Türkiye’nin Tarımsal Ürünlerdeki Rekabet Gücü: Orta Asya Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Analizi

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 4, 393 - 401, 26.10.2017

Güçgeldi Bashımov

Öz

Türk
ekonomisinde tarım sektörünün önemli bir yeri bulunmaktadır. Türkiye’de tarım
sektörü en büyük istihdam yaratan bir sektör olmakla birlikte GSYİH’ya ve
ihracata önemli katkılar sağlamaktadır. Bugün Türkiye dünyanın en büyük 7.
tarım ürünleri üreticisi ve ihracatçısıdır. 2014 yılında Türkiye 18 milyar
dolar değerinde tarımsal ürün ihraç etmiştir. Tarımsal ürünlerin toplam
ihracattaki payı ise %11’dir. Bu çalışmanın amacı Türkiye ve
Orta Asya ülkelerinin 2001-2014 dönemi için rekabetçilik düzeyinin
belirlenmesidir. Çalışmada açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler ve açıklanmış
simetrik karşılaştırmalı üstünlükler indeksleri kullanılmıştır ve tarım ve gıda
ürünleri sektörü analiz edilmiştir. Araştırmada kullanılan dış ticaret verileri
Uluslararası Ticaret Merkezi’nin veri tabanından elde edilmiştir. Araştırma
sonucunda Türkiye’nin tarım ve gıda ürünleri ticaretinde Orta Asya ülkeleri
karşısında zayıf bir karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Rekabet gücü, tarım, Türkiye

Kaynakça

• Ahmad, N., Kalim, R. 2013. Changing revealed comparative advantage of textile and clothing sector of Pakistan: pre and post quota analysis. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences, 7(3): 520-544.
• Alimukhamedov, F. 2015. Turkey’s Central Asia policy in the changing World: priorities, policies and actions, South-East European Journal of Political Science, 3(2): 109-130.
• Balassa, B. 1965. Trade liberalization and revealed comparative advantage, The Manchester School of Economic and Social Studies, 33(2): 99-123.
• Bayramoğlu, Z. 2010. Türkiye ve Azerbaycan arasında tarımsal ürünlerin dış ticaret potansiyeli ve karşılaştırmalı üstünlükleri. Journal of Azerbaijani Studies, 738-751.
• Budak, T. 2013. Orta Asya’da küresel jeoekonomik rekabet ve Türkiye, Bilge Strateji, 5(9): 125-142.
• Camanzi, L., Malorgio, G., Regazzi, D. 2003. Agri-food Turkish trade: structure, competitiveness and relations with the EU, New Medit, 2: 25-36.
• Cao, S., Li, F., Zhang, J. 2011. Export competitiveness of agri-products between China and Central Asian countries: a comparative analysis, Canadian Social Science, 7(5): 129-134.
• Çelik, N. 2007. SSCB sonrası Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’nde endüstriyel performans ve inovasyon politikaları, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 23(2): 117-132.
• Çeştepe, H. 2012. Türkiye’nin seçilmiş Ortadoğu ülkeleriyle ticaretinin analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2): 23-43.
• Çeştepe, H., Ermiş, A. 2007. Türk seramik sektörünün rekabet gücü (1996-2002), Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 12 (1): 127-143.
• Çoban, O., Peker, A.E., Kubar, Y. 2010. Türk tarımının Avrupa Birliği ülkeleri karşısındaki sektörel rekabet gücü. S.Ü. İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 20: 247-266.
• Dalum, B., Laursen, K., Villumsen, G. 1998. Structural change in OECD export specialization patterns: de-specialization and ‘stickiness’ International Review of Applied Economics, 12: 447-467.
• Erkan, B., Arpacı, B., Yaralı, F., Güvenç, İ. 2015. Türkiye’nin sebze ihracatında karşılaştırmalı üstünlükleri, KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 18(4): 70-76.
• Erol, M.S., Şahin, M. 2013. Bağımsızlıklarının 20.Yılında Orta Asya ve Kafkasya’daki Türk Cumhuriyetlerinin entegrasyon süreci (1991-2011), Karadeniz Araştırmaları, 37: 111-136.
• Ersöz, T., Düğenci, M., Ünver, M., Eyiol, B. 2015. Demir çelik sektörüne genel bir bakış ve beş milyon ton üstü demir çelik ihracatı yapan ülkelerin kümeleme analizi ile incelenmesi, Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(2): 75-90.
• Fertö, I. 2007. The dynamics of trade in Central and Eastern European countries, Managing Global Transitions, 5(1): 5-23.
• Hinloopen, J., Marrewijk, C.V. 2001. On the empirical distribution of the Balassa index, Review of World Economics, 137 (1): 1-35.
• INTRACEN, 2017. International trade centre web page [Erişim Tarihi: 07.02.2017].
• Karakaş, A., Karakaş, D.N. 2012. Bölgesel ekonomik güç merkezi olma yolunda Türkiye’nin dış ticaretinin karşılaştırmalı görünümü: yenidünya düzeninde yeni cazibe merkezi (mi?), Kafkas Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(3): 67-90.
• Kaya, P., Erdoğan Aktan, H. 2011.Türk tarım sektörü verimliliğinin parametrik olmayan bir yöntemle analizi, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3(1): 261-282.
• Kösekahyaoğlu, L., Özdamar, G. 2011. Türkiye, Çin ve Hindistan’ın sektörel rekabet gücü üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. Uludağ Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 30(2): 29-49.
• Laursen, K. 1998. Revealed comparative advantage and the alternatives as measures of international specialization, Danish Research Unit for Industrial Dynamics, DRUID Working Paper No: 98-30.
• Miral, Z.C. 2006. Açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler ve Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne karşı rekabet gücü: seçilmiş tarımsal ürünler için bir uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Özdemir, A., Çakır, M. 2007. Bağımsızlık sonrası Orta Asya ülkelerinin yoksulluk sorunu, Akademik Fener, 8: 32-41. Pakravan, M.R., Kalashami, M.K. 2011. Future prospects of Iran, U.S and Turkey’s pistachio exports, International Journal of Agricultural Management and Development, 1(3): 181-188.
• Peker, A.E. 2015. Türkiye hububat ve baklagil alt sektörünün Avrupa Birliği pazarı karşısındaki rekabet gücü, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 5(2): 1-20.
• Şahin, D. 2016. Tarımsal gıda ürünlerinde karşılaştırmalı üstünlüğün ölçümü: Türkiye örneği, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43): 2177-2184.
• TÜİK, 2017. http://tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 07.02.2017).
• Ulucan, H., Çeviş, İ., Ceylan, R. 2014. Türkiye’de endüstri-içi ticaretin gelişimi, NWSA-Social Sciences, 9(3): 31-53.
• Utkulu, U., İmer, H. 2009. Türk tekstil ve konfeksiyon sektörünün Avrupa Birliği tekstil ve konfeksiyon sektörü karşısındaki rekabet gücünün alt sektörler düzeyinde ölçülmesi, Rekabet Dergisi, 36: 3-43.
• Varbanets, P. 2012. Türkiye’nin Orta Asya ve Kafkaslarda dış politikası: Arap Baharı olaylarının yankıları, Orta Asya ve Kafkasya, 15(4): 59-66.
• Wheeler, T. 2013. Turkey’s role and interests in Central Asia, Safer World Briefing.