Investigation of the Serial Mediation Role of Life Satisfaction And Self-Esteem in the Relationship between Ruminative Thought and Forgiveness in University Students

Year 2025, Volume: 15 Issue: 77, 362 - 375, 30.06.2025

Osman Cırcır , Özlem Tagay

https://doi.org/10.17066/tpdrd.1497864

Abstract

Frequent problems in human relationships cause rumination, which involves repetitive thoughts. The concept of forgiveness plays an important role in solving problems. In this context, life satisfaction and self-esteem, which are thought to have an important role in the relationship between forgiveness and rumination, are discussed. The purpose of the current study is to determine whether life satisfaction and self-esteem have a serial mediation role in the relationship between rumination and forgiveness. The current study employed the relational survey model. The study group is comprised of a total of 313 university students in the 2022-2023 academic year. The findings obtained from the analyses revealed that rumination predicted forgiveness negatively and significantly. Finally, it was determined that self-esteem played a mediator role in the relationship between rumination and forgiveness, while life satisfaction did not. However, it was found that while life satisfaction did not mediate by itself, it had a serial mediation role through self-esteem. The findings of the study were discussed in light of the literature. With these findings, it can be said that rumination, which has a negative effect on university students' forgiveness processes, can be reduced by increasing life satisfaction and self-esteem. On the basis of the findings, suggestions were made for researchers and practitioners.

Keywords

university students , rumination , forgiveness , life satisfaction

Ethical Statement

All procedures performed in this study were in accordance with the ethical standards of the institutional research committee, as well as with the 1964 Helsinki Declaration and its later amendments or comparable ethical standards. All procedures in this study ethical permission was obtained from Burdur Mehmet Akif Ersoy University Ethics Committee (07.12.2022-GO.2022/1002). Then, the research data were collected by giving informed consent to the university students.

Supporting Institution

There is no funding supporting this study.

