Profile of Elderly Patients Who Use Health Services in their Homes and in-Home Care

Yıl 2012, Cilt: 10 Sayı: 1, 13 - 21, 12.04.2012

Binali Çatak Ahmet Kılınç Okan Badıllıoğlu Sevinç Sütlü Afife Erkan Sofuoğlu Dilek Aslan

Öz

Objective: The actual delivery of public healthcare in the home was initiated in our country in 2011. This study defines the profile of elderly patients over 65 years who use home health services and home care provided in Burdur.

Method: 140 people aged 65 and over, who registered in the Burdur Province Directorate of Health Service Coordination Center for Home Care in April 2011 constitute the population of this descriptive study. The sample for the study was not selected; it was targeted to include the total relevant population. A survey method was used to collect data by face-to-face interviews and the analysis was completed by using SPSS packaged software.

Results: Of the elderly studied, whose mean age was 79.6, 67.6% were women, 53.7% of them were widowed, 52.8% of them were illiterate, 47.2% did not have social security and 25.9% of them had a green card as health insurance. The most common diseases in the elderly are hypertension (48.1%), and stroke (39.8%). While main action which elderly can carry out  easily is eating (30.6%) . they are almost totally dependent on help for certain activities such as bill payments, going to the hospital and so on (99.1%). Home care services provided to the elderly include medical examination and treatment (46.3%), examination, investigation and treatment (26.9%), injection, catheter insertion and wound care (14.8%). Of the home care services given to the elderly, 87.0% t was provided by the/a state hospital and 3.7% of it was provided by a family doctor.

Conclusion: The sociodemographic qualities, disease patterns and addiction case of elderly to whom homecare service provided are different from the elderly population in the society. More than one health institute involve into the presentation of health service, the provided health service is not extensive and lacks multi – disciplinary team approach. Considering that the elderly population will gradually increase, it is required that not home health service units at public level but home care service which will include home health service units are to be formed.

Anahtar Kelimeler

Health services, home care, elderly

Burdur’da Evde Sağlık Hizmeti Alan Yaşlı Hastaların Profili ve Evde Verilen Sağlık Hizmetleri

Öz

Amaç: 2011 yılında ülkemizde kamusal düzeyde evde sağlık hizmeti verilmesi fiili olarak başlatılmıştır. Çalışmada; Burdur’da evde sağlık hizmeti kullanan 65 yaş ve üzeri yaşlı hastaların
profilini ve evde verilen sağlık hizmetlerini tanımlamak amaçlanmıştır.

Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu araştırmanın evrenini, Nisan 2011 tarihinde Burdur İl Sağlık Müdürlüğü Evde Sağlık
Hizmeti Koordinasyon Merkezi’ne kayıtlı 65 yaş ve üzeri 140 kişi oluşturmaktadır. Çalışmada örneklem seçilmemiş olup, evrenin tümüne ulaşılması hedeflenmiştir. Veriler anket yöntemiyle, yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak toplanmış ve SPSS paket programı kullanılarak analizler tamamlanmıştır.

Bulgular: Yaş ortalaması 79.6 olan yaşlıların %67.6’sı kadın, %53.7’sinin eşi ölmüş, %52.8’i okuryazar değil, %47.2’sinin sosyal güvencesi bulunmamakta ve %25.9’unun sağlık güvencesi yeşil karttır. Yaşlılarda en çok bulunan hastalıklar hipertansiyon (%48.1) ve inmedir (%39.8). Yaşlıların kolaylıkla yapabildikleri eylemlerin başında yemek yeme gelirken (%30.6); fatura yatırma, hastaneye gitme vb. gibi aktivitelerde hemen hemen tamamen bağımlıdırlar (%99.1). Yaşlılara evde verilen tıbbi hizmetler %46.3 muayene ve ilaçla tedavi, %26.9 muayene, tetkik ve ilaçla tedavi, %14.8 enjeksiyon, sonda takma ve yara bakımıdır. Yaşlılara evde verilen sağlık hizmetlerinin %87.0’sini sadece devlet hastanesi, %3.7’sini ise aile hekimi vermiştir. Evde sağlık hizmeti verenlerin büyük kısmını (%92.6) hekimler oluşturmuştur.

