2,4-D Diklorofenoksi Asetik Asit Maruziyeti Sonrasında Gökkuşağı Alabalıklarında (Oncorhynchus mykiss) Bazı Hematolojik ve Biyokimyasal Değişimlerin Belirlenmesi

Yıl 2021, , 866 - 873, 26.07.2021

Naime Filiz Karadas Veysel Parlak Muhammed Atamanalp

https://doi.org/10.30910/turkjans.913447

Öz

2,4-D diklorofenoksi asetik asit (2,4-D) dünya genelinde yaygın olarak kullanılmakta olan bir herbisit olup, tarımsal mücadelede yabani otları elimine etmekte kullanılır. 2,4-D ve formlarının balıklar üzerinde yarattığı toksik etki diğer sucul canlılar üzerinde oluşan toksik etkiden bir hayli fazladır. Bu çalışmada 2,4-D Diklorofenoksi asetik asit herbisitinin gökkuşağı alabalığının (Oncorhynchus mykiss) biyokimyasal ve hematolojik parametreler üzerine etkisi araştırılmıştır. Uygulama sonrasında zamana bağlı olarak enzim parametrelerinde (MDA, GPx, SOD, CAT) artış belirlenirken doz, zaman ve doz x zaman interaksiyonlarının etkileri ise çok önemli bulunmuştur (p<0.01). Hematolojik parametrelerden ise lökosit, trombosit, MCV ve MCHC değerleri için doz, zaman ve doz x zaman interaksiyon etkileri çok önemli bulunurken (p<0.01) diğer parametreler için sadece zaman ve doz önemli bulunmuştur (p<0,05).

Anahtar Kelimeler

2,4-D Diklorofenoksi asetik asit, Gökkuşağı alabalığı, Hematolojik parametre, Enzim aktivitesi, Toksikoloji