References

• Allemand, M., Hill, P.L., Ghaemmaghami, P., & Martin, M. (2012). Forgivingness and subjcetive well-being in adulthood: The moderating role of future time perspective. Journal of Research in Personality, 46, 32-39. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2011.11.004
• Alpay, A. (2009). Yakın ilişkilerde bağışlama: Bağışlamanın; bağlanma, benlik saygısı, empati ve kıskaçlık değişkenleri yönünden incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi.
• Altan, T. T., & Çivitci, A. (2017). Öfke ve yaşam doyumu arasindaki ilişkide affetmenin düzenleyici rolü-the moderating role of forgiveness in the relationship between anger and life satisfaction. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 308-327. https://doi.org/10.20875/makusobed.302756 Apaydın, E. (2020). Yetişkinlerin benlik saygısı ile yaşam doyumu düzeylerinin ilişkisi. (Yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi.
• Asıcı, E., & Karaca, R. (2014). Öğretmen adaylarında affetme özelliği ve öz- duyarlık. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 489–505.
• Avşaroğlu, S., Deniz, M.E., & Kahraman, A. (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu, iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115-129.
• Ayten, A., & Ferhan, H. (2016). Forgiveness, religiousness, and life satisfaction: An empirical study on Turkish and Jordanian University students. Spiritual Psychology and Counseling, 1(1), 79-84. https://doi.org/10.12738/spc.2016.1.0006
• Balcı, A. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem Teknik ve İlkeler, Ankara, Pegem Yayıncılık.
• Barber, L., Maltby, J., & Macaskill, A. (2005). Angry memories and thoughts of revenge: The relationship between forgiveness and anger rumination. Personality and Individual Differences, 39(2), 253–262. https://doi.org/10.1016/j.paid.2005.01.006
• Barnes, C. D., Carvallo, M., Brown, R. P., & Osterman, L. (2010). Forgiveness and the need to belong. Personality and Social Psychology Bulletin, 36(9), 1148–1160. https://doi.org/10.1177/0146167210378852 Berry, J.W., Worthington, E.L., O’Connor, L.E., Parrott, L., & Wade, N.G. (2005). Forgivingness, Vengeful Rumination, and Affective Traits. Journal of Personality, 73(1), 183–226. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.2004.00308.x v
• Brinker, J.K., & Dozois, D.J.A. (2009). Ruminative thought style and depressed mood. Journal of Clinical Psychology, 65(1), 1-19. https://doi.org/10.1002/jclp.20542
• Bugay, A. (2010). Investigation of social-cognitive, emotional and behavioral variables as predictors of self-forgiveness. (Yayınlanmamış doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Bugay, A., & Demir, A. (2010). A Turkish version of Heartland Forgiveness Scale. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 1927-1931. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.07.390
• Bugay, A., & Demir, A. (2011, 3-5, Ekim). Yaşam doyumu ile affetme arasındaki ilişkide ruminasyon eğiliminin aracı rolü. XI. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Selçuk, İzmir, Türkiye.
• Bugay. A., Demir, A. & Delevi. R. (2012). Assessment of the reliability and validity of the Turkish version of Heartland Forgiveness Scale. Psychological Reports, 111(2), 575-584. http://www.amsciepub.com/doi/abs/10.2466/08.21.PR0.111.5.575-584
• Burt, I., & Hampton, C. (2017). Moderation and mediation in behavioural accounting research. İçinde T. Libby & L. Thorne (Ed.), The routledge companion to behavioural accounting research (ss. 373-387). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315710129-24
• Büyüköztürk, Ş. (2003). Veri analizi el kitabı (2. Baskı). Ankara. Pegem A Yayıncılık.
• Chan, M., Hu, P., & K. F. Mak, M. (2022). Mediation analysis and warranted inferences in media and communication research: Examining research design in communication journals from 1996 to 2017. Journalism & Mass Communication Quarterly, 99(2), 463-486. https://doi.org/10.1177/1077699020961519
• Ciesla, J.A., & Roberts, J.E. (2002). Self-directed thought and response to treatment for depression: A preliminary investigation. Journal of Cognitive Psychotherapy, 16, 435–453.
• Çivitci, A. (2007). Çok boyutlu öğrenci yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe ’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 26, 51-60.
• Çivitçi, A. (2009). İlköğretim öğrencilerinde yaşam doyumu: Bazı kişisel ve ailesel özelliklerin rolü. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 29–52.
• Çivitçi, A., & Topbaşoğlu, T. (2015). Akılcı duygusal eğitimin ortaokul öğrencilerinin yaşam doyumları üzerindeki etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 1(16), 13–29. https://doi.org/10.12984/eed.56560
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları (3.Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Çuhadaroğlu, F. (1986). Adolesanlarda Benlik Saygısı (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi). Hacettepe Üniversitesi. Dağlı, A., & Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59): 1250-1262. https://doi.org/10.17755/esosder.263229
• Datu, J. A.D. (2013). Forgiveness, gratitude and subjective well-being among filipino adolescents. International Journal for the Advancement of Counselling, 36(3), 262-273. https://doi.org/10.1007/s10447-013-9205-9 Demir, R., & Murat, M. (2017). Öğretmen adaylarının mutluluk, iyimserlik, yaşam anlamı ve yaşam doyumlarının incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 347-378. Dergisi. https://doi.org/10.26466/opus.347656
