Medikal antropolojik perspektiften yaşlı nüfusta geçim ekonomisi ve malnütrisyon: kadın ve erkek çiftçilerde zayıflık ve obezite oranları

Year 2022, Volume: 20 Issue: 3, 305 - 319, 01.12.2022

Ali Rıza Can , Derya Atamtürk , Ayşegül Şahin İzzet Duyar

https://doi.org/10.20518/tjph.944095

Cited By: 1

Abstract

Amaç: Bu çalışmada, yaşlı nüfusta malnütrisyon tipleri ile çiftçilik geçim ekonomisi arasındaki bağıntılar incelenmiştir.

Yöntem: Araştırma, Hatay ilinde yaşayan 65 yaş ve üzeri iki grup (çiftçiler ve çiftçi olmayanlar) üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çiftçi grubunda (Grup 1) 111 (67 erkek, 44 kadın) ve çiftçi olmayan grupta (Grup 2) 89 (41 erkek, 48 kadın) yaşlının antropometrik ölçüleri alınarak beslenme durumları tespit edilmiştir. Araştırmaya katılmayı kabul eden yaşlıların boy uzunlukları ve vücut ağırlıkları uluslararası prosedürlere uygun olarak ölçülmüş ve beden kütle indeksi (BKİ) değerleri hesaplanmıştır.

Bulgular: Örneklemimizde her iki grupta da zayıflık düşük sıklıkta (Grup 1 %2.7; Grup 2 %1.1) iken, fazla kiloluluk (Grup 1 %38.7; Grup 2 %32.6) ve obezite daha yaygındır (Grup 1 %35.1; Grup 2 %40.5). Yaşlılar üzerinde yapılan araştırmalarda “fazla kilolu + obez” sıklığı kadınlarda daha yüksek değerler göstermesine karşın çiftçi grubunda tersi durum gözlenmiş ve söz konusu oran erkekler lehine daha fazla çıkmıştır. Çiftçi olmayan grupta ise genel örüntüyle uyumlu sonuçlara ulaşılmıştır.

Sonuç: Çiftçilikle yaşamını sürdüren kadınların günlük yaşam tarzları ve aktivite düzeylerinin fazla olması sebebiyle kadınlarda obezite oranlarının erkeklerdeki düzeyin altına indiğini, böylece genel toplumda mevcut olan cinsiyete dayalı obezite örüntüsünün (kadınlar>erkekler) çiftçi gruplarda geçerli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Medikal Antropoloji, Yaşlı Nüfus, Malnütrisyon, Çiftçiler, Beden Kütle İndeksi

Supporting Institution

İstanbul Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Project Number

SDK-2019-33806

Thanks

Çalışmaya katılmayı kabul eden gönüllülere en içten teşekkürlerimizi sunarız; onların katılımı olmaksızın bu çalışmanın gerçekleştirilmesi mümkün olmayacaktı. Ayrıca alan araştırması sırasında ölçülerin alımında yardımlarını esirgemeyen Antropolog meslektaşlarımız Gamze Bostancı, Abdurrahman Eken ve Sümeyra Çiçek’e teşekkürlerimizi iletiriz. Bu çalışma İstanbul Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından SDK-2019-33806 Proje Numarası ile desteklenmiştir.

A medical anthropological perspective on the relationship between malnutrition and the subsistence economy: the prevalence of undernutrition and obesity among elderly farmers

Abstract

Objective: In this study, the relationship between malnutrition in the elderly population and the agriculture subsistence economy was examined.

Methods: The study was conducted on two groups (farmers and non-farmers) aged 65 and over living in the province of Hatay, Southern Turkey. Anthropometric measurements of 111 (67 males, 44 females) in the farmer group (Group 1) and 89 (41 males, 48 females) in the non-farmer group (Group 2) were taken and their nutritional status was determined. The stature and body weight of the elderly who accepted to participate in the study were measured following international procedures and then body mass index (BMI) values were calculated.

