The Regulations of Koran on Number of Divorces and The Vaiting Period to Remarry After Divorce Through Verse Upon Incident

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 175 - 204, 31.12.2019

Ahmet Gündüz

https://doi.org/10.32711/tiad.604346

Öz

Women
are delicate creatures. They are also emotional. Therefore, divorces burn out
women very much.  Strictness and
ambiguity of the rules in the cultural heritage of sociological conditions
increase this burnout. One of the cultures this climaxes is the jahiliyyah
culture. Number of divorces and the waiting period to remarry after a divorce
is important issues to be considered among them. Yet, this is one of the
subjects where women suffer the most in jahiliyyah culture. However, Koran
immediately or gradually resolves this issue while it is still fresh within
some circumstances related with divorce. Rules are established which are
generally in favor of women. It is not satisfied with it and prevents abuse of
its rules. Sometimes, holistic solutions are provided for the issue related
problems by establishing several rules through a verse upon an incident.
Actually, this is construction of a civilization rather than a rule. _YEtYet,
everything preventing victimization and oppression is a sign of civilization.
Consequently, women are given the value they deserve and it is prevented them
to be treated like a captive or a slave.

Anahtar Kelimeler

Story, Verse, Woman, Jahiliyyah, Reason of Sending, Koran, Man

Sebeb-i Nüzûl Vesilesiyle Kur’ân’ın Talâk Sayısı ve İddet Müddetinde Yaptığı Düzenlemeler

Öz

Kadınlar narin bir yapıya sahiptir.
Duygusal bir yapıya sahip olmaları da buna eklenince boşanmalar kadınları çokça
yıpratmaktadır. Sosyolojik şartların sahip olduğu kültürel mirasın içerdiği
kuralların katılığı ve muğlaklığı bu yıpranmayı ve mağduriyeti artırmaktadır.
Bunun zirve yaptığı kültürlerden biri de Cahiliyye kültürüdür. Boşama sayısı ve
iddet süresi bu konular içerisinde ele alınması gereken önemli mevzulardandır.
Zira bunlar, kadının cahiliyye kültürü içerisinde en fazla mağdur edildiği
konulardandır. Ancak Kur’ân boşanma ile ilgili bazı olaylar çerçevesinde konuyu
tazeliği içerisinde hemen veya peyderpey çözüme kavuşturmuş, genelde kadının
lehine hükümler getirmiştir. Bununla da yetinmemiş, getirdiği hükümlerin
suistimal edilmesine de engel olmuştur. Bazen bir olay akabinde inen ayet ile
birçok hüküm getirilmek suretiyle konuya ilişkin sorunlara bütüncül çözümler
getirmiştir. Aslında bu bir hükümden ziyade bir medeniyetin inşasıdır. Çünkü
mağduriyeti ve zulmü engelleyen her husus medeniyetin nişanesidir. Böylece
kadın hak ettiği değere kavuşturulmuş, bir esir veya köle muamelesi görmesinin
önüne geçilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Rivayet, Ayet, Kadın, Cahiliyye, Sebeb-i Nüzûl, Kur’ân, Erkek

