Türkiye’de Değişen Nüfus ve Sağlık Politikaları Doğrultusunda, İsteyerek Düşükler ve Üreme Sağlığı Hizmet Sunumunda Geleceğe Bakış

Yıl 2012, Cilt: 10 Sayı: Özel Sayı, 43 - 60, 01.11.2012

Ayşe Akın

Öz

Cumhuriyet döneminde Türkiye, önce pronatalist daha sonra anti natalist nüfus politikası izlemiştir. Pronatalist politikanın değişmesinde en büyük etken toplumun talebinin yanı sıra yasadışı olarak sağlıksız koşullarda yapılan düşüklerin anne ölümlerine yol açması olmuştur. Türkiye, aile planlamasında pek çok ülkeye örnek olabilecek başarılı uygulamalar gerçekleştirmiştir. Elde edilen başarılarda, Sağlık Bakanlığının öncülüğü, bilim insanları, STK’lar ve diğer sektörlerin işbirliği ve bilimsel araştırma sonuçlarının savunuculuk amacı ile zamanında ve yerinde kullanılması etkili olmuştur. Özellikle 2827 sayılı yasanın uygulanması ile anne ölümleri içinde çok yüksek olan isteyerek düşüklerin payı % 2 lere düşmüştür. Günümüze dek Türkiye’de aile planlaması hizmetleri bireylerin sağlık haklarının bir parçası olarak verilmiş olup, bu yaklaşımın sürdürülmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Antinatalist politikalar, pronatilist politikalar, üreme sağlığı hizmetleri

Future perspectives on induced abortion and reproductive health services in light of the changing population and health policies in Turkey

Öz

During the history of the Republic of Turkey, first pronatalist and then antinatalist population policies have been followed. Beside the public demand the major factor in changing population policy in Turkey was the high frequency of unsafe abortions causing maternal mortalities. Turkey has been very successful in implementing family planning activities which can stand as a good example for many countries. The factors which have been effective in the success were leading role of the Ministry of Health and collaboration between the relevant sectors including NGOs and scientists also timely utilization of the research results for advocacy purposes. In particular number 2827 law was very effective to decrease the share of induced abortion in maternal mortalities to 2% which used to be too high.Up to now FP services are provided as a part of health rights of the individuals which that approach should be maintained.

