Türkiye’de Göçmenlere Sunulan Sağlık Hizmetleri İçin Yürütülen İletişim Çalışmaları

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 3, 286 - 294, 02.12.2021

Sevil Turhan Selen Gürsoy Serdar Karakullukçu

https://doi.org/10.20518/tjph.891519

Cited By: 5

Öz

Sağlık hizmeti sunumunun büyük bir bölümünü oluşturan iletişim, tıbbi bakımın temelini oluşturur. Etkili iletişim ile doğru bilgi alışverişi sağlanarak iyi ilişkiler kurulabilir ve bireyin gereksinimleri anlaşılabilir. Bir ülkede yabancı olmak, o ülkede konuşulan dili anlamamak, sağlık hizmetlerine ulaşımda risk oluşturmaktadır. Göç, toplumsal değişimin neden olduğu bir eylem olup hem göç alan hem göç veren ülkedeki bütün toplumu etkiler. Uyum sürecine sağlık iletişimi açısından bakıldığında, öncelikle klasik iletişim engelleri ile karşılaşılmaktadır. Bunların başında “ana dil” kavramı olsa da alt boyutları ile bakıldığında konuşma dili, yazı karakterleri, terminoloji, görsel simgeler, kullanılan alfabe, ağız ve şive farklılıkları da önemli bir yer tutmaktadır. Göçmenler, ana dil ve kültür farklılıkları nedeniyle yaşadığı sağlık
problemlerini anlatmada güçlük çekebilmekte ve bir çevirmen (tercüman) gerekliliği ortaya çıkabilmektedir. Sağlık çalışanlarının göçmenlerle ilgili yaşadığı deneyimler de önemlidir ve çoğunlukla iletişim eksikliği, bilgilendirilmiş onam alamama, empati kuramama, tanı ve tedavi sürecini etkin yürütememe gibi iletişim kaynaklı sıkıntılar yaşanabilmektedir. Ülkemizde de göçmenlere verilecek sağlık hizmetleri sunumunu kolaylaştırmaya yönelik büyük adımlar atılarak, ayrı sağlık merkezleri kurulmuş, mevcut sağlık merkezleri içinde tercüman desteği sağlanmış, çağrı merkezleri kurulmuş ve hatta yabancı sağlık personeli çalıştırılması yoluna gidilmiştir. Ancak hala yabancıların sağlık hizmetlerine ulaşmasının önündeki en büyük engel iletişim sorunlarıdır. Özellikle nitelikli tercüman açığının kapatılması için
toplum çevirmenliği hizmetlerinin özendirilmesi, mevcut tercümanların sağlık ve iletişim becerilerinin geliştirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Göçmenler, sağlık hizmetleri, iletişim, Türkiye

Communication Studies for Health Service Delivery to Migrants in Turkey

Öz

Communication, which constitutes a large part of healthcare delivery, forms the basis of medical care. Good relationships can be established and individual’s needs can be understood by providing correct information exchange with effective communication. Being a foreigner in a country and not understanding the language spoken in that country poses a risk in accessing healthcare services. Migration, is an action caused by social change, affects the whole society in both the receiving and originating country. Firstly classic communication barriers are encountered when considering the adaptation process in terms of health communication. Although the concept of “mother tongue” is at the top, when viewed with the sub dimensions, spoken language, typefaces, terminology, visual symbols, the alphabet used and differences in dialect and accent also have an important place. Immigrants may have difficulties in describing their health problems due to differences in their mother tongue and culture, in this way the need for a interpreter may arise. Health professionals’ experiences with immigrants are also important. Mostly communication-related difficulties such as lack of communication, not getting informed consent, inability of empathizing, not effectively carrying out the diagnosis and treatment process can be experienced. In our country great steps have been taken to facilitate the provision of health services to immigrants. The interpreter support was provided in existing health centers. Separate health centers and call centers had been established, even foreign healthcare workers had been employed in these centers. However, the biggest barrier for immigrants to access healthcare services is still communication problems. The communication skills of existing interpereters and encouraging community translation services are need to be improved, especially in order to fill the gap of qualified
interpereters.