Kaynakça

• Abdülkerim Zeydân, Fıkıh Usulü, Çev. Ruhi Özcan, İstanbul: Emek Matbaası, 1982.
• Abdülkerim Zeydân, el-Mufassal fî ahkâmi’l-marati ve’l-beyti’l-müslimi fî’ş-şerî‘ati’l-islâmiyye, Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 1993.
• Abdülkerim Zeydân, İslâm Hukukuna Giriş, Çev. Ali Şafak, İstanbul: Kayıhan Yay., 1995.
• Adnan Demircan, Kızların Gömülerek Öldürülmesi, İstanbul: Beyan Yay., 2008.
• Afzalur Rahman, Siret Ansiklopedisi, Çev. Yusuf Balcı, Hakan Bayrak, vd., İstanbul: İnkılab Yay., 1990.
• Ahmet Yaman, İslâm Aile Hukuku, İstanbul: Yediveren Yay., 2002.
• Akdemir, Salih “Tarih Boyunca ve Kur’ân’ı Kerim’de Kadın”, İslâmî Araştırmalar Dergisi, 10/4 (1997): 250-252.
• Algül, Hüseyin, İslâm Tarihi, İstanbul: Gonca Yay., 1997.
• Ali Rıza Demircan, İslâm Nizamı, İstanbul: Beyan Yay., 2008.
• Ali Rıza Gül, “Kur’ân Ayetlerini Tarihlendirmede Nüzûl Sebeplerinin Rolü”, Dini Araştırmalar Dergisi, 77/19 (Ankara 2004): s. 191-220.
• Altuntaş, Halil ve Şahin, Muzaffer, Kur’ân-ı Kerim Meâli, Ankara: D.İ.B Yay., 2005.
• El-B‘alî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ebû Fettâh, el-Matla‘u ‘alâ ebvâbi’l-fıkhi, thk. Muhammed Beşîr, Beyrut: el-Mektebetu’l-İslâmî, 1881.
• El-Beğavî, Ebû Muhammed el-Hasan b. Mesûd, Me‘âlimu’t-tenzîl, thk. Muhammed Abdunnemir, Osman Cuma Dumayriyye, Süleyman Müslim el-Harş, Riyad: Dâr-u taybe, 1997.
• Beyhakî, Ahmed b. Hüseyn b. Ali b. Musa Ebû Bekir, Sünenu’l-beyhâkî el-kübrâ, thk. Muhammed Abdulkadir el-‘Atâ, Mekke: Mektebetu Dâri’l-Bâz, 1994.
• El-Beykûnî, Ömer b. Muhammed b. Futûh, Şerhu’l-manzûmeti’l-beykûniyyeti, Halep: Mektebetu Dâri’l-Felâh, tsz.
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Istılahât-ı Fıkhiyye Kamusu, İstanbul: Bilmen Yay., 1967.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail b. İbrahim el-Muğîra, el-Câmi‘u’s-sahîh el-muhtasar, thk. Mustafa Dîb el-Buğâ, Beyrut: Dâr-u İbn Kesîr, 1987.
• El-Cassâs, Ebû Bekir Ahmed b. Ali er-Râzî, Ahkâmu’l-kur’ân, thk. Muhammed Sâdık Kamhâvî, Beyrut: Dâru’l-İhyâi’t-Turâsî’l-Arabî, H.1405.
• Cevâd Ali, el-Muffassal fî tarîhi’l-arab kable’l-islâm, Beyrut, Dâru’s-Sâkî, 2001.
• Corci Zeydân, İslâm Medeniyeti Tarihi, Çev. Zeki Megamiz, İstanbul: Üçdal Neşriyat, 1974.
• Çağrıcı, Mustafa vd., Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslâm, İstanbul: Beyan Yay., 2006.
• Çetin, Mustafa, “Nüzûl Sebepleri”, Diyanet İlmi Dergi, 30/2 (1994): 95-120.
• Dârekutnî, Ali b. Ömer Ebû’l-Hasen, Sünennu’d-dârekutnî, thk. es-Seyyid Abdullah Hâşim Yemânî el-Medenî, Beyrut: Dâru’l-Marife, 1966.
• Döndüren, Hamdi, Delilleriyle Aile İlmihali, İstanbul: Altınoluk Yay., 2004.
