Kariyer Kararı Verme Yetkinliği Ölçeği’nin Geliştirilmesi

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 45, 77 - 90, 01.01.2016

Özlem Ulaş , İbrahim Yıldırım

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’de geliştirilmiş olan Kariyer Kararı Verme Yetkinliği Ölçeği (KVYÖ) tanıtılmıştır. KVYÖ’nün geçerliği ve güvenirlik çalışması toplam 523 (%82’si kadın, %18’i, erkek) üniversite öğrencisinden elde edilen veriler üzerinde yapılmıştır.  KVYÖ’nün geçerliği üç yolla test edilmiştir: Birincisi, açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Yapılan açımlayıcı faktör analiz sonuçları, KVYÖ’nün beş faktörlü olduğunu ortaya koymaktadır. İkinci olarak ise 424 (%79’u kadın, %21’i erkek) üniversite öğrencisinden elde edilen farklı bir veri seti üzerinde doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonuçları, maddelerin beş faktör ile temsil edilebileceğini göstermektedir. KVYÖ’nün ve faktörlerinin güvenirlik çalışması Cronbach Alpha ve testi yarılama yöntemleri ile hesaplanmıştır. KVYÖ’nün tümü için Cronbach Alpha= .97 ve r_xx = .95 bulunmuştur. Faktörlerin her biri için ise güvenirlik katsayıları. 74 ile. 93 arasında değişmektedir. Elde edilen bulgular, KVYÖ’nün ve faktörlerinin üniversite öğrencilerinin kariyer kararı verme yetkinliği düzeylerini geçerli ve güvenilir olarak ölçebileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Üniversite öğrencileri, kariyer, kariyer kararı verme, kariyer kararı verme yetkinliği, ölçek geliştirme

