Birey Merkezli Terapiye Dayalı Bir Psiko-Eğitim Programı Akademik Erteleme Davranışı Üzerinde Ne Kadar Etkili? Bir Değerlendirme Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 53, 261 - 295, 25.06.2019

Özgür Salih Kaya Hatice Odacı

Öz

Bu çalışmanın amacı, birey merkezli terapiye dayalı olarak geliştirilen akademik erteleme davranışıyla baş etme psiko-eğitim programının, üniversite öğrencilerinin akademik erteleme davranışlarına etkisini ve bu etkinin kalıcılığını araştırmaktır. Bu programda akademik erteleme davranışı gösteren 24 öğrenci ile çalışılmıştır. Gün ve saati uygun olan 12 öğrenci deney grubu olarak eğitim programına alınmıştır. Psiko-eğitim programının etkililiğini sınamak için 12 öğrenci de kontrol grubuna atanmıştır. Katılımcılar belirlendikten sonra her biri ortalama 120 dakika süren 8 oturumluk psiko-eğitim programı hazırlanmıştır. Ölçme aracı aynı veri grubuna üç defa uygulandığından karışık desenler için iki faktörlü anova analizi kullanılmıştır. Sonuç olarak üniversite öğrencilerinde akademik erteleme davranışının bir problem olduğu görülmüştür. Eğitimi alan grubun erteleme puanlarının düştüğü gözlenirken eğitime katılmayan grubun puanlarda herhangi bir değişim olmamıştır. Deney grubu için izleme çalışmasının sonuçlarına bakıldığında öntest puanlarından anlamlı derecede farklılaştığı ve ön test puanları arasında anlamlı bir fark oluşmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akademik erteleme, birey merkezli terapi, psiko-eğitim

