. Yalçın E. Toplumsal Tabakalaşsi̇stemleri̇ni̇n Geneı̇ncelemesi̇. Hak İş Uluslararası Emek Ve Toplum Derg. 2019;8(20):158–79.
• 44. Bulduk Özgür E. Yaşlılık Ve Toplumsal Deği̇şi̇m. Türkiye Sos Araştırmalar Derg. 2014;182(182):53–60.
• 45. Eryigit Gunler O. Yaşlılıkta Toplumsal Eşitsizlik. Curr Perspect Soc Sci. 2022;26(4):350–60.
• 46. Zhang Cq, Chung Pk, Zhang R, Schüz B. Socioeconomic Inequalities İn Older Adults’ Health: The Roles Of Neighborhood And Individual-Level Psychosocial And Behavioral Resources. Front Public Heal. 2019;7(October).
• 47. Chern A, Golub Js. Age-Related Hearing Loss And Dementia. Alzheimer Dis Assoc Disord. 2019;33(3):285–90.
• 48. Maharani A, Dawes P, Nazroo J, Tampubolon G, Pendleton N. Visual And Hearing İmpairments Are Associated With Cognitive Decline İn Older People. Age Ageing. 2018;47(4):575–81.
• 49. Frishammar J, Essén A, Bergström F, Ekman T. Digital Health Platforms For The Elderly? Key Adoption And Usage Barriers And Ways To Address Them. Technol Forecast Soc Change. 2023;189(January).
• 50. Sönmez S, Çevik C. Yaşlılık Ve Sağlıkta Eşitsizlikler. Humanist Perspect. 2021;3(2):496–511.
• 51. Yoloğlu A Cenap. Sağlık Eşitsizlikleri, Dsö Yaşam Kalitesi Ölçeği Üzerinden Bir Değerlendirme: Mersin İli Mezitli İlçesi Örneği. J Plan. 2019;30(1):66–88.
• 52. Garzón-Orjuela N, Samacá-Samacá Df, Luque Angulo Sc, Mendes Abdala Cv, Reveiz L, Eslava-Schmalbach J. An Overview Of Reviews On Strategies To Reduce Health İnequalities. Int J Equity Health. 2020;19(1):1–11.
• 53. Coombs Jb, Barrocas A, White J V. Nutrition Care Of Older Adults With Chronic Disease: Attitudes And Practices Of Physicians And Patients. South Med J. 2004;97(6):560–5.
• 54. Zhang Xq. The Trends, Promises And Challenges Of Urbanisation İn The World. Habitat Int. 2016;54(November 2015):241–52.
• 55. Kesgin B. Yaşlı Dostu Şehirler. 2023.
• 56. Zengin Taş E, Kırışık H, Yıldız F, Ata Z, Aktuğ M. Yaşlı Dostu Kentin Anlamı Ve Aktif Yaşlanmaya Katkıları: Cumhuriyetin 100. Yılında İzmir Kenti Örneği. Kent Akad. 2023;0–3.
• 57. Hoof J Van, Marston Hr. Age-Friendly Cities And Communities: State Of The Art And Future Perspectives. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(4):1–13.
• 58. Kalyoncuo S, Teki̇nsoy Kartin P. Aktif Yaşlanma Ve Hemşirelik Bakımı. Erü Sağlık Bilim Fakültesi Derg. 2021;8(1):26–32.
• 59. Canlı S, Karataş N. Yaşlılar İçin Bir Halk Sağlığı Hemşireliği Yaklaşımı: ’ “Fiziksel Aktivite Danışmanlığı.” Ashd. 2018;17(2):36–45.
• 60. Wu F, Drevenhorn E, Carlsson G. Nurses’ Experiences Of Promoting Healthy Aging İn The Municipality: A Qualitative Study. Healthc. 2020;8(2):1–11.