Sonuç: Evde sağlık hizmeti sunulan yaşlıların sosyodemografik özellikleri, hastalık örüntüleri ve bağımlılık durumu toplumdaki yaşlı populasyonundan farklıdır. Sağlık hizmet sunumuna birden fazla sağlık kurumu dâhil olmaktadır, sunulan sağlık hizmeti kapsamlı değildir ve multidisipliner ekip anlayışından yoksundur. Yaşlı nüfusun gittikçe artacağı göz önünde bulundurulduğunda, kamusal düzeyde “evde sağlık hizmeti” birimleri değil, evde sağlık hizmetlerini de içerecek biçimde “evde bakım hizmeti” birimlerinin oluşturulması gerekmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Sağlık Hizmeti, evde bakım, yaşlılık

Kaynakça

• Karahan A, Güven S. Yaşlılıkta Evde Bakım. Turkish Journal of Geriatrics 2002;5(4):155-9. 2. Türkiye İstatistik Kurumu. http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp /adnks.zul. Erişim Tarihi: 06.06.2011.
• Sağlık Bakanlığı. Sağlık Bakanlığınca Sunulan Evde Sağlık Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönerge. http://www.saglik.gov.tr/TR/dosya/1- 72726/h/son-yonerge.doc Erişim Tarihi: 06.06.2011.
• Çatak B, Sütlü S, Kılınç AS, Sarıoğlu O. Bir Aile Hekimine Kayıtlı 65 Yaş ve Üzeri Nüfusta Sağlık Hizmet Kullanımı, Kronik Hastalık Sıklığı ve Bağımlılık Durumu. Akad Geriatri 2011;3:88–94.
• Bilir N, Aslan D, Güngör N, ve ark. Ankara Altındağ Sağlık Ocağı Bölgesi Sakarya Mahallesi’nde Yaşayan 65 Yaş Üzeri Kişilerin Durumlarının Journal of Geriatrics 2002;5(3):97-102.
• Ulusel B, Soyer A, Uçku R. Toplum İçinde Yaşayan Yaşlılarda Günlük Yaşam Etkinliklerinde Bağımlılık Düzeyi ve Etkileyen Risk Etmenleri. Turkish Journal of Geriatrics 2004;6(4):199-205.
• Ünsal A, Demir G. The Prevalence of Chronic Disease and Drug Use in Elderly in Central Kırşehir. Turkish Journal of Geriatrics 2010;13(4):244-51.
• Keskinoğlu P, Pıçakçıefe M, Giray H, Bilgiç N, Uçku R, Tunca Z. Yaşlılarda Depresif Belirtiler ve Risk Etmenleri. Genel Tıp Dergisi 2006;16(1):21-6.
• Karatay G, Aktaş B, Erdağı S. Kars’ta 60 Yaş ve Üstü Popülâsyonda Bilişsel İşlevlerin Taranması: Alan Çalışması. Turkish 2010;13(4):261-9. of Geriatrics
• TNSA (Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması) (2009), Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2008. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK. Ankara. Türkiye. Müdürlüğü,
• Özdemir L, Koçoğlu G, Sümer H, ve ark. Sivas İl Merkezinde Yaşlı Nüfusta Bazı Kronik Hastalıkların Prevalansı ve Risk Faktörleri. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2005;27(3):89-94.
• Özkan H, Yalvarmış F, Güler M, Çalışkan T, Türker S, Sunay FB. Yaşlı Nüfusun Sosyodemografik Özellikleri: Pamukçu Kasabası, Balıkesir. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2006;15(11):199-201.
• Dudak A.H, Çakıl E, Aykut M, Çetinkaya F, Günay O, Öztür Y. Kayseri İl Merkezindeki Yaşlıların Mediko-Sosyal Sorunları ve Yaşam Memnuniyetlerini Etkileyen Faktörler. Turkish Journal of Geriatrics 2006;9(4):202–12.
• Dramalı A, Demir F, Yavuz M. Evde Kronik Bakım Veren Hasta Yakınlarının Karşılaştıkları Sorunlar. I. Ulusal Evde Bakım Kongresi Özet Kitabı. İstanbul: 24- 26 Eylül 1988.
• Altun İ. Evde Kronik Bakım Veren Hasta Yakınlarının Karşılaştıkları Sorunlar. I. Ulusal Evde Bakım Kongresi Özet Kitabı. İstanbul: 24–26 Eylül 1988.
• World Health Organisation. Women and Health: today’s evidence tomorrow’s agenda. http://www.who.int/gender/documents /9789241563857/en/index.html Erişim Tarihi:08.03.2012.
• Subaşı N, Öztek Z. Türkiye’de Karşılanmayan Bir Gereksinim: Evde Bakım Hekimlik Bülteni 2006;5(1):19–31. TSK Koruyucu
• Akça K.N, Taşçı S. 65 Yaş Üstü Bireylere Bakım Verenlerin Yaşadıkları Sorunların Belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Dergisi 2005;14:30–6. (Ek Sayı: Hemşirelik Özel Sayısı).