Anahtar Kelimeler

Antinatalist policy, pronatalist policy, reproductive health services

Kaynakça

• 1. Fişek N.H.” Halk Sağlığına Giriş”; Hacettepe Üniversitesi-Dünya Sağlık Örgütü Hizmet Araştırma ve Araştırmacı Yetiştirme Merkezi Yayını No:2 Çağ Matbaası Ankara,1983
• 2. “Türkiye’de Nüfus Konuları - Politika Öncelikleri”, Ed. Toros, A., Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Enstitüsü, Ankara, 1993.
• 3. “Fişek,N. Dünyada ve Türkiye’de Nüfus Sorunu”. Dirican Rahmi; Prof.Dr. Nusret Fişek’in kitaplaşmamış Yazıları- II, Ana –Çocuk Sağlığı, Nüfus Sorunları ve Aile Planlaması kitabı içinde , Türk Tabipleri Birliği Yayını 1998, Ankara)
• 4. Akın,A., “Aile Planlaması”; Temel Kadın Hastalıkları ve Doğum Bilgisi, Güncellenmiş 2. Baskı, Ed. Ayhan Durukan Günalp ve Ark.Güneş Tıp Kitapları s:109-139, 2008 Ankara.
• 5. Akın A., Bahar Özvarış Ş. “Kadın Sağlığı, Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması” Halk Sağlığı Temel Bilgiler içinde (Ed. Ç. Güler, L. Akın), Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara 2006, s. 188-314.
• 6. Akın, A. ve Ark. “Kadının Statüsü ve Sağlığı İle İlgili Gerçekler”, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Yayını, Afşaroğlu Matbaası, Ankara, 2008.
• 7. Kişnişçi H. Akın A. “Türkiye’de Düşüklerle ilgili Epidemiyolojik Bir Araştırma”: Türkiye’de Nüfusun Yapısı ve Nüfus Sorunları”- 1973 Araştırması, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, D-25, 1978 Ayyıldız Matbaası, Ankara, pp.113-132.
• 8. Nüfus ve Kalkınma, Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansında Kabul Edilen Eylem Planı, Kahire, 5-13 Eylül 1994, Birleşmiş Milletler, Ankara, 1994
• 9. Fişek H.N.; “Türkiye’de Nüfus Sorunlarının Ele Alınış Tarzı ve Planlar”: Sağlık Dergisi, cilt: 38, sayı:3-4, 1964
• 10. Fişek H.N.; “Türkiye’de Aile Planlaması Program Stratejisi”: Prof. Dr. Nusret Fişek’in Kitaplaşmamış Yazıları-II içinde- Ana Çocuk Sağlığı, Nüfus Sorunları ve Aile Planlaması” Derleyen Dirican R.. Türk Tabipleri Birliği Yayını. Ankara 1998
• 11. Hoşgör,Ş.,Tansel,A.; 2050 ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim:Eğitim,İşgücü,Sağlık ve Sosyal Güvenlik Sistemlerine Yansımalar (2000-2050) TÜSİAD ve UNFPA yayını 2010,İstanbul
• 12. Akın, A, “Emergence of the Family Planning Program in Turkey”, The Global Family Planning Revolution, Three Decades of Population Policies and Programs kitabı içerisinde, Ed. Robinson, W. C. Ross, J. A. The World Bank, Washington DC, 2007, s.85-102.
• 13. Özbay, Ferhunde and Frederic C. Shorter. “Turkey: Changes in Birth control practices, 1963 to 1968”, Stud Fam Plann 1970; No.51 (March), 1-7.
• 14. Akın,A., “From Research to Practice: Use of Non-Physicians ın Family Planning Sevices in Turkey” Cah.Socio.Demo.Med., 50(4): 445-462 (September-December 2010)pp:445-461.
• 15. Nüfus Planlaması Hakkında Kanun No.557,Resmi Gazete, 10 Nisan 1965
• 16. “The evaluation of the cost and the impact of illegal abortions on health services”, 1977. A multicentered collaborative study with WHO Geneva, (Health Service Research) and Hacettepe University, Dept. of Public Health, Ankara
• 17. Akın, A. et al., “Training Auxiliary Nurse-Midwives to Provide IUD Services in Turkey and the Phillipines”, Stud Fam Plann, 1980; Vol., 11, No. 6, 178-187
• 18. 2827 Sayılı Nüfus Planlaması Hakkında Kanun; 27 Mayıs 1983 Tarihinde 18059 Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanmıştır. Ankara 1983.
• 19. Genel Nüfus Sayımı- Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri”, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Yayın No.2759, Ankara 2003.
• 20. Türkiye, Nüfus ve Sağlık Araştırması 2008. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı AÇSAP Genel Müdürlüğü, Başbakanlık DPT Müsteşarlığı ve TÜBİTAK, HÜ. Hastanesi Basımevi 2009 Ankara.
• 21. “Türkiye Ulusal Anne Ölümleri Çalışması 2005”, Hacettepe Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara.
• 22.Akın, A. Sevencan, F., “Türkiye’de Kadın Sağlığı Düzeyi ve Aile Planlaması Uygulamalarının Durumu”, Türkiye Klinikleri, Cerrahi Bilimleri, Jinekoloji Obstetrik, Vol:2, No:13 pp.1-14, 2006.
• 23. www.saglik.gov.tr (erişim Nisan 2011)
• 24. “Sağlık hizmeti sunanlarının güvenli düşük ve tıbbi düşük konusundaki görüşleri ve algıları” Araştırma Raporu, Ed.Akın A. Ankara 2012