Kaynakça

• Akbay, S. E. ve Gizir, C. A. (2010). Cinsiyete göre üniversite öğrencilerinde akademik erteleme davranışı: Akademik güdülenme, akademik özyeterlik ve akademik yükleme stillerinin rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1).
• Akın, A. ve Şahin, R (2014). Psikolojik Danışma Kuramları. İstanbul: Lisans Yayıncılık
• Aksaray, S. (2003). Ergenlerde benlik saygısı geliştirmede beceri eğitimi ve aktivite merkezli programların etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Altıntaş, E. ve Gültekin, M. (2005). Psikolojik danışma kuramları. İstanbul: Aktüel Yayınları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Arıcak, O. T. (1999). Grupla psikolojik danışma yoluyla benlik ve mesleki benlik saygısının geliştirilmesi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Aydoğan, D. (2008). Akademik erteleme davranışlarının benlik saygısı, durumluluk kaygı ve öz yeterlik ile açıklanabilirliği. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aydoğan, D. ve Özbay, Y. (2012). Akademik erteleme davranışının benlik saygısı, durumluluk kaygı, öz-yeterlilik açısından açıklanabilirliğinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(3), 1-9.
• Balkıs, M. ve Duru, E. (2009). Akademik erteleme davranışının öğretmen adayları arasındaki yaygınlığı, demografik özellikler ve bireysel tercihlerle ilişkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 5(1), 18-32.
• Balkıs, M. ve Duru, E. (2010). Akademik erteleme eğilimi, akademik başarı ilişkisinde genel ve performans benlik saygısının rolü. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 159-170.
• Berber Çelik, Ç. ve Odacı, H. (2018). Psycho-educational group intervention based on Reality Therapyto cope with academic procrastination. Journal of Rational Emotive and Cognitive Behavior Therapy, 36, 220-233.
• Binder, K. (2000). The effects of an academic procrastination treatment on student procrastination and subjective well-being. Master Thesis, Carleton University, Canada.
• Blunt, A.; ve Pychyl T.A (2000). Task aversiveness and procrastination: a multi-dimensional approach to task aversiveness across stages of personal projects. Personality and Individual Differences, 28(1), 153-167.
• Boeree, C. G. (2001). Personality Theories, Carl Rogers. http://www.ship.edu/cgboeree/rogers.html. Erişim tarihi: 13.08.2017
• Burka, J. B. ve Yuen, L. M. (2008). Procrastination: Why You Do It, What to Do About It Now?.Da Capo Press, U.S.A.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Veri Analizi El Kitabı, 10. Baskı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El kitabı İstatistik: Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi, 177-184
• Clark, J. L. ve Hill, O. W. (1994). Academic procrastination among African-American college students. Psychological Reports, 75, 931-936.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Hillsdale, NJ: Law-rence Erlbaum Associates. Inc, Publishers
• Colledge, R. (2002). Mastering counseling theory. New York: Palgrave Macmillan.
• Corey, G. (2005). Psikolojik danisma, psikoterapi kuram ve uygulamalari. Ankara: MentisYayincilik.
• Çakıcı, D. Ç. (2003). Lise ve üniversite öğrencilerinde genel erteleme ve akademik erteleme davranışının incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dewitte,S.veSchouwenburg,H.C.(2002).Procrastination,temptations,andincentives:thestruggleb etween the present and the future in procrastinators and the punctual. European Journal of Personality, 16, 469-489.
• Düşmez, İ. (2013). Akılcı duygusal davranışçı yaklaşıma dayalı akademik erteleme davranışını önleme programının üniversite öğrencilerinin akademik erteleme davranışı üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Samsun.
• Erkan, S. (2002). Örnek grup rehberliği etkinlikleri. Pegem A Yayıncılık.
• Erkan, S., ve Kaya, A. (2017). Deneysel olarak sınanmış grupla psikolojik danışma ve rehberlik programları. II. Pegem Atıf İndeksi, 1-521
• Ferrari, J., Driscoll, M., & Diaz-Morales, J. F. (2007). Examing the self of chronic procrastinators: Actual, ought and undesired attributes. Personality and Individual Differences, 5(2), 115–123.
• Fitch, T. J., Canada, R., & Marshall, J. L. (2001). The exposure of counseling practicum students to humanistic counseling theories: A survey of CACREP programs. Journal of Humanistic Counseling, 40(2), 232- 242.
• Fritzsche, B. A., Young, B. R. ve Hickson, K. C. (2003). Individual differences in academic procrastination tendency and writing success. Personality and Individual Differences, 35(7), 1549-1557.
• Glauser, A. S. ve Bozarth, J. D. (2001). Person‐centered counseling: The culture within. Journal of Counseling & Development, 79 (2),142-147.
• Glick, D. M.ve Orsillo, S. M.(2015). An investigation of the efficacy of acceptance-based behavioral therapy for academic procrastination. Journal of Experimental Psychology: General, 144(2),400
• Greenberg, L. ve Watson, J. (1998). Experiential therapy of depression: Differential effects of client-centered relationship conditions and process experiential interventions. Psychotherapy Research, 8(2), 210- 224.
• Gustavson, D. E. ve Miyake, A. (2017). Academic procrastination and goal accomplishment: A combined experimental and individual differences investigation. Learning and Individual Differences, 54,160- 172
