Türkiye’nin Tarım ve Gıda Ürünlerinde Karşılaştırmalı Üstünlüğü

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 3, 319 - 330, 25.07.2017

Güçgeldi Bashımov

Öz

Tarım,
Türkiye’de ekonominin ayrılmaz parçasını oluşturmaktadır. Tarım ve gıda
ürünleri günümüzde hâlâ Türkiye’nin önemli ihraç kalemini oluşturmaktadır. Türkiye’nin tarım ve
gıda ürünleri ihracatı 2000-2014 döneminde 5 kattan fazla bir artış göstererek
3.6 milyar dolardan 18 milyar dolara ulaşmıştır. Tarım ve gıda ürünleri
Türkiye’nin toplam ihracatının %11’ini oluşturmaktadır. Bu çalışmada,
Türkiye’nin tarım ve gıda ürünleri ticaretindeki karşılaştırmalı üstünlüğü
analiz edilmiştir. Çalışmada Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler (AKÜ)
İndeksi ile Ticaret Dengesi İndeksi (TBI) kullanılmıştır. Araştırma ikincil
verilere dayanmakta ve 2002-2015 dönemini kapsamaktadır. Araştırma verileri
Uluslararası Ticaret Merkezi’nin istatistiklerinden derlenmiştir. Açıklanmış
Karşılaştırmalı Üstünlükler indeksine göre Türkiye 11 ürün grubunda
karşılaştırmalı avantaja, 13 ürün grubunda ise karşılaştırmalı dezavantaja
sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Dış ticaret, karşılaştırmalı üstünlük, tarım ve gıda ürünleri, Türkiye

Kaynakça

• Aiginger, K. 2000. Specialisation of European manufacturing, Australian Economic Quarterly, 2: 81-92.
• Balassa, B. 1965. Trade liberalization and revealed comparative advantage, The Manchester School of Economic and Social Studies, 33(2): 99-123.
• Bielik, P., Qineti, A. 2010. The position of Czech and Slovak agro-food trade in the European markets, Delhi Business Review, 11(2): 1-10.
• Çoban, O., Peker, A.E., Kubar, Y. 2010. Türk tarımının Avrupa Birliği ülkeleri karşısındaki sektörel rekabet gücü, S.Ü. İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 20: 247-266.
• Doğan, A. 2009. Yoksullar Lehine Büyümede Tarımın Rolü: Sahra-Altı Afrika Örneği, KMU İİBF Dergisi, 11(16): 21-38.
• Doğan, Z., Arslan, S., Berkman, A.N. 2015. Türkiye’de Tarım Sektörünün İktisadi Gelişimi ve Sorunları: Tarihsel Bir Bakış, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1): 29-41.
• Erkan, B. 2012. Türkiye’nin Geleneksel İhraç Tarım Ürünlerinde Uzmanlaşma Düzeyi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(1): 75-83.
• Erkan, B., Arpacı, B., Yaralı, F., Güvenç, İ. 2015. Türkiye’nin Sebze İhracatında Karşılaştırmalı Üstünlükleri, KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 18(4): 70-76.
• Ervani, E. 2013. Export and Import Performance of Indonesia’s Agriculture Sector, Journal of Economics and Policy, 6(1): 54-63.
• Fertö, I., Hubbard, L.J. 2003. Revealed comparative advantage and competitiveness in Hungarian agri-food sectors, World Economy, 26(2): 247 259.
• Fertö, I., Bojnec, S. 2007. Comparative advantages in agro-food trade of Hungary, Croatia and Slovenia with the European Union, IAMO Discussion Paper No. 106, Germany.
• Gorton, M., Davidova, S., Ratinger, T. 2000. The competitiveness of agriculture in Bulgaria and the Czech Republic vis-a-vis the European Union (CEEC and EU africultural competitiveness), Comparative Economic Studies, XLII (1): 59-86. Hinloopen, J., Marrewijk, C. V. 2001. On the empirical distribution of the Balassa index, Review of World Economics, 137(1): 1-35.
• İlter Yurtoğlu, B. 2015. Ürün senedinin tarım sektörünün finansmanındaki rolü. Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• INTRACEN, 2016. International trade centre web page [Erişim Tarihi: 12.04.2016].
• Ishchukova, N., Smutka, L. 2013. Revealed comparative advantage of Russian agriculturalexports, Acta Univ. Agric. Silvic. Mendelianae Brun. 61(4): 941-952.
• Kanaka, S., Chinadurai, M. 2012. A study of comparative advantage of Indian agricultural exports, Journal of Management and Science, 2(3): 1-9.
• Kaya, P., Erdoğan Aktan, H. 2011. Türk tarım sektörü verimliliğinin parametrik olmayan bir yöntemle analizi, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3(1): 261-282.
• Kıral, T., Akder H. 2000. Makro ekonomik göstergelerle tarım sektörü, Türkiye Ziraat Mühendisliği V. Teknik Kongresi, 17-21 Ocak, Ankara.
• Liesner, H.H. 1958. The European common market and British industry, Economic Journal, 6: 302-316.
• Miran, B., Atış, E., Kenanoğlu Bektaş, Z., Cankurt, M., Bayaner, A., Karabat, S. 2015. Uluslararası kuru üzüm piyasasında rekabet edebilirlik üzerine bir araştırma, Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 1(1): 40-47.
• Mushanyuri, B.E., Mzumara, M. 2013. An assessment of comparative advantage of Mauritius, European Journal of Sustainable Development, 2(3): 35-42.
• Olhan, E. 2011. Türkiye’de kırsal istihdamın yapısı, FAO Türkiye Temsilciliği.
• Onurlubaş, H.E., Kızılaslan, H. 2007. Türkiye’de bitkisel yağ sanayindeki gelişmeler ve geleceğe yönelik beklentiler, TEAE Yayın No: 157, Ankara.
• Özertan, G. 2013. Türkiye tarım sektöründe yapısal dönüşüm ve teknoloji kullanımının rolü, http://www.econ.boun.edu.tr/public_html/RePEc/pdf/201301.pdf [Erişim Tarihi: 20.04.2016]
• Peker, K. 2009. Tarım sektörünün Elazığ ekonomisinde yeri ve gelişme imkânları, içinde “Elazığ İlinin Ekonomik Gelişmesi”, İktisadi Araştırmalar Vakfı Yayını, Elazığ.
• Peker, A.E. 2015. Türkiye hububat ve baklagil alt sektörünün Avrupa Birliği pazarı karşısındaki rekabet gücü, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İİBF Fakültesi Dergisi, 5(2): 1-20.
• Pilinkiene, V. 2014. Evaluation of international competitiveness using the revealed comparative advantage indices: The case of the Baltic States, Mediterranean Journal of Social Sciences, 5(13): 353-359.
• Taşkaya Top, B., Uçum, İ. 2012. Türkiye’de bitkisel yağ açığı, TEPGE Bakış, Sayı: 14, Nüsha: 2, Ankara.
• Ullah, M., Kazuo, I. 2012. Dynamics of comparative advantage and export potentials in Bangladesh, Ritsumeikan Economic Review, 61(4): 471-484.
• Uzundumlu, A.S. 2012. Tarım sektörünün ülke ekonomisindeki yeri ve önemi, Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 22(1): 34-44.