Anahtar Kelimeler

Migrants, health services, communication, Turkey

Kaynakça

• Cobley P. Communication: Definitions and Concepts. In: Donsbach Wolfgang, ed. The International Encyclopedia of Communication. 1st ed. John Wiley & Sons, Ltd; 2008.
• Selçuk TR, Sibel S. Sağlık Hizmetlerinde İletişim. 1st ed. Songür Yayıncılık; 2002.
• Health Evidence Network Synthesis Report 62.; 2019.
• Akyurt N. Sağlıkta İletişim ve Marmara Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin İletişim Becerileri. Fırat Saglık Hizmetleri Derg. 2009;4(11):15-33.
• Yilmaz M. Sağlık Bakım Kalitesinin Bir Ölçütü: Hasta Memnuniyeti CÜ Hemşirelik Yüksekokulu Derg. 2001;5(2):69-74. Göçmenlere sunulan sağlık hizmetlerinde iletişim
• Bayık Temel A. Çok Kültürlülük ve Kültürlerarası İletişimin Sağlık Hizmetlerinin Sunumuna Etkiler. In: Esen E, Yazici Z, eds. Onlar Bizim Hemşehrimiz: Uluslararası Göç ve Hizmetlerin Kültürlerarası Açılımı. 1st ed. Siyasal Kitabevi; 2011:43-74.
• IOM. Göç Terimleri Sözlüğü. Uluslarası Göç Örgütü. Published online 2016. https://publications.iom.int/system/ files/pdf/iml31_turkish_2ndedition.pdf
• OHCHR. International Migration, Health and Human Rights. International Organization for Migration; 2008.
• Koçan S, Demirci Güngördü N, Demir A, Üstün Ç. Bir grup sağlık çalışanının bakış açısıyla göçmen sorunu: nitel bir çalışma. J Turkish Stud. 2017;12(31), 361–378
• Coşkun FB. Göçmen Kadınların Sağlık Ve Hastalık Deneyiminde Kültürün Etkisi: İlişkisel Sosyolojik Bir Araştırma Yüksek Lisans Tezi.; 2019.
• WHO. Migration and Health: Key issues. World Heal Organ - Reg Off Eur. Published online 2017:1-15. http://www.euro. who.int/en/health-topics/healthdeterminants/migration-and-health/ migrant-health-in-the-european-region/ migration-and-health-key-issues
• Hacker K, Anies M, Folb BL, Zallman L. Barriers to health care for undocumented immigrants: A literature review. Risk Manag Healthc Policy. 2015;8:175-183.
• Stimpson JP, Wilson FA, Su D, First W. Unauthorized Immigrants Spend Less Than Other Immigrants And US Natives On Health Care. 2013;32.
• Akkoç S, Tok M, Hasiripi A. The problems encountered by healthcare workers while offering an medical care to refugees and asylum seekers. Heal Care Acad J. 2017;4(1):23.
• Aygun O, Gokdemır O, Bulut L, Yaprak S, Guldal D. Evaluation of Primary Health Care Services Which Is Provided To Refugees Within a Public Health Center. Turkish J Fam Med Prim Care. 2016;10(1):6.
• Mardin Faize Deniz. Sığınmacıların Sağlık Hizmetlerine Erişimi: Metropol - Uydu Şehir Karşılaştırması. Published online 2019.
• Çavuşoğlu F, Çal A, Avci İA. Göçmen Bireylere Sağlık Bakım Hizmeti Sunumunda Yaşanan Sorunlar. Türkiye Klin Halk Sağlığı Hemşireliği - Özel Konular. 2018;4(3):59. https://www. atifdizini.com/article/tr gocmenbireylere-saglik-bakim-hizmetisunumunda-yasanan-sorunlar-153453. html
• Zengin M, Düken ME, Yayan EH, Suna Dağ Y. Hemşirelerin Suriyeli Sığınmacı Çocuklara Bakım Verirken Yaşadığı Güçlükler. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi. 2021; 9(1), 252-263.
• Kalkan O, Gülay M, Vatan İ, Engindeniz FT, Bakış B, Mutlu Özyürek M, Özbek R. Bursa İli Osmangazi İlçesinde İkamet Eden Suriyeli Göçmenlerin Temel Sağlık Durumlarının Değerlendirmesi. 17. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Özet Kitabı, Edirne, 20-24 Ekim 2014, S:457-458.