Results: In our sample, both groups had a low rate of undernourishment (Group 1 %2.7; Group 2 %1.1); however, overweight (Group 1 %38.7; Group 2 %32.6) and obesity (Group 1 %35.1; Group 2 %40.5) were more common. Although the prevalence of “overweight + obese” was higher in females in studies of the elderly, the contrary was observed in the farmer group, where the frequency rate was higher in favor of males. In the non-farmer group, results consistent with the general pattern were obtained.

Conclusion: Due to daily lives and activity levels of women who live by farming, it has been found that the obesity prevalence in females has declined below that of males, indicating that the gender-based obesity pattern (females>males) in the general population is not valid in the farmer group.

Keywords

Medical anthropology, malnutrition, farmers, Elderly People, Body Mass Index

Project Number

SDK-2019-33806

References

• Duyar İ. Eleştirel medikal antropoloji. Toplum ve Hekim 2006;21(1):17-20.
• Erdal S, Duyar İ. Hastane enfeksiyonlarına sosyomedikojenik yaklaşım: Medikal antropolojik bir araştırmanın sonuçları. Toplum ve Hekim 2017;32(4):308- 315.
• Birleşmiş Milletler. Population by age bracket with UN projections, World [online]. Available at: https:// ourworldindata.org/grapher/historic-and-un-pop-projections-by-age Accessed December 10, 2020.
• Can AR, Duyar İ. Türkiye’de yaşlı nüfus: Mevcut durum ve projeksiyonlar üzerine bir değerlendirme. 7. Biyolojik Antropoloji Sempozyumu, 23-25 Ekim 2019, Ankara.
• TÜİK. Nüfus projeksiyonları ve tahmini. [online]. Avaliable at: https://data.tuik. gov.tr/Kategori/GetKategori?p=nufus-ve-demografi-109&dil=1 Accessed November 11, 2020.
• Agarwal E, Miller M, Yaxley A, Isenring E. Malnutrition in the elderly: A narrative review. Maturitas 2013; 76(4): 296-302.
• Villareal DT, Apovian CM, Kushner RF, Klein S. Obesity in older adults: Technical review and position statement of the American society for nutrition and NAASO, the obesity society. Am J Clin Nutr 2005;82(5):923-934.
• Chooi YC, Ding C, Magkos F. The epidemiology of obesity. Metabolism 2019;92(1):6-10.
• Sağır M, Akın G, Erksin G, Gültekin T, Bektaş Y, Özer BK. Boyun, üst kol ve baldır çevresi ile beden kitle indeksi değerlerinde yaşa bağlı değişimler. 3. Ulusal Yaşlılık Kongresi. 16-19 Kasım 2005, İzmir.
• Aslan D, Özcebe H, Takmaz S, Topatan S, Şahin A, Arıkan M, Tanrıverdi B. Ankara’da bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin antropometrik ölçülerinin değerlendirilmesi. Turk Geriatri Derg 2006;9(2):65-69.
• Atamtürk D. Obeziteyi belirlemek için kullanılan antropometrik ölçütlerin karşılaştırılması. STED 2010;19(5):197- 203.
• Atamtürk D, Mas N. Elli yaş ve üzerindeki bireylerde malnütrisyon ve obezite sıklığı. Geriatri ve Geriatrik Nöropsikiyatri Dergisi 2010;2(1):17-26.
• Şimşek H, Yılmaz S, Meseri R, Uçku R. Obesity prevalence in the elderly and the association between obesity and cardiovascular risks. Turk J Geriatr 2014;17(1):15-22.
• Özdemir M. Yetişkin ve yaşlı bireylerde sarkopenik obezite durumunun saptanması ve tanı yöntemlerinin karşılaştırılması. Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 2016 Ankara.
• Özütürker S. Erzincan’da yaşayan yaşlı bireylerin obezite değerleri. Erzincan Üniv Sos Bil Enst Derg 2019;12(2):393-403.
