Erzurum Kenti Okul Bahçelerinin Fiziki Yeterlilikleri

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 109 - 120, 06.05.2018

Hüccet Vural Sevgi Yılmaz

https://doi.org/10.30910/turkjans.421342

Cited By: 8

Öz

Araştırmada Erzurum kent merkezinde
bulunan ilköğretim okul bahçelerinin yerel, ulusal, uluslararası ve bilimsel
standartlar bakımından analiz edilerek yeterlilik düzeylerinin belirlenmesi
amaçlanmıştır. Araştırma alanını Erzurum kent merkezini oluşturan Yakutiye,
Palandöken ve Aziziye ilçelerinde bulunan ilkokul ve ortaokullar
oluşturmaktadır. Veriler nitel ve nicel veri toplama teknikleriyle elde
edilmiştir. Araştırma bulguları 76 okulun resmi verileri (öğrenci sayısı, bahçe
ve bina alanı), oluşturulan bilgi toplama formu ile 67 okuldan elde edilen
veriler, 19 okulda yerinde gözlem ve inceleme sonuçlarına dayanan veriler ve üç
ilçeden on bir okulda 606 öğrenci ile yapılan anket çalışması sonuçlarına
dayanmaktadır. Veriler betimsel olarak analiz edilmiş ve SPSS 18 programından
yararlanılmıştır. Mevcut durumu belirlemeye yönelik yapılan analiz sonucunda;
araştırma alanında öğrenci başına 4.80 m² bahçe alanı düştüğü, okul
bahçelerinde bulunması gereken kullanım alanları bakımından tamamının yetersiz olduğu
veya hiç olmadığı, incelenen okul bahçelerinin işlevlerini yerine getirmekten
uzak olduğu ve ankete katılan öğrencilerin sadece %12.5'i tarafından yeterli
bulunduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak; araştırma alanında mevcut okulların
belirli bir plan doğrultusunda gözden geçirilerek öğrenci ihtiyaçlarını
karşılayacak biçimde yeniden düzenlenmesi ve yeni yapılacak okullarda ise
belirlenen standartlar doğrultusunda peyzaj tasarım ve uygulama çalışmalarının
tamamlandıktan sonra eğitime hazır hale getirilmesinin gerekli olduğu
vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Erzurum, okul bahçeleri, okul peyzajı, fiziki yeterlilik

Physical Qualifications of School Gardens in Erzurum

Öz

In this
study, it has been aimed to identify physical qualifications of school gardens
located in Erzurum city center by analyzing them in terms of local, national,
international and scientific standards. The study was carried out at the
primary and elementary schools in Yakutiye, Palandöken and Aziziye, three
districts of Erzurum. Data were collected through quantitative and qualitative
data collection techniques. Research findings are based on official statistics
of 76 schools (population, area of gardens and buildings), data collected from
these schools via information forms, data of field visits and observations at
19 schools and surveys results of a questionnaire filled in by 606 students in
eleven schools of three districts. Data was descriptively analyzed with the
help of SPSS 18 statistics program. As a result of analysis to determine the
existing situation, it has been found that the area of average school garden
per student is 4.80 m², all school gardens lack areas of usage and
functions, and only 12.5% of students finds their gardens to be enough. In
conclusion, it has been emphasized that the schools in the study field should
be rearranged to satisfy the needs of the students with a specific landscape
plan. It’s also essential to finish landscape designs and implementations of
new schools which will be built in the future before they are opened for
education.

