Çay Üretiminde Üretici Geliri ve Verimi Artırmaya Yönelik Bir Araştırma: Artvin İli Örneği

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 3, 363 - 371, 23.07.2019

Ahmet Semih Uzundumlu Simge Karayar Seval Kurtoğlu Nur Ertek

https://doi.org/10.30910/turkjans.595107

Öz

Türkiye’de çay üretimi Doğu Karadeniz
Bölgesi'nde yer alan 5 ilde yapılmaktadır. Bu illerden Artvin Türkiye
üretiminden %10’luk pay alarak 3. sırada yer almaktadır. Ancak bu ilde çay
verimi diğer iller kadar yüksek değildir. Bu çalışmanın amacı Artvin ilinde çay
üretiminde verim düşüklüğüne neden olan faktörlerin belirlenmesi, bunların
etkilerinin azaltılması ve kaliteye yönelik gelişmelerle üründe fiyat artışları
sağlayarak hanelerin ekonomik kalkınmalarına yardımcı olmaktır. Çalışmada ana
kitle oranlarına dayalı basit tesadüfi örnekleme yöntemi kullanılarak 100 birey
ile yüz-yüze görüşülmüştür. Çalışma verileri Betimleyici Faktör Analizi ve En
Küçük Kareler (EKK) yöntemi ile değerlendirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre
önceki yılın çay fiyatı arttıkça, bu yılın çay üretimini de arttırmaktadır.
Gübre miktarı, üretim deneyimi ve arazi miktarındaki artışlar verim ve üretim
artışında etkili olmuştur. Ayrıca çay üretimine yönelik destekler ve hane
geliri artışları çay verimini düşürmektedir. Düşük verimli arazilerdeki çay
bahçelerinde uygun bakım ve besleme yapılması hem çay verimini hem de
kalitesini arttıracaktır. Verimsizleşen yaşlı çay bahçelerinin sökülerek yeni
çay bahçelerinin tesis edilmesi ile hanehalkının refah seviyesi artırılabilir.

Anahtar Kelimeler

Çay, EKK metodu

Kaynakça

• Kaynaklar Alabi, O.O., Lawal, A.F., Coker, A.A., Awoyinka, Y.A. 2014. Probit Model analysis of smallholder’s farmers decision to use agrochemical inputs in Gwagwalada and Kuje area councils of federal capital territory, Abuja, Nigeria. International Journal of Food and Agricultural Economics, 2(1): 85-93.
• Alma, Ö.G., Vupa, Ö. 2008. Regresyon analizinde kullanılan en küçük kareler ve en küçük medyan kareler yöntemlerinin karşılaştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi, 3(2): 319-329.
• Anonim, 2017. Artvin İl Gıda Tarım ve Orman Bakanlığı Kayıtları, Artvin.
• Aykaç, G., Uzun, M.B., Özçelikay, G. 2014. Sosyal yönüyle çay “Camellia sinensis”. Lokman Hekim Tıp Dergisi, 4(1): 1-5.
• Bagyalakshmi, B., Ponmurugan, P., Balamurugan, A. 2017. Potassium solubilization, plant growth promoting substances by potassium solubilizing bacteria (KSB) from Southern Indian tea plantation soil. Biocatalysis and Agricultural Biotechnology, 12: 116-124.
• ÇAYKUR, 2016. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Çay İstatistik Bülteni 2016.
• http://www.caykur.gov.tr/CMS/Design/Sources/Dosya/Yayinlar/201.pdf (Erişim tarihi: 06.02.2018).
• Dirican, E. 2012. Toplam Kolesterol, LDL, HDL ve Trigliserit Seviyelerinin Yaşa Göre Değişiminin Değişik Regresyon Modelleriyle İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Biyoistatistik ve Tıp Bilişimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Malatya.
• Ekinci, K., Sayılı, M. 2010. Tarım arazilerinin parçalanmasını önlemeye yönelik mevzuat üzerine bir inceleme. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 27(2): 121-129.
• Erdal, G., Erdal, H. 2008. Kuru soğanda üretim-fiyat etkileşimi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 25(1): 33-39.
• Fan, D., Fan, K., Zhang, D., Zhang, M., Wang, X. 2017. Impact of fertilization on soil polyphenol dynamics and carbon accumulation in a tea plantation, Southern China. Journal of Soils and Sediments, 17(9): 2274-2283.
• FAOSTAT, 2018. Tea Production. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC (Erişim tarihi: 01.01.2018).
• Gök, İ.Y. 2009. Vadeli Piyasalarda Samuelson Hipotezinin Geçerliliğinin Garch ve Lineer Regresyon Modelleriyle Test Edilmesi: Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası’nda Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Harman, C. 2014. Karadeniz Bölge'sinde Endemik Tarım Ürünleri: Fındık, Çay ve Kivi'nin Üretimi Pazarlanması ve Tüketimi. Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İktisat A.B.D. Yüksek Lisans Tezi, Giresun.
• Kılıç, D. 2016. Çay’ın Karadeniz bölgesi için önemi ve tarihi seyri. Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 21: 269-280.
• Liu, H., Shao, S. 2016. India’s tea price analysis based on ARMA model. Modern Economy, 7: 118-123.
• Newbold, P. 1995. Statistics for Business and Economics. Prentice Hall Inc. USA. Pages 1016.
• Onurlubaş, E., Gözener, B., Aydemir A., Gençoğlu, H. 2017. Çay tüketim tercihlerinin belirlenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(16): 112-122.
• Özata, M., Sevinç, İ. 2005. Hastanelerde kurumsal imajın ölçülmesinde dikkate alınması gereken faktörlerin belirlenmesi. Journal of Azerbaijani Studies, 59-74.
• Qiao, Y., Halberg, N., Vaheesan, S., Scott, S. 2016. Assessing the social and economic benefits of organic and fair trade tea production for small-scale farmers in Asia: a comparative case study of China and Sri Lanka. Renewable Agriculture and Food Systems, 31(3): 246-257.
• Şahinler, S. 2000. En küçük kareler yöntemi ile doğrusal regresyon modeli oluşturmanın temel prensipleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(1-2): 57-73.
• Sayılı, M., Gözener, B. 2013. Trabzon ili of ilçesinde ailelerin çay tüketim durumu ve alışkanlıkları. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 8(2): 1-7.
• Topcu, Y., Uzundumlu, A.S., Celep, S., Hun, S. 2010. Analysis of the factors affecting apple farming: the case of Isparta province, Turkey. Scientific Research and Essays, 5(14): 1881-1889.
• Tozlu, G., Uzundumlu, A.S., Gedikli, O. 2013. Çeltik üretiminde ilaçlama başarısızlığını etkileyen faktörlerin analizi: Samsun ili örneği. Alınteri Ziraai Bilimler Dergisi, 25(B): 13-22.
• TÜİK, 2018. Türkiye İstatistik Kurumu Bitkisel Ürün İstatistikleri. http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul (Erişim tarihi: 01.01.2018).
• Üstün, Ç., Demirci, N. 2013. Çay Bitkisinin (Camellia sinensis L.) Tarihsel Gelişimi ve Tıbbi Açıdan Değerlendirilmesi. Çay-Lojistik-Turizm Bildiriler Kitabı, Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı, s.175-186, 3-4 