• El-Ebşîhî, el-Muhallâ, Şihâbuddîn, el-Mustatraf fi kulli fennin mustazraf, zyl. Huccetu’l-Hamevî, Muhammed b. İbrahim el-Ahdeb, Kahire: Mektebetu’l-Cumhûriyyeti’l-Arabiyyeti, tsz.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eşa’s es-Sicistânî, Sünen ebî dâvûd, thk. Muahammed Muhyiddin Abdulhamid, tlk. Kemâl Yusuf el-Hût; Zyl. Elbânî, Beyrut: Dâru’l-fikr, tsz.
• Hâkim, Muhammed b. Abdullah, el-Müstedrek ‘ala’s-sahîheyn, thk. Mustafa Abdulkadir ‘Atâ, Beyrut, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1990.
• El-Hârisî, Ebû Muâz Talâl İbn Muî’d, Ekseru min elfi malûmatin ve delîlin ala mısdâkiyyet’l-islâmi’l-celîl, Suudi Arabistan: Îtrâk li’-Tibaa’ti ve’n-Neşri, H.1429.
• El-Heysemî, Nureddîn Ali b. Ebû Bekir, Mecmeu’z-zevâid ve menbe‘u’l-fevâid, Beyrut: Dâru’l-Fikr, H.1412.
• El-Humeydân, ‘İsâm b. Abdilmuhsin, es-Sahîhu min essbâbi’n-nüzûl, Beyrut: Mussesetu’r-Reyyân, 1999.
• El-Humeydî, Muhammed Muhyiddin b. Abdulhamîd, el-Ahvâlu’ş-şahsiyye fî’ş-şerî‘ati’l-islâmiyye, Beyrut: el-Mektebetu’l-İlmiyye, 2003.
• İbn Abdilber, Yusuf b. Abdullah b. Muhammed, el-İstî‘âb fi marifeti’l-ashâb, thk. Ali Muhammed el-Becâvî, Beyrut: Dâru’l-ceyl, H.1412.
• İbn Arabî, Ebû Bekir Muhammed, Ahkâmu’l-kur’ân, tlk. Muhammed Abdulkadir ‘Atâ, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, tsz.
• İbn Ebû Dünyâ, Abdullah b. Muhammed Ebû Bekir el-Kuraşî, Mekârimu’l-ahlâk, thk. Mecdî es-Seyyid İbrahim, Kahire: Mektebetu’l-Kur’ân, 1990.
• İbn Ebû Şeybe, Ebû Bekir Abdullah b. Muhammed, el-Musannef fî’l-ahâdîsi ve’l-âsâr, thk. Kemâl Yusuf el-Hût, Riyad, Mektebetu’r-Rüşd, H.1409.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Askalânî, el-‘Ucâb fî beyâni’l-esbâb, thk. Abdulhakim Muhammedu’l-Enîs, Dammâm: Dâru İbni’l-Cevzi, 1997.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Askalânî, el-İsâbe fi temyîzi’s-sahâbe, thk. Muhammed el-Bâcevî, Beyrut: Dâru’l-Ceyl, H.1412.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Askalânî, Fethu’l-bârî şerh-u sahîhi’l-buhârî, Beyrut: Dâru’l-Marife, H. 1379.
• İbn Hanbel, Ebu Abdullah eş-Şeybânî, Musnedu’l-imâm ahmed b. hanbel, Kahire: Muessesetu Kurtubâ, tsz.
• İbn Kesîr, Ebûl-Fidâ İsmail b. Ömer, Tefsîru’l-kur’âni’l-azîm, thk. Muhammed Hüseyin Şemsuddin, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, H. 1419.
• İbn Manzûr, Ebû’l-Fadl Cemâluddin Muhammed b. Mükrem, Lisânu’l-arab, Beyrut: Dâr sâdır, 1956.
• İbn Rüşd, Ebû’l-Velîd Muhammed b. Ahmed, Bidâyetu’l-muctehid ve nihâyetu’l-muktasıd, Beyrut: Mektebetu’l-Asriyye, 2002.
• İbn Teymiyye, Takiyyudîn Ahmed el-Harrânî, Mukaddimetun fî Usûli’t-Tefsîr, Beyrut 1972.