• Tuzcu A. Göç alan Antalya ilinde hemşirelik öğrencilerinin kişisel olarak ve uygulama alanında göçle gelen bireylere bakım verirken yaşadığı sorunlar. International Journal of Human Sciences. 2014; 11(1), 535-550.
• Coşkun E, Yılmaz Ç. Sığınmacıların Toplumsal Uyum Sorunları ve Sosyal Hizmetlere Erişimi: Düzce Uydu Kent Örneği. Sos Siyaset Konf Dergisi/Journal Soc Policy Conf. 2018;(75).
• Kahraman R. Göç ve Çeviri : Published online 2010.
• Birleşmiş Milletler. Uluslararası Göç Örgütü. Accessed June 23, 2020. https://www.iom.int/gmff/juries/2017
• TC İç İşleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. Uyum Strateji Belgesi ve Ulusal Eylem Planı.
• Türkiye Cumhuriyeti. Yabancılar Ve Uluslararası Koruma Kanunu. Accessed June 24, 2020. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6458.pdf
• TC İç İşleri Bakanlığı. Published 2020. Accessed June 24, 2020. https://www.goc.gov.tr/uyum-hakkinda
• Türkiye Cumhuriyeti. TC Anayasası. Accessed June 24, 2020. https://www. mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf Göçmenlere sunulan sağlık hizmetlerinde iletişim
• TC. Geçici Koruma Yönetmeliği. Accessed June 24, 2020. https://www.mevzuat. gov.tr/MevzuatMetin/21.5.20146883.pdf
• TC Sağlık Bakanlığı. Geçici Koruma Altına Alınanlara Verilecek Sağlık Hizmetlerine Dair Esaslar Hakkında Yönerge. https://dosyasb.saglik.gov.tr/ Eklenti/1376,saglik-bakanligi-gecicikoruma-yonergesi 25032015pdf.pdf?0
• TC Sağlık Bakanlığı - Avrupa Birliği. Sıhhat Projesi. Accessed January 22, 2021. https://www.sihhatproject.org/ proje-faaliyetleri_0-657
• TC Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Birim Faaliyet Raporu Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü.; 2020.
• Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Göçmen Sağlığı Merkezi. Accessed June 15, 2020. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/göçmensağlığı-merkezleri.html
• TC Sağlık Bakanlığı. Yabancı Uyruklular Polikliniği. Accessed June 10, 2020. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/yabancıuyruklar-polikliniği.html
• TC Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Göç Sağlığı Daire Başkanlığı Afiş ve Broşürler. Accessed June 10, 2020. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/gocsagligiafis-brosur.html
• TC Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Arapça Covid-19 Afiş Ve Broşürler. Accessed May 20, 2020. https://hsgm.saglik.gov.tr/ar
• Suriyeli Mülteciler ve STK’lar. Accessed June 24, 2020. https://graphcommons.com/graphs/0711e621-a8c5-4651-a1d6-33106c7bb3f1
• Sığınmacılar ve Göçmenlerle Dayanışma Derneği. Göçmen Sağlığı Eğitim Merkerzleri. Accessed June 18, 2020. https://sgdd.org.tr/gocmen-sagligiegitim-merkezleri/
• TC Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Yabancı Dilde Gelen Çağrılara Tercümanlık Hizmeti Veren Telefon Hattı (444 47 28). Accessed June 18, 2020. https://dosyamerkez.saglik. gov.tr/Eklenti/226,1367310603pdf.pdf?0
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlık Turizmi Daire Başkanlığı. 0 850 288 38 38 Uluslararası Hasta Çağrı Merkezi. Accessed May 23, 2020. https:// saglikturizmi.saglik.gov.tr/TR,19893/0-850-288-38-38-uluslararasi-hasta-cagrimerkezimiz-hizmete-girdi---e-mail--supporthtsaglikgov.html
• TC İç İşleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. Yabancılar İletişim Merkezi. Accessed May