• Diener, E., Emmons, R.A., Larsen, R.J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of personality assessment, 49(1), 71-75. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa4901_13
• Dilmaç, B., & Ekşi, H. (2008). Meslek Yüksek Okullarında Öğrenim Gören Öğrencilerin Yaşam Doyumları ve Benlik Saygılarının İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 279-289.
• Dinçer, U., & Öztunç, D. (2009). Hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin benlik saygısı ve atılganlık düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 16(2), 22-33.
• Fry, D.P., & Björkqvist, K. (Eds.). (1997). Cultural variation in conflict resolution: Alternatives to violence. Mahwah, NJ: Erlbaum.
• Graham, K.L., Morse, J.L., O’Donnell, M.B., & Steger, M.F. (2017). Reparinig meaning, resolving rumination and moving toward self-forgiveness. L. Woodyatt, E. Worthington Jr, M. Wenzel ve B. J. Griffin (Ed.), Handbook of the psychology of self-forgiveness (ss. 59–72). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-60573-9_5
• Gündüz, Ö. (2014). Üniversite öğrencilerinde affetmeyi yordayan değişkenlerin belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi.
• Gürbüz, S. (2020). Sosyal Bilimlerde, Aracı, Düzenleyici ve Durumsal Etki Analizleri (2.Basım). Seçkin Yayıncılık. Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B. J., & Anderson, R.E. (2009). Multivariate data analysis: A global perspective (Seventh Ed.). Saddle River: NJ: Pearson.
• Hanna, W. (2012). Benefits of Self-Forgiveness on Well-Being and Self-Forgiveness Facilitating Factors. Unpublished doctoral dissertation. University of Windsor: Ontario, Canada. https://doi.org/10.1037/e640132012-001
• Hargrave, T. D., & Sells, J. N. (1997). The development of a forgiveness scale. Journal of Marital and Family Therapy, 23(1), 41-62.
• Hayes, A.F. (2018). Partial, conditional an mderated moderated mediation:Quantification, inference and interpretation. Communication monographs, 85(1), 4-40. http://doi.org/10.1080/03637751.2017.1352100
• Kalfa, E. (2019). Algılanan anne tutumu, mükemmeliyetçilik ve psikolojik sağlık ilişkisinde ruminasyonun aracı rolü: Üstün yetenekli ergenlerle bir çalışma (Yüksek lisans tezi). Yıldırım Beyazıt Üniversitesi. Karasar, N. (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Karatepe, H. (2010). Ruminatif düşünme biçimi ölçeği’nin türkçe uyarlaması, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. (Yayınlanmamış uzmanlık tezi). İstanbul Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Has. Eğt. ve Arş. Hastanesi.
• Karremans, J.C., Van Lange, P.A.M., Ouwerkerk, J.W., & Kluwer, E.S. (2003). When forgiving enhances psychological well-being: The role of interpersonal commitment. Journal of Personality and Social Psychology, 84(5), 1011–1026. https://doi.org/10.1037/0022-3514.84.5.1011
• Kaya, F. ve Peker, A. (2016). The relationship between perfectionism and forgiveness of university students: The mediator role of emotional ıntelligence. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15(4), 1086–1094. https://doi.org/10.21547/jss.265492
• Kıral, K. (2011). Demans hasta yakınlarında depresyon ve yaşam doyumu: Bilişsel duygu ayarlama, sosyal destek ve adil dünya inancı ilişkisi (Yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi.
• Kirişoğlu, Ş. (2016). Genç yetişkinlerin aile yapıları ile benlik saygısı ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi), Haliç Üniversitesi.
• Köker, S. (1991). Normal ve Sorunlu Ergenlerin Yaşam Doyumu Düzeyinin Karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi.
• Küçüker, D. (2016). Affetme, affetmeme, bı̇lı̇şsel esneklı̇k, duygu düzenleme ve yaşam doyumu arasindakı̇ ı̇lı̇şkı̇lerı̇n ı̇ncelenmesı̇ (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi.
• Lawler-Row, K. A., & Piferi, R. L. (2006). The forgiving personality: Describing a life well lived? Personality and Individual Differences, 41(6), 1009-1020.
• Lyubomirsky, S., & Nolen-Hoeksema, S. (1993). Self-perpetuating properties of dysphoric rumination. Journal of personality and social psychology, 65(2), 339.
• Maltby, J., Macaskill, A., & Day, L. (2001). Failure to forgive self and others: A replication and extension of the relationship between forgiveness, personality, social desirability and general health. Personality and Individual Differences, 30(5), 881-885. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(00)00080-5
• McCullough, M.E. (2000). Forgiveness as human strength: Theory, measurement, and links to well-being. Journal of Social and Clinical Psychology, 19(1), 43-55. https://doi.org/10.1521/jscp.2000.19.1.43
• McCullough, M.E., & Worthington, E.L., Jr. (1999). Religion and the forgiving personality. Journal of Personality, 67(6), 1141–1164. https://doi.org/10.1111/1467-6494.00085
• McCullough, M.E., Bellah, C.G., Kilpatrick, S.D., & Johnson, J.L. (2001). Vengefulness: Relationships with forgiveness, rumination, well-being, and the Big Five. Personality and Social Psychology Bulletin, 27(5), 601–610. https://doi.org/10.1177/0146167201275008
• McCullough, M.E., Bono, G., & Root, L.M. (2007). Rumination, emotion and forgiveness: Three longitudinal studies. Journal of Personality and Social Psychology, 92(3), 490–505. https://doi.org/10.1037/0022-3514.92.3.490
• McCullough, M.E., Worthington, E.L., & Rachal, K.C. (1997). Interpersonal forgiving in close relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 73(2), 321–336. https://doi.org/10.1037/0022-3514.73.2.321
• Mertler, C.A. & Vannatta, R.A. (2016). Advanced and multivariate statistical methods: Practical application and interpretation (6.publish). CA: Pyrczak Publishing. https://doi.org/10.4324/9781315266978