Anahtar Kelimeler

School gardens, school landscape, physical qualification, Erzurum

Kaynakça

• Adams, E. 1993. School’s Out! New initiatives for British school grounds. Children’s Environments, 10(2): 118-135.
• Aksu, Ö.V. ve Demirel, Ö. 2011. Trabzon kenti ilköğretim okul bahçelerinde tasarım ve alan kullanımları. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 12(1): 40-46.
• Aksu, Ö.V. ve Demirel, Ö., Bektaş, N. 2011. Trabzon kenti ilköğretim okul bahçelerinde donatı elemanları üzerine bir araştırma. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(3): 243-254.
• Algan, H. ve Uslu, C. 2009. İlköğretim okul bahçelerinin tasarlanmasına paydaş katılımı: Adana örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2): 129-140.
• Anonim, 2013. Eğitim Yapıları Asgari Tasarım Standartları 2013 Yılı Kılavuzu. Milli Eğitim Bakanlığı İnşaat ve Emlak Grup Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• Anonim, 2014. 2013-2014 İstatistik Kitabı. Erzurum İl Milli Eğitim Müdürlüğü Yayını, 60 sayfa, Erzurum.
• Arslan Mücahir, E.S. ve Yavuz Özalp, A. 2011. Artvin kenti ilköğretim okul bahçelerinin nitelik ve niceliksel durumunun coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak belirlenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 12(2): 172-184.
• Başar, M.A. 2000. İlköğretim okullarının işgören ve fiziki olanakları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 8, Özel Sayı.
• Büyüköztürk, Ş. 2011. Veri Analizi El Kitabı (15.Baskı). Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
• Dyment, J.E. 2005. Gaining Ground:The Power and Potential of School Ground Greening in the Toronto District School Board. National Library of Canada Cataloguing in Publication Data, ISBN 0-9732124-9-7, Toronto, Canada.
• Dyment, J.E. ve Bell, A.C. 2007. Active by design: Promoting physical activity through school ground greening. Children’s Geographies, 5(4): 463-477.
• Dyment, J.E. ve Bell, A.C. 2008. Grounds for movement: green school grounds as sites for promoting physical activity. Health Education Research, 23(6): 952-962.
• Erdönmez, İ.M.Ö. 2006. İlköğretim okulu bahçelerinde peyzaj tasarım normları. İstanbul Orman Fakültesi Dergisi 57(1B): 108-120.
• Foster, A., Percival, S., Chillman, B., Jackson M. ve Mountain, J. 2006. Schools for the Future Designing School Grounds. Printed in the United Kingdom for the Stationery Office, ISBN-13: 978 0 11 271182 7, United Kingdom.
• Iltus, S. ve Hart, R. 2010. Participatory planning and design of recreational spaces with children. Arch. & comport. / arch. & behav., 10(4): 361-370.
• Karadağ, A.A., Mutlu, S. ve Sayın, Ş. 2012. Okul bahçelerinin oyun alanı olarak değeri: Düzce kenti örneği. Ormancılık Dergisi, 8(2), 45-56.
• Karakaya, B. ve Kiper, T. 2013. Edirne kent merkezindeki bazı ilköğretim okul bahçelerinin peyzaj tasarım ilkeleri açısından mevcut durumunun belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt 10(1): 59-71.
• Kelkit, A. ve Özel, E. 2003. A Research on the determination of physical planning of school gardens in Çanakkale city. Journal of Applied Sciences, 3(4): 240-246.
• Meydan, A. ve Doğu, S. 2008. İlköğretim İkinci kademe öğrencilerinin çevre sorunları hakkındaki görüşlerinin bazı değişkenlere göre değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26: 267-277.
• Özdemir, A. 2011. Bir okul bahçesinin değişimi: Bartın Akpınar İlköğretim Okulu peyzaj projesi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, ISSN: 1309-9876, E-ISSN: 1309-9884, 1(3): 267-276 Yıllık Özel Sayı.
• Özdemir, A. 2011b. Okul bahçesi peyzaj tasarım anlayışındaki değişim ve bu değişimin uygulamaya yansımalarının Bartın kenti örneğinde irdelenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi 13(19): 41-51.
• Özdemir, A. ve Yılmaz, O. 2009. İlköğretim okulları bahçelerinin çocuk gelişimi ve sağlıklı yaşam üzerine etkilerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 181: 121-130.
• Özdemir, A. ve Çorakçı, M. 2011. Ankara okul bahçelerinin katılımcı yöntemle yenilenmesi, Milli Eğitim Dergisi, 189: 7-19.
• Sönmez Türel, H. 2008. Mekânsal Kapasite Ölçütlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Yöntem Araştırması: İzmir Kenti İlköğretim Okulları Açık Mekânları Örneği. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (Yayınlanmamış), 319 s, İzmir.
• Şişman, E.E. ve Gültürk, P. 2011. İlköğretim okul bahçelerinin peyzaj planlama ve tasarım ilkeleri açısından incelenmesi: Tekirdağ örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(3): 53-60.
• Uluçınar Sağır, Ş., Aslan, O. ve Cansaran, A. 2008. İlköğretim öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Elementary Education Online, 7(2): 496-511.
• Ünal, S., Öztürk, M. ve Gürdal, A. 2000. İlköğretim okullarının bina standartlarına uygunluğu. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7: 74-79.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. 2013. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9. baskı). Seçkin Yayıncılık, No:76, 448 s, Ankara.
• Yılmaz, H. 1995. Erzurum kenti okul bahçelerinin peyzaj mimarlığı ilkeleri yönünden incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(4): 537-547.