Kaynakça

• Aebi, H. 1984. Catalase. Methods in Enzymology 105:121–126.
• Akbulut, C., Kaymak, G., Esmer, H. E., Yön, N. D. ve Kayhan, F. E., 2014. Balıklarda ağır metal ve pestisitler tarafından indüklenen oksidatif stres mekanizmaları. Ege J Fish Aqua Sci 31(3): 155-160.
• Alak, G., Atamanalp, M., Uçar, A., Arslan, H., Şensurat, T., Parlak, V. ve Kocaman, E.M., 2012. Kahverengi alabalıklarda (Salmo trutta fario) kadmiyum toksisitesine karşı humik asit etkisinin hematolojik parametrelerle araştırılması. Ege J Fish Aqua sci 29(4): 181-185.
• Altun, S. ve Diler, Ö., 1996. Yersinia ruckeri ile infekte edilmiş gökkuşağı alabalıklarında hematolojik incelemeler.Tr. J. of Veterinary and Animal Science 23. 301-309.
• Arslan, M., Karaytuğ, S. ve Cicik, B. “Bakırın Clarias lazera (Valenciennes, 1840)’da Doku Glikojen ve Serum Glikoz Düzeyi Üzerine Etkileri”, E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 23(1/1): 23-27, (2006).
• Arsova-Sarafinovska, Z., Eken, A., Matevska, N., Erdem, O., Sayal, A., Savaşer, A., Banev, S., Petrovski, D., Dzikova, S., Georgiev, V., Sikole, A., Özgök, Y., Suturkova, L., Dimovski, AJ. ve Aydın, A., Increased oxidative/nitrosative stress and decreased antioxidant enzyme activities in prostate cancer. Clin Biochem. 2009, 42;1228-1235.
• Asaroglu, M., 2009. Ankara İli Sınırları İçindeki Bazı Yüzey Suyu Kaynaklarında Pestisit Kalıntı Düzeylerinin Araştırılması. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi. İzmir.
• Atamanalp, M., 2000. The effect of sublethal doses of cypermethrin on haematological and biochemical parameters of rainbow trout (O. mykiss). A. Ü. Fen Bil. Enst. Doktora Tezi, 95–101.
• Ayoola, S.O., 2011. Acute toxicity and histopathology of Nile tilapia (Oreochromis niloticus) fingerlings exposed to aqueous and ethanolic extracts of Euphorbia poissonii leaves. New Clues Sci. 1:55-68.
• Beutler, E., 1975. Red Cell Metabolism: A manual of biochemical methods. New York: Grune and Straton 342 pp.
• Casillas, E. ve Smith, L.S., “Effect of Stress on Blood coagulation and haematology in rainbow trout (S. Gairdneri).” J. Fish Biol., 10, 481-494, 1977.
• Ceylan, M. ve Altun, S., 2011. Vibrio anguillarum ile infekte edilmiş gökkuşağı alabalıklarında (Oncorhynchus mykiss) hematolojik incelemeler. Uludag Univ. J. Fac. Vet. Med. 29(2):35-42.
• Cheeseman, K.H. ve Slater T.F. 1993. An İntroduction to free radical biochemistry. Br Med. Bull. Jul; 49 (3):481-93.
• Chen, T. ve Zhang, B. (2016) Measurements of proline and malondialdehyde content and antioxidant enzyme activities in leaves of drought stressed cotton. Bio-Protocol 6(17):1–14.
• Çelik, E. ve Ş., 2006. Balıkların kan parametreleri üzerine ağır metallerin etkisi. E.Ü Su Ürünleri Dergisi. Cilt/Volume 23, Ek/Suppl. (1/1): 49-55.
• Doyotte, A., Cossu, C., Jacquin, M.C., Babutb, M. ve Vaseural, P., 1997. Antioxidant Enzymes, Glutathione and Lipid Peroxidation as Relevant Biomarkers of Experimental or Field Exposure in The Gills and The Digestive Gland of The Freshwater Bivalve Unio Tumidus. Aquatic Toxicology, 39: 93-110.
• Duran, S., 2011. Bakır (Cu), Çinko (Zn), Kadmiyum (Cd) ve Karışımlarının Oreochromis Niloticus’ta Bazı Hemotolojik Parametreler Üzerine Etkileri. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Biyoloji Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Adana.
• Freyhof, J. ve Brooks, E., 2011. European Red List of Freshwater Fishes. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• Greene, D.H.S. ve Selivonchick D.P., 1990. Effects of dietary vegetable, animal and marine lipids on muscle lipid and hematology of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). Aquaculture, 89, 165-182.
• Iversen, M., Fınstad, B. ve Nılssen, K.J., 1998: Recovery from loading and transport stress in Atlantic salmon (Salmo salar L.) smolts. Aquaculture, 168: 387394.
• Jawale, C.S. ve Dama, L.B., 2010. Hematological changes in the fresh water fish, Cyprinus carpio exposed to sub-lethal concentration of piscicidal compounds from cestrum species. National Journal of Life Sciences. 7(1): 81-84.
• Knoph, M.B. ve Thorud, K., 1996. Toxicity of ammonia to atlantic salmon (Salmo salar L.) in seawater-effects on plasma osmolality, ion, ammonia, urea and glucose levels and hematological parameters. Comp. Biochem. Physiol., 113(4): 375–381.