• İlkiyâ’l-Harrâsî, ‘İmâduddîn et-Taberî, Ahkâmu’l-kur’ân, thk. Musa Muhammed Ali, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, H.1405.
• İmâm-ı Mâlik, İbn Enes Ebû Abdullah, Muvattau’l-imâm mâlik rivâyetu yahya el-leysî, thk. Muhammed Fuâd Abdulbakî, Mısır: İhyau’t-Turâsi’l-Arabî, tsz.
• El-İsfahânî, Ebû’l-Kâsım, el-Hüseyn b. Ali er-Râğib, el-Müfredât fî ğarîb’il-kur’ân, thk. Muhammed Halîl, Beyrut: Dâru’l-Marife, 2001.
• Kâfiyeci, Muhyiddîn Ebû Abdullah Muhammed b. Süleyman, Kitâbu’t-teysîr fî kavâi‘di ilmi’t-tefsîr, thk. İsmail Cerrahoğlu, Ankara: A.Ü.İ.F., Yay., 1989.
• Khadduri, Majid “İslâm Hukunda Evlilik: Modersnit Bakış” İslâm Huku Araştırmaları Dergisi, Çev. Ali Duman, 10 (2007): 171-176.
• El-Kifâfî, Muhammed Abdusselâm Abdullah eş-Şerîf, el-Hâvî fî u‘lûmi’l-kur’ân, Beyrut: Dâru’n-nahdati’l-arabiyye, 1981.
• El-Konevî, Kasım b. Abdullah b. Emir Ali, Enîse’l-fukahâi fî t‘arîffâti’l-elfâzi’l-mütedâvileti beyne’l-fukahâ, thk. Ahmed Abdurrezzak, Cidde: Dâru’l-vefâ, H.1406.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Ebû Bekr, el-Câmi‘u li ahkâmi’l-kur’ân, thk. Ahmed el-Berduni, İbrahim el-‘Itfiyyiş, Kahire: Dâru’l-kütübi’l-mısriyye, 1964.
• M. Akif Aydın, T.D.V İlmihal, Ankara: D.İ.B Yay., 2003, 2:229-232.
• Muhammed Salih Muhammed, Esbâbu’n-nüzûl beyne’l-fikri’l-islâmi ve’l-i‘lmânî, Mısır: Dâru’l-kütübi’l-mısriyye, 1996.
• El-Mukdim, Muhammed b. Ahmed, el-Mere’tu beyne tekrîmi’l-islâmi ve ihâneti’l-cehiliyye, Riyad: Dâr-u taybe, 1991.
• Mustafa Fayda, “Cahiliye” D.İ.A, (T.D.V Yay., 1993), 7: 17-19.
• El-Muttakî, Ali b. Hüsâmeddin el-Hindî, Kenzu’l-‘ummâl fî süneni’l-akvâli ve’l-ef‘âl, Beyrut: Muessestur’r-Risâle, 1989.
• El-Münâvî, Muhammed Abdurraûf, et-Tevkîf ‘alâ muhimmeti’t-ta‘ârîf, thk. Muhammed Rıdvân ed-Dâye, Dımeşk: Dâru’l-fikr, H.1410.
• Müslim, İbn Haccâc Ebû’l-Hüseyin el-Kuşeyrî en-Nisâbûrî, Sahîhu müslim, thk. Muhammed Fuâd Abdulbâki, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, tsz.
• El-Müzeynî, Hâlid b. Süleyman, el-Muharrar fi esbâbi’n-nüzûl, Dammâm: Dâr-u İbni’l-Cevzî, H. 1427.
• En-Nahhâs, Ahmed b. Muhammed b. İsmail el-Murâdî Ebû Cafer, en-Nâsihu ve’l-mensûh, Kuveyt: Mektebetu’l-fellâh, H.1408.
• En-Nedvî, Ebû Hasan Ali el-Hasanî, Mezâ hasira’l-âlemu bi inhitâti’l-müslimîn, Mısır: Mektebetu’l-İmân, tsz.
• Nesâî, Ahmed b. Şuayb, Sünenü’n-nesâî el-kübrâ, thk. Abdulğaffar Süleyman el-Bendârî; Seyyid Kisrevî Hasan, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1991.
• Neşet Çağatay, İslâm’dan Önce Arap Tarihi ve Cahiliye Çağı, Ankara: A.Ü.İ.F. Yay., 1957.
• Nureddîn ‘Itr, Mâzâ ‘ani’l-mareti, Beyrut: el-Yemâme li’t-Tibâ‘ati ve’n-Neşr, 2003.
