Rus Diplomatik Belgelerine Göre Birinci Dünya Savaşı'nda Romanya'nın Tarafsızlığı Meselesi

Yıl 2019, Sayı: 2, 90 - 100, 31.12.2019

Eray Bayramol

Öz

1878 Berlin Antlaşması ile
bağımsızlığını ilan eden Romanya ve Osmanlı Devleti arasındaki ilişkiler
Birinci Dünya Savaşı’na kadar normal seyrinde ilerledi. Osmanlı Devleti’nin
Birinci Dünya Savaşı’nda Almanya, Avusturya ve Bulgaristan’a destek vermek amacıyla
Galiçya, Makedonya ve Dobruca Bölgesi’ne asker göndermesiyle birlikte Romanya
ile Osmanlı Devleti arasındaki diplomatik ilişkiler tamamen kesildi. Birinci
Dünya Savaşı’ndan hemen önce Romanya ile ittifak kurmak maksadıyla Osmanlı
Devleti’nin temsilcileri Romanya’ya zaman zaman ziyaretler gerçekleştirdiler.
1914 yılında Talat Paşa bu maksatla Romanya’yı iki defa ziyaret etmiştir. Romanya
ile ittifak kurmak isteyen bir diğer ülke Rusya oldu. Osmanlı Devleti’nin
Romanya ile kurmaya çalıştığı iş birliğini engellemeye çalışan Rusya,
Bükreş’teki Ortaelçisi vasıtasıyla Romanya hükümeti ile çeşitli temaslar kurdu.

Bu
çalışmada, Birinci Dünya Savaşı’nda Romanya’nın tarafsızlığı ve sonrasında
İtilaf Devletleri saflarında yer alışı ile ilgili Rusya’nın gerçekleştirdiği
girişimler, Rus diplomatik raporları kullanılarak ortaya konulmaya
çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Birinci Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti, Romanya, Tarafsızlık

Romanıa’s Impartıalıty Issue in the Fırst World War, Accordıng to the Russıan Dıplomatıc Documents

Öz

The relations
between Romania, which declared independence by the Treaty of Berlin in 1878,
and the Ottoman Empire proceeded in a normal course until the First World War.
Diplomatic relations between Romania and the Ottoman Empire were completely cut
off when the Ottoman Empire sent troops to Galicia, Macedonia and Dobruca to
support Germany, Austria and Bulgaria. Just before the First World War,
representatives of the Ottoman Empire occasionally visited Romania to form an alliance.
For this purpose, Talat Pasha visited Romania twice in 1914. Another country
that wanted to form an alliance with Romania was Russia. To prevent the
cooperation of the Ottoman Empire with Romania, Russia established various
contacts with the Romanian government through its Minister Plenipotentiary in
Bucharest.

In this study, the impartiality of Romania in the
First World War and its attempts for participating in the ranks of the Entente
States will be presented by using Russian diplomatic reports.

Anahtar Kelimeler

First World War, Ottoman Empire, Romania, Impartiality

Kaynakça

• Tsarskaya Rossiya v Mirovoy Voyne, Leningrad: Gosudarstvennoe İzdatelstvo, 1923, No: 202, (Romanya Kısmında No:15).
• Tsarskaya Rossiya v Mirovoy Voyne, Leningrad: Gosudarstvennoe İzdatelstvo, 1923, No: 265, (Romanya Kısmında No:18).
• Tsarskaya Rossiya v Mirovoy Voyne, Leningrad: Gosudarstvennoe İzdatelstvo, 1923, No: 719, (Romanya Kısmında No:19).
• Tsarskaya Rossiya v Mirovoy Voyne, Leningrad: Gosudarstvennoe İzdatelstvo, 1923, No: 217, (Romanya Kısmında No:20).
• Tsarskaya Rossiya v Mirovoy Voyne, Leningrad: Gosudarstvennoe İzdatelstvo, 1923, No: 225, (Romanya Kısmında No:21).
• Tsarskaya Rossiya v Mirovoy Voyne, Leningrad: Gosudarstvennoe İzdatelstvo, 1923, No: 259, (Romanya Kısmında No: 31).
• Armaoğlu, Fahir. 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995). İstanbul: Kronik Yayınları, 2018.
• Bayur, Yusuf Hikmet. Türk İnkılâbı Tarihi 1914-1918 Genel Savaşı. Cilt III, Kısım III. Ankara: TTK Yayınları, 1991.
• Bayur, Yusuf Hikmet. Türk İnkılabı Tarihi. Cilt II, Kısım IV. Ankara: TTK Yayınları, 1991.
• Cavid Bey, Meşrutiyet Ruznamesi. Haz. Hasan Babacan ve Servet Avşar. Ankara: TTK Yayınları, 2015.
• Çetin, Nurten. “Romanya’nın Birinci Dünya Savaşı’na Girişi ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri.” Sosyal Araştırmalar Dergisi 9/42 (2016): 536-551.
• Malkoç, Eminalp. “Balkan Savaşları’nın Ardından Osmanlı ile Romanya’nın Politik Temasları ve Dahiliye Nazırı Talat Bey’in Romanya Ziyaretleri.” Gaziantep University Journal of Social Sciences 1/16 (2017): 162 - 181.
• Golç Paşa'nın Hatıratı. Çev. Salih Mayakuşu. İstanbul: Askeri Matbaa, 1932.
• Gümüş, Musa. “Birinci Dünya Savaşı’nda Romanya’nın Savaş Diplomasisi”, Tarih ve Gelecek Dergisi 3/3 (2017): 62-76.
• Karal, Enver Ziya. Osmanlı Tarihi. Cilt 9. Ankara: TTK Yayınları, 2011.
• Metin, Ömer. “Stratejik Açıdan I. Dünya Savaşı’nda Romanya.” Birinci Dünya Savaşı’nda Karadeniz ve Kafkasya. Ed. Mehmet Okur, Bahadır Güneş ve Ülkü Köksal. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları, 2017.
• Metin, Ömer ve Liliana Boşcan Altın. “Birinci Dünya Savaşı’nda Bir Tarafsızlık Örneği: Romanya ( 1914-1916 ).” 100. Yılında Birinci Dünya Savaşı Uluslararası Sempozyumu. Ankara: ATAM Yayınları, 2015.
• Osmanlı Mebusan Meclisi Reisi Halil Menteşe’nin Anıları. İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları, 1986.
• Özcan, Abdülkadir. 1992. “Romanya.” TDV İslam Ansiklopedisi 6: 271.
• Talat Paşa’nın Anıları. Haz. Alpay Kabacalı. İstanbul: İletişim Yayınları, 1990.
• Temizer, Abidin. “İkinci Balkan Savaşı’nda Romanya.” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 7/31 (2014): 403-413.
• Uçarol, Rifat. Siyasi Tarih 1789-1999. İstanbul: Fizik Kitabevi, 2000.
• Furat, Ayşe Zişan. “Berlin Antlaşması Sonrasında Balkanlar’da Cemaati İslamiyelerin Teşekkülü (1878-1918).” Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 33 (2013): 63-93.