• Öztürk KY, Öztürk F, Tosun ES, Kılıçarslan R, Aksu F. Birinci basamakta izlenen yaşlı hastalarda beden kitle indeksi ve bel çevresi ile kronik hastalıklar arasındaki ilişki. Tepecik Eğit Araş Hast Derg 2012;22(1):29-36.
• Aksoydan E. Ankara’da kendi evinde ve huzurevinde yaşayan yaşlıların sağlık ve beslenme durumlarının saptanması. Turk J Geriatr 2006;9(3):150-157.
• TBSA. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması 2010: Beslenme Durumu ve Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi Sonuç Raporu. Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü, Yayın No: 565, 2014 Ankara.
• TÜİK. Ekonomik nitelikler. [online]. Avaliable at: https://data.tuik.gov.tr/ Kategori/GetKategori?p=nufus-ve-demografi-109&dil=1 Accessed November 5, 2020.
• Kuczmarski MF, Kuczmarski RJ, Najjar M. Descriptive anthropometric reference data older Americans. J Am Diet Assoc 2000;100(1):59-66.
• WHO. Physical Status: The Use and Interpretation of Anthropometry. Report of a WHO Expert Committee. WHO Technical Report Series 854. 1995 Geneva.
• Santos DM, Sichieri R. Body mass index and measures of adiposity among elderly adults. Revista de Saude Publica 2005;39(2):1-6.
• Lam TH, Li ZB, Ho SY, Chan WM, Ho KS, Tham MK, Cowling BJ, Leung GM. Obesity and mortality in a prospective Chinese elderly cohort. Hong Kong Med J 2007;13(4):13-6.
• Weiner JS, Lourie JA. Practical Human Biology. London: Academic Press, 1981.
• Perissinotto E, Pisent C, Sergi G, Grigoletto F. Anthropometric measurements in the elderly: Age and gender differences. Brit J Nutr 2002; 87(2):177-186.
• Dey DK, Rothenberg E, Sundh V, Bosaeus I, Steenet B. Height and body weight in the elderly. I. A 25-year longitudinal study of a population aged 70 to 95 years. Eur J Clin Nutr 1999;53(12):905-914.
• Baumgartner RN. Body composition in healthy aging. Ann NY Acad Sci 2000;904(1):437-448.
• Barreto SM, Passos VMA, Lima-Costa, FMF. Obesity and underweight among Brazilian elderly. The Bambuí Health and Aging Study 2003;19(2):605-612.
• Ayaz D, Öncel S. Tarımda çalışanların beslenme alışkanlıkları ve obezite sıklıklarının belirlenmesi. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi 2020;2(3):152- 167.
• Saka B, Özkulluk H. İç hastalıkları polikliniğine başvuran yaşlı hastalarda nütrisyonel durumun değerlendirilmesi ve malnütrisyonun diğer geriatrik sendromlarla ilişkisi. Gülhane Tıp Dergisi 2008;50(3):151-157.
• Kaya PS, Şahin G. Samsun’da kendi evinde yaşayanlara göre huzurevinde kalan 65 yaş ve üzeri bireylerin beslenme durumlarının değerlendirilmesi. Düzce Üniv Sağ Bil Enst Derg 2015;5(1):22-27.
• Lee C, Kong BM, Chan EL, Ku PS. The prevalence and risk factors of protein energy malnutrition in three different institutions for elderly Chinese in Hong Kong. J Hong Kong Geriatr Soc 2000;10(1):5-9.
• Bakari AG, Onyemelukwe GC, Sani BG, Aliyu IS, Hassan SS, Aliyu TM. Obesity, overweight and underweight in suburban northern Nigeria. Diabetes Metab 2007;15(2):68-69.
• Kandiyoti D. Sex roles and social change: A comparative appraisal of Turkey’s women. Signs 1977;3(1):57-73.
• Kiss C, Poo G, Dona J, Gergely P, Paksy A, Zajka G, Antal M. Prevalence of obesity in an elderly Hungarian population. Eur J Epidemiol 2003;18(7):653-657.
• Ruiz-Arregui L, Castillo-Martínez L, Orea- Tejeda A. Prevalence of self-reported overweight-obesity and its association with socioeconomic and health factors among older Mexican adults. Salud Publica de Mexico 2007;49(4):482-487.