• Häfner, A., Oberst, V. ve Stock, A. (2014). Avoiding procrastination through time management: An experimental intervention study. Educational Studies, 40(3), 352-360.
• Kağan, M. (2010). Akılcı duygusal davranışsal yaklaşıma dayalı akademik erteleme davranışını önleme programının etkililiğinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kandemir, M. (2012). Öğrencilerinin akademik erteleme davranışlarının, kaygı, başarısızlık korkusu, benlik saygısı ve başarı amaçları ile açıklanması. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(4), 81-88.
• Klassen, R. M., Krawchuk, L. L. ve Rajani, S. (2008). Academic procrastination of undergraduates: Lowself- efficacy to self-regulate predicts higher levels of procrastination. Contemporary Educational Psychology, 33(4),915-931.
• Kline, R. B. (2011). Convergence of structural equation modeling and multilevel modeling. na.
• Knaus, W .J. (1998). Doitnow! Break procrastination habit (secondedition). New York: Jonn Wiley ve Sons, Inc.
• Korkmaz, O. (2017). Özel yetenekli olan ve olmayan öğrencilerde öz-yeterlik, denetim odağı ve akademik ertelemenin akademik başarı üzerindeki yordayıcılığının incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Üniversitesi. Tokat.
• Lan, L. ve Li, X. Q. (2015). An empirical study of group, counseling on improving, college students academic procrastination. International Symposium on Psychology and Behavior in China's Social Transformation under the Background of Information (ISPBC '15). Jiaxing Univ, Coll Teachers & Educ, Jiaxing, PEOPLES RCHINA. Lee, D., Kelly, K., & Edwards, J. (2006). A closer look at the relationships among trait procrastination, neuroticism, and conscientiousness, Personality and Individual Differences, 40, 27–37.
• Lee, E. (2005). The relationship of motivation and flow experience to academic procrastination in university students. The Journal of Genetic Psychology 166(1), 5-14.
• Maisiak, R., Austin, J., West, S. Ve Heck, L. (1996). The effect of person‐centered counseling on the psychological status of persons with systemic lupus erythematosus or rheumatoid arthritis. A randomized, controlled trial. Arthritis & Rheumatology, 9(1), 60-66
• Morales, J. F., Cohen, J., & Ferrari, J. (2008) An integrated view of personality styles related to avoidant procrastination. Personality and Individual Differences, 45, 554–558.
• Nelson-Jones, R. (1995). Danışma psikolojisi kuramları. (Çev. Ed. Füsun Akkoyun). Ankara:72 TDFO Ltd.Şti.
• Onwuegbuzie, A.J., (2000). Academic procrastinators and perfectionistic tendencies among graduate students. Journal of Socia lBehavior and Personality, 15(5), 103-110.
• Ossebaard, M. E., Oost, H. A., Van den Heuvel, S. ve Ossebaard, C. A. (2014). The Effect of a Positive Psychological Intervention on Academic Procrastination, http://www.i2l.nl/pdf/4ArticleMHS.pdf.
• Pallant, J. (2010). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS Maidenhead.
• Pallant, J. (2016). SPSS kullanma kılavuzu/SPSS ile adım adım veri analizi (Çev. Ed. S. Balcı ve B. Ahi).
• Payson, (1987). Effects of a group treatment on procrastination. Springer. George Washington University. Rogers, C. R. (1980). A way of being. Boston: Houghton Mifflin.
• Rozental, A., Forsell, E., Svensson, A., Andersson, G. ve Carlbring, P. (2015). Internet-based cognitive- behavior therapy for procrastination: A randomized controlled trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 83(4), 808
• Shanahan, M. J. ve Pychyl, T. A. (2007). An ego identity perspective on volitional action: Identity status, agency, and procrastination. Personality and Individual Differences. 43(4), 901-911.
• Solomon, L. J. ve Rothblum, E. D. (1984). Academic procrastination: Frequency and cognitive behavioral correlates. Journal of Counseling Psychology, 31, 503-509.
• Steel, P. (2007). The nature of procrastination: A meta-analytic and theoretical review of quint essential self-regulatory failure. Psychological Bulletin, 133(1), 65–94.
• Toker, B. (2014). Bilişsel davranışçı kurama dayalı olarak geliştirilen akademik erteleme davranışıyla baş etme beceri eğitimi psikoeğitim grup yaşantısının üniversite öğrencilerinin akademik erteleme davranışlarına etkisi. Yüksek lisans tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Uzun Özer, B., Demir, A. ve Ferrari, J. R. (2013). Reducing of academic procrastination through a grouptreatment program: A Pilot Study. Journal of Rational Emotive-Cognitive Behavioural, 31(3), 127-135.
• Wadkins, T. A. (1999). The relation between self-reported procrastination and behavioral procrastination. Doctoral dissertation. University of Nebraska, Nebraska.
• Wang, S., Zhou, Y., Yu, S., Ran, L. W., Liu, X. P. Ve Chen, Y. F. (2017). Acceptance and commitment therapy and cognitive–behavioral therapy as treatments for academic procrastination: A randomized controlled group session. Research on Social Work Practice, 27(1),48-58
• Yıldırım, S. (2015). Üniversite öğrencilerinin akademik başarı, akademik erteleme, kopya çekme ve devamsızlık durumlarının yordayıcısı olarak sosyal bağlılık. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.