• Korkmaz, C., Ay, Ö., Temel, G. ve Erdem, C., 2020. Doğu Akdeniz Bölgesi’nden Avlanılan Balık Türlerinin Kas Dokularında Bazı Pestisit Kalıntılarının Belirlenmesi. Mediterranean Fisheries and Aquaculture Research, 3(1):10-19.
• Lester, R.J.G., ve Budd, J., 1983. Soma Changes in the Blood Cells of diseased coho salmon can. J. Zool 57, 1458-1464.
• Liu, C., Fan, Y. Y., Liu, M., Cong, H. T., Cheng, H. M. ve Dresselhaus, M. S., 1999. Hydrogen storage in single walled carbon nanotubes at room temperature. Science Magazine, 286 (5442), 1127-1129.
• McCarthy, D. H., Stevenson, D. P. ve Roberts, M. S., 1973. Some blood parameters of the rainbow trout (Salmo gairdneri richardson). I. The Kamloops variety. Journal of Fish Biology, 5, 1-8.
• Oruc, E.Ö., Sevgiler, Y. ve Uner, N., 2004. Tissue- specific oxidative stress responses in fish exposed to 2,4-D and azinphosmethyl. Comparative Biochemistry and Physiology Part C 137. 43-51.
• Özdaş, E., Ateş, U., Uyanıkgil, Y., Baka, M., Yavaşoğlu, A., Biçer, S. ve Ergen, G., 2006. Bir herbisit olan 2,4-D (Diklorofenoksiasetik asit)’in sıçanlarda testis dokusu üzerine etkisi. Ege Tıp Dergisi 45(3): 169-174.
• Özdemir, C., Öztaş, H. ve Kal, E., 2011. Ekosistem üzerindeki 2,4-D asit herbisit ekotoksikolojik etkilerinin araştırılması. Dünya Uygulamalı Bilimler Dergisi 14 (Gıda ve Çevre Özel Sayısı): 126-135.ISSN 1818-4952.
• Pala, A., 2013. Trichlorfon uygulanan pullu sazan (Cyprinus carpio)’da asetilkolinesteraz (AChE) enzim aktivitesi ve bazı kan parametrelerinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Adana.
• Parlak, V., Atamanalp, M., 2017. Investigation of chronic effects of alfa-cypermethrın on haemototoxıc parameters in the rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). Aquaculture Studies, 17(3): 259-272.
• Parlak, V., 2016. Gökkuşağı alabalıklarında (Oncorhynchus mykiss) akut ve kronik alfa sipermetrin uygulamalarının hematotoksik,hepatotoksik ve nefrotoksik etkilerinin araştırılması. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Erzurum.
• Parlak, V., 2019. Temafosa Maruz Kalan Gökkuşağı Alabalıklarında (Oncorhycnhus mykiss, Walbaum, 1972) Hematoloji Parametrelerinin Yanıtları. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6(1): 10-15.
• Peixoto, F., Alves-Fernandes, D., Santos, D. ve Fontainhasfernandes, A., 2006. Toxicological Effects of Oxyfluorfen on Oxidative Stress Enzymes in Tilapia Oreochromis Niloticus. Pesticide Biochemistry and Physiology, 85: 91-96.
• Peutz, I.L.J.A., Oorschot, R.W.A., Johnson, G.R., Horney, B.S. ve Boon, H.J., 1996. The lucogram as an indicator of marine-cultured rainbow trout, (Oncorhynchus mykiss Walbaum), health in Netherlands. Aquaculture Research. 27, 437-445.
• Poljsak, B., Suput, D. ve Milisav, I., 2013. Achieving the balance between ROS and antioxidants: when to use the synthetic antioxidants, Oxid. Med. Cell. Longev 2013;2013: Article ID 956792, 11 pages, http://dx.doi.org/10.1155/2013/956792.
• Sun, Y., Oberley, L.W. ve Li, Y. 1988. A simple method for clinical assay of superoxide dismutase. Clin Chem 34:497–500 Tiryaki, O., Canhilal,R. ve Horuz, S. 2010. “Tarım ilaçları kullanımı ve riskleri ”,Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 26(2): 154-169, 157.
• Tokmak, A. 2020. Sucul Ortamlarda Simazinin Biyodönüşümünde Coprinus Plicatilis Hücrelerinin Kullanımı. Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• Uçar, U., 2010. Doğal (karanfil yağı) ve sentetik (2-fenoksietanol) anestezik maddelerinin gökkuşağı alabalığı (oncorhynchus mykiss walbaum, 1792)) ve kahverengi alabalığın (Salmo trutta fariolinneaus, 1758) kan biyokimyası ve hematolojik parametreleri ile bazı enzim (g6pd, 6-pgd, gr, katalaz) aktiviteleri üzerine etkileri. Atatürk. Üniv. Fen Bil. Enst. Doktora Tezi, Erzurum.
• Ünsal, M., 1998. Klinik Deneyler , Yöntemler ve Sonuçların Değerlendirilmesi , Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Bodrum Su Ürünler Araştırma Enstüsü Müdürlüğü, Yay. No: 11. 10-12.
• Val, A. L., De Menezes, G.C. ve Wood, C. M., 1998. Red blood cell adrenergic responses in amazonian teleost. Journal of Fish Biology. 52, 83-93.
• Witeska, M. ve Baka, I., 2002. The effect of long term cadmium exposure on common carp blood. Fresenius Environm. Bulletin, 11 (12A), 1059-1065.
• Witeska, M., 2005. Stress in Fish Hematological and Immunological Effects of Heavy Metals. Electronic Journal of Ichthyology, 1, 35-41.
• Yılmaz, N., 2011. Herbisit bileşik pendimetalinin olası genotoksik etkilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.