Psikolojik Danışma ve Rehberliğe (PDR) Yönelik Mitler Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Rehberlik Dersinin Pedagojik Formasyon Öğrencilerinin PDR’ye Yönelik Mitleri Üzerindeki Etkisi

Year 2017, Volume: 7 Issue: 48, 0 - 0, 03.10.2017

Raşit Avcı , Ayşe Rezan Çeçen Eroğul , Saide Umut Zeybek

Abstract

Bu çalışmanın ilk amacı, öğretmenlerin okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik (PDR) çalışmalarına ilişkin mitlerini (yanlış inanışlarını) belirlemede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir. Çalışma grubu, toplam 651 öğretmen ve öğretmen adayından oluşmaktadır. Ölçme aracının geliştirilmesi aşamasında madde havuzu oluşturulmuş ve bu maddeler uzman görüşüne sunulmuştur. Uzman görüşü sonrası ölçeğe son şekli verilerek veriler toplanmıştır. Geçerlik çalışması kapsamında açımlayıcı faktör analizi ve iki ayrı doğrulayıcı faktör analizi uygulanmış ve bazı maddeler ölçekten çıkartılmıştır. Psikolojik Danışma ve Rehberliğe Yönelik Mitler Ölçeği (PDRMÖ) 25 maddeli tek boyutlu yapısının yeterli uyum gösterdiği belirlenmiştir. Ölçeğin iç tutarlık katsayısının .82 ve iki yarı test güvenirliğinin ise .76 olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmanın ikinci amacı ise, pedagojik formasyon programında öğretmen adaylarına verilen Rehberlik dersinin PDR’ye yönelik mitler üzerindeki etkisini incelemektir. Bu çalışmada tek gruplu ön test-son test deneysel desen kullanılmıştır. İkinci çalışma grubunu pedagojik formasyon eğitimi kapsamında Rehberlik dersi almakta olan 58 öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırma verileri, PDRMÖ ile toplanmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının PDR’ye yönelik mitlerinde anlamlı düzeyde azalma olduğu saptanmıştır. İlk araştırmanın sonucu, PDRMÖ’nün geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu, ikinci araştırmanın sonucu ise Rehberlik dersinin öğretmen adaylarının psikolojik danışma ve rehberliğe yönelik mitlerinin azaltılmasında önemli olduğunu göstermektedir.

Keywords

Psikolojik Danışma, Rehberlik, Öğretmen Mitleri, Ölçek Geliştirme, Geçerlik, Güvenirlik

References

• Abbasoğlu, B. (2014). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin rehberlik ve psikolojik danışma faaliyetlerine yönelik tutumlarının incelenmesi (Yalova ili örneği) (Yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Ametea, E. S. ve Clark, M. A. (2005). Changing schools, changing counselors: A qualitative study of school administrators’ conceptions of the school counselor role. Professional School Counseling, 9(1), 16-27.
• Bozic, N. ve Carter, A. (2002). Consultation groups: Participants’ views. Educational Psychology in Practice, 18(3), 189-201.
• Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. K. A. Bollen ve J. S. Long (Ed.), Testing structural equation models içinde (s. 136-162). Beverly Hills, CA: Sage.
• Bülbül, Ö. (2009). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin rehberlik görevleriyle ilgili tutum ve davranışlarının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Kahramanmaraş.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Byrne, B. (2012). Structural equation modeling with Mplus: Basic concepts, applications, and programming. New York: Routledge.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Demir, M. (2010). Sınıf rehber öğretmenlerinin rehberlik anlayışları ve rehberliğe yönelik tutumları (Yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Doğan, S. (1989). Üniversite gençliğinin psikolojik danışma ve rehberlik merkezini algılayışları. Üniversite Gençliğinde Uyum Sorunları Sempozyumu Bilimsel Çalışmaları’ında sunulan bildiri, Bilkent Üniversitesi, Ankara.
• Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-1: Temel kavramlar ve işlemler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. London: Sage publications.
• Finney, S. J. ve DiStefano, C. (2013). Nonnormal and categorical data in structural equation models. G. R. Hancock ve R. O. Mueller (Ed.), A second course in structural equation modeling içinde (s. 439-492). Charlotte, NC: Information Age.
• Güven, M. (2004). İlköğretim ve ortaöğretim öğretmenlerinin psikolojik danışma ve rehberlik uygulamalarını değerlendirmeleri. VI. Rehberlik Sempozyumu’unda sunulan bildiri (s. 85-98), MEF Okulları, İstanbul.
• Hamamcı, Z., Murat, M. ve Çoban, A. E. (2004, Temmuz). Gaziantep’teki okullarda çalışan psikolojik danışmanların mesleki sorunlarının incelenmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı’nda sunulan bildiri, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Hooper, D., Coughlan, J. ve Mullen, M. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
• Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• Karaküçük, S. (2010). Okul rehberlik servislerinin fiziksel/mekânsal koşullarının incelenmesi (rehber öğretmenlerin mekânsal algıları bağlamında). Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(1), 421-440.
• Karataş, Z. ve Baltacı, H. (2013). Ortaöğretim kurumlarında yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine yönelik okul müdürü, sınıf rehber öğretmeni, öğrenci ve okul rehber öğretmeninin görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 427-460.
• Kızıl, D. (2007). Ortaöğretim kurumlarındaki rehber öğretmenlerin ve sınıf rehber öğretmenlerin sınıf içi rehberlik etkinlikleri ile ilgili görüşleri (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. UK: Routledge.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford Press.
• Nazlı, S. (2007). Okul yöneticilerinin rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerini algılamaları. Eğitim Araştırmaları, 26, 155-166.
• Nazlı, S. (2008). Öğretmenlerin değişen rehberlik hizmetlerini ve kendi rollerini algılamaları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(20), 11-25.
• Özabacı, N., Sakarya, N. ve Doğan, M. (2008). Okul yöneticilerinin okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 8-22.
• Öztemel, K. (2000). Kendini ayarlama becerilerini algılamaları farklı öğretmenlerin rehberlik anlayışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bilim Dalı, Ankara.
• Paskal, K. (2001). Okul yöneticilerinin (ilköğretim okulu müdürlerinin) bu okullarda görev yapan rehber öğretmenlerin görevleri ve rehberlik hizmetleri ile ilgili bilinçlilik düzeyleri (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Reiner, S. M., Colbert, R. D. ve Perusse, R. (2009). Teacher perceptions of the professional school counselor role: A national study. Professional School Counseling, 12(5) 324-332.
• Siyez, D.M., Kaya, A. ve Uz Baş, A. (2012). Investigating views of teachers on classroom guidance programs. Eurasian Journal of Educational Research, 48, 213-230.
• Steiger, J.H. (2007), Understanding the limitations of global fit assessment in structural equation modeling, Personality and Individual Differences, 42(5), 893-98.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Yüksek Öğretim Kurulu. (2014). Pedagojik formasyon eğitimi sertifika programına ilişkin usul ve esaslar. http://www.yok.gov.tr/web/guest/icerik//journal_content adresinden erişildi.