Kaynakça

• Bacanlı, F. (2006). Kariyer araştırma yetkinlik beklentisi ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 301-330.
• Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
• Betz, N. E. ve Luzzo, D. A. (2000). Career assessment and the career decision making self- efficacy scale. Journal of Career Assessment, 4, 413-428. doi: 10.1177/106907279600400405
• Betz, N. E., Klein, K. L. ve Taylor, K M. (1996). Evaluation of a short form of the career decision-making selfefficacy scale. Journal of Career Assessment, 4, 47-57. doi: 10.1177/106907279600400103
• Bozgeyikli, H. (2004). Meslek Kararı Verme Yetkinlik Ölçeği’nin geliştirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 221-234.
• Büyükgöze-Kavas, A. (2011). Testing a model of career ındecision among university students based on social cognitive career theory (Doctoral dissertation, Middle East Tecnical University, Educational Sciences, Ankara). http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden erişildi.
• Büyükgöze-Kavas, A. (2013). A psychometric evaluation of the career decision self-efficacy scale–short form with turkish university students. Journal of Career Assessment, 1-12. doi:10.1177/1069072713484561
• Chapman, D. W. (1981). A model of student college choice. The Journal of Higher Education, 52(5), 490-505.
• Chui, Y. H. (2007). Career decision making self-efficacy and outcome expectations in secondary student schoolto-work transition (Doctoral dissertation). Available from ProQuest Dissertations and Theses database.
• Creed, P. A., Patton, W. ve Watson. M. B. (2002). Cross-cultural equivalence of the career decision-making selfefficacy scale-short form: An Australian and South African Comparison. Journal of Career Assessment, 10(3), 327-347.
• Crites, J. O. (1969). Vocational psychology. New York: McGraw-Hill.
• Crites, J. O. (1978). Theory and research handbook for the career maturity inventory. Montery: CTB/McGrawHill.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi: Ankara.
• Foltz, B. M. ve Luzzo, D. A. (1998). Increasing the career decision-making self-efficacy of nontraditional college students. Journal Of College Counseling, 1, 35-44. doi: 10.1002/j.2161-1882.1998.tb00122
• Genç, G., Kaya, A. ve Genç, M. (2007). İnönü Üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin mesleki seçimini etkileyen faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(14), 49-63.
• Işık, E. (2010). Sosyal bilişsel kariyer teorisi temelli bir grup müdahalesinin üniversite öğrencilerinin kariyer kararı yetkinlik ve mesleki sonuç beklentileri düzeylerine etkisi (Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Adana). http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden erişildi.
• Işık, E. (2014). Relationship of childhood career development to life satisfaction, and state anxiety. Elementary Education Online, 13(2), 682-693.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
• Korkut-Owen, F. (2008). Mesleki seçimleri etkileyen ana etmenler. R. Özyürek (Ed.), Kariyer Yolculuğu içinde (s. 1-23). Ankara: Ulusal Ajans.
• Korkut-Owen, F., Kepir, D. D., Özdemir, S., Ulaş, Ö. ve Yılmaz, O. (2012). Üniversite öğrencilerinin bölüm seçme nedenleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 135-151.
• Lee, C. M. (2007). Career maturity, career decision-making self-efficacy, ınterdependent self -construal, locus of control and gender role ideology of chinese adolescents in Hong Kong (Doctoral Dissertation). Available from ProQuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 3460800)
• Lent, R. W., Hackett, G. ve Brown, S. D. (1999). A social cognitive view of school to work transition. The Career Development Quarterly, 44, 297-311. doi: 10.1002/j.2161-0045.1999.tb00739
• Levinson, E., M., Ohler, D., L., Caswell, S. ve Kiewra, K. (1998). Six approaches to the assessment of career maturity. Journal of Counseling and Development, 76, 475-482. doi: 10.1002/j.1556-6676.1998.tb02707
• Lounsbury, J. W., Tatum, H. E., Chambers, W., Owens, K., & Gibson, L. W. (1999). An investigation of career decidedness in relation to “Big Five” personality constructs and life satisfaction. College Student Journal, 33, 646-652. doi: 10.1177/1069072704270272
• Luzzo, A., D. (1991). Social class and ethnic differences in college students’ career maturity: a quantitative and qualitative analysis. http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED333152.pdf adresinden erişildi.
• Luzzo, A. D. (1993). Evaluating the relationship between college students’ vocational congruence, academic success and career maturity: career counseling implications and future directions. http://www.eric.ed.gov/PDFS/ED369947.pdf adresinden erişildi.
• Luzzo, D. A. (1995). The relationship between career aspiration-current occupation congruence and the career maturity of undergraduates. Journal Of Employment Counseling, 32, 132-140. doi: 10.1002/j.2161- 1920.1995.tb00983
• Luzzo, D. A. (1996). A psychometric evaluation of the career decision-making self-efficacy scale. Journal of Counseling and Development, 74, 276-279.
• Morgan, T. ve Ness, D. (2003). Career decision-making difficulties of first-year students. The Canadian Journal of Career Development, 2(1), 33-39.
• Nilsson, J. E., Schmidt, C. K. ve Meek, W. D. (2002). Reliability generalization: an examination of the career decision-making self-efficacy scale. Educational and Psychological Measurement, 62(4), 647-658.
• Raposo, M. ve Alves, H. (2007). A model of university choice: An exploratory approach. http://mpra.ub.unimuenchen.de/5523 adresinden erişildi.
• Rogers, M. E. ve Creed, P. A. (2011). A longitudinal examination of adolescent career planning and exploration using a social cognitive career theory framework. Journal of Adolescence, 34(1), 163-172. doi: 10.1016/j.adolescence.2009.12.010
• Sarıkaya, T. ve Khorshid, L. (2009). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen etmenlerin incelenmesi: üniversite öğrencilerinin meslek seçimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 393-423.
• Sneva, J. N. (2011). Exploring career decision-making self efficacy, career maturity attitudes and racial identity attitudes of college students of color (Doctoral dissertation). Available from ProQuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 3460800)
• Super, E. D. (1980). A life-span, life-space approach to career development. Journal of Vocational Behavior, 16, 282-298. doi:0001-8791/80/030282-17$02.00/0
• Super, E. D., Crites, J. O., Hummel, R. C., Moser, H. P., Overstreet, P. L. ve Warnath, C. F. (1957). Vocational development a framework for research. New York: Teachers College Press.
• Şahin, İ., Zoraloğlu, Y. R. ve Fırat, N. Ş. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçları, eğitsel hedefleri, üniversite öğreniminden beklentileri ve memnuniyet durumları. Educational Administration: Theory and Practice, 17(3), 429-452.
• Tabachnick, B. G. ve Fiedell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (6th ed.). New Jersey: Pearson Education.
• Taylor, K. M. ve Betz, N. E. (1983). Applications of self-efficacy theory to the understanding and treatment of career indecision. Journal of Vocational Behavior, 22, 63-81. doi:10.1016/0001-8791(83)90006-4
• Taylor, K. M. ve Popma, J. (1990). An examination of the relationships among career decision-making selfefficacy, career salience, locus of control, and vocational indecision. Journal of Vocational Behavior, 37(1), 17-31. doi:10.1016/0001-8791(90)90004-L
• Verbruggen, M. ve Sels, L. (2010). Social–cognitive factors affecting clients' career and life satisfaction after counseling. Journal of Career Assessment, 18, 3-15. doi: 10.1177/1069072709340516
• Ziebell, J. L. C. (2010). Promoting viable career choice goals through career decision making self-efficacy and career maturity in inner-city high school students: a test of social cognitive career theory (Doctoral Dissertation). Available from ProQuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 1244613029)