• Pazarbaşı, Erdoğan ve Görener, İbrahim, “Esbâb-ı Nüzûl”, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Erciyes Ü. İlahiyat Fak., 11 (Kayseri 2001): 153-172.
• Er-Reşîd, ‘İmâduddin Muhammed, Esbâbu’n-nüzûl ve eseruha fi beyânin en-nusûs, Doktora Tezi, Şam: Şam Üniversitesi, 1999.
• Sâbûnî, Muhammed Ali, Ravâiu’l-beyân tefsîru ayâti’l-ahkâm mine’l-kur’ân, İstanbul: Dârsaâdet, tsz.
• Es-San‘ânî, Abdurrezzâk İbn Hümâm, Tefsîru’l-kur’ân, thk. Mustafa Müslim Muhammed, Riyad: Mektebetu’r-Red, H.1410.
• Sarıçam, İbrahim, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı, Ankara: D.İ.B Yay., 2005.
• Suyûtî, Abdurrahman b. Kemal Celaleddin, Lübâbu’n-nukûl fî esbâbi’n-nüzûl, Beyrut: Muessetu’l-Kütübi’s-Sakâfiyye, 2002.
• Şemsettin Günaltay, “İslâm’dan Önce Araplar Arasında Kadının Durumu Aile ve Türlü Nikâh Şekilleri”, Marife Dergisi,1/3, (2001): 189-199.
• Eş-Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed, es-Seylu’l-cerrâr el-mutedeffiku ‘alâ hadâiki’l-ezhâr, thk. Mahmud İbrahim Zâyid, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye H.1405.
• Eş-Şeybânî, Ahmed b. Amr b. ed-Dahhâk Ebû Bekir, el-Ahâdu ve’l-mesânî, thk. Bâsim Faysal Ahmed el-Cevâbira, Riyad: Dâru’r-Râye, 1991.
• Taberânî, Ebû’l-Kâsım Süleymân b. Ahmed, el-M‘ucemu’l-kebîr, thk. Hamdi b. Abdulmecid es-Selefî, Musul: Mektebetu’l-‘Ulûmi ve’l-Hikem, 1983.
• Taberî, Muhammed b. Cerîr, Câmi‘u’l-Beyân fî tevîli’l-kur’ân, thk. Muahmmed Ahmed Şâkir, Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 2000.
• Tahâvî, Ebû Cafer Ahmed b. Muhammed, Şerh-u me‘âni’l-âsâr, thk. Muhammed Zührî en-Neccâr, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, H.1399.
• Et-Tayâlisî, Ebû Dâvûd Süleyman b. Dâvûd el-Fârisî el-Basrî, Müsned-u ebî dâvûd et-tayâlisî, Beyrut: Dâru’l-Marife, tsz.
• Tirmizî, Muhammed b. İsa, el-Câmiu’s-sahîh, thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, tsz.
• Türcan, Selim, “Tefsir Tarihçiliği Bağlamında Klasik Esbâb-ı Nüzûl Yaklaşımının Değerlendirilmesi” İslâmî İlimler Dergisi, 1, (2007): 127.
• Uğur, Mücteba, Ansiklopedik Hadîs Terim¬leri Sözlüğü, Ankara: T.D.V Yay., 1992.
• Vâhidî, Ebû’l-Hasan Ali b. Ahmed, Esbâb-u nüzûli’l-kur’ân, thk. Kemâl Besyûnî Zağlûl, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1990.
• Yazır, Elmalılı Hamdi, Kur’ân-ı Kerim Meâli (Sadeleştirilmiş), İstanbul: Merve Yayınları, 2013.
• Zalt, el-Küsbî Mahmud, et-Tibyân fî u‘lûmi’l-kur’ân, Kahire: Dâru’l-ensâr, tsz.
• Ez-Zerkânî, Muhammed Abdulazîm, Menâhilu’l-irfân fî u‘lûmi’l-kur’ân, Beyrut: Dâru’l-fikr, 1996.
• Zerzûr, Adnan, el-Kur’ân ve nusûsuhu, Şam; Şam Üniversitesi Yay., 1980.