• Newberg, A. B., d’Aquili, E. G., Newberg, S. K., & deMarici, V. (2000). The neuropsychologicalcorrelates of forgiveness. In M. E. McCullough, K. I. Pargament, & C. E. Thoresen (Eds.), Forgiveness: Theory, research, and practice (pp. 91– 110). New York: Guilford.
• Nolen-Hoeksema, S. (2000). The role of rumination in depressive disorders and mixed anxiety/depressive symptoms. Journal of Abnormal Psychology, 109(3), 504-511. https://doi.org/10.1037/0021-843X.109.3.504
• North, J. (1998). The “Ideal” of forgiveness. In R.D. Enright, & J. North (Eds), Exploring forgiveness (pp. 15- 34). Madison: University of Wisconsin Press.
• Onal, A., & Yalçın, İ. (2017). Forgiveness of others and self-forgiveness: The predictive role of cognitive distortions, empathy and rumination. Eurasian Journal of Educational Research, 17(68), 97–120. https://doi.org/10.14689/ejer.2017.68.6
• Özer, M., & Özsoy-Karabulut, Ö. (2003). Yaşlılarda yaşam doyumu. Geriatri, 6(2), 72- 75.
• Özgür, H., & Eldeleklioğlu, J. (2017). REACH affetme modelinin Türk kültürü üzerinde etkililiğinin incelenmesi. The Journal of Happiness & Well-Being, 5(1), 98-112.
• Pavot, W., & Diener, E. (2008). The Satisfaction With Life Scale and the emerging construct of life satisfaction. The Journal of Positive Psychology, 3(2), 137–152. https://doi.org/10.1080/17439760701756946
• Peterson, C., Park, N., & Seligman, M. E. P. (2005). Orientations to happiness and life satisfaction: The full life versus the empty life. Journal of Happiness Studies: An Interdisciplinary Forum on Subjective Well-Being, 6(1), 25–41. https://doi.org/10.1007/s10902-004-1278-z
• Pope, A. M., & McHale,S. M. (1988). Self-esteem enhancement with children and adolescents. New York: Pergamon Press.
• Rey, L., & Extremera, N. (2016). Forgiveness and health-related quality of life in older people: Adaptive cognitive emotion regulation strategies as mediators. Journal of Health Psychology, 21(12), 2944–2954. https://doi.org/10.1177/1359105315589393
• Robinson, M.S., & Alloy, L.B. (2003). Negative cognitive styles and stress-reactive rumination ınteract to predict depression: A prospective study. Cognitive Therapy and Research, 27(3), 275–292. https://doi.org/10.1023/A:1023914416469
• Rosenberg, M. (1965). Society and the Adolescent Self-İmage. New York: Princeton, Princeton University Press. Satıcı, S.A. (2016). Üniversite öğrencilerinin affetme, intikam, sosyal bağlılık ve öznel iyi oluşları: Farklı yapısal modellerin denenmesi üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi.
• Schweers, R. (2012). The impact of rumination on anger and forgiveness in marital relationships. (Unpublished Doctoral Thesis). University of Notre Dame, USA
• Snyder, C.R., & Lopez, S.J. (2002). Handbook Of Posıtıve Psychology. New York: Oxford Unıversıty Press.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2007). Using multivariate statistics (5.Basım). Boston, MA: Pearson.
• Thompson, L.Y., Snyder, C.R., Hoffman, L., Scott, T.M., Rasmussen, H.N., & Billings, L.S., (2005). Dispotional forgiveness of self, others, and situations. Journel of Personality, 73(2), 314-359. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.2005.00311.x
• Tuzgöl-Dost, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 132-143.
• Ünüvar, A. (2003). Çok Yönlü Algılanan Sosyal Desteğin 15-18 Yaş Arası Lise Öğrencilerinin Problem Çözme Becerisine ve Benlik Saygısına Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi.
• Vara, Ş. (1999). Yoğun bakım hemşirelerinde iş doyumu ve genel yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi.
• Woodyatt, L., & Wenzel, M. (2013). Self-forgiveness and restoration of an offender following an interpersonal transgression. Journal of Social and Clinical Psychology, 32(2), 225–259. https://doi.org/10.1521/jscp.2013.32.2.225
• Wu, Q., Chi, P., Zeng, X., Lin, X., & Du, H. (2019). Roles of anger and rumination in the relationship between self-compassion and forgiveness. Mindfulness, 10(2), 272–278. https://doi.org/10.1007/s12671-018-0971-7
• Yağmur, B. (2018). Üniversite öğrencilerinde bağlanma stilleri, ruminasyon ve depresyon düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Yalçın, İ., & Malkoç, A. (2014). The relationship between meaning in life and subjective well-being: forgiveness and hope as mediators. Journal of Happiness Studies, 16(4), 915–929. https://doi.org/10.1007/s10902-014-9540-5
• Yıldırım, A. (2009). Bağlanma stilleri ile bağışlama arasındaki ilişkide sorumluluk yüklemelerinin aracı rolü (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi.
• Yıldırım, T. (2017). Üniversite öğrencilerinde benlik saygısı ile algılanan sosyal destek ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi.
• Yıldırım-Kurtuluş, H., Batmaz, H., Özyurt-Uysal, Y. A., & Kurtuluş, E. (2022). Yetişkinlerde benlik saygısı ve affetme: merhametin aracı rolünün incelenmesi, Trakya Eğitim Dergisi, 12(2), 851-862.
• Yiğit, R. (2012). Çevik kuvvet görevlilerinin benlik saygıları ile yaşam doyumu ve stresle başa çıkma tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 13(1), 61-75.
• Yörükoğlu, A. (2007). Gençlik Çağı/ Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunlar. (13. Basım). İstanbul. Özgür Yayınları.
• Ysseldyk, R., Matheson, K., & Anisman, H. (2007). Rumination: Bridging a gap between forgivingness, vengefulness, and psychological health. Personality and Individual Differences, 42(8), 1573–1584. https://doi.org/10.1016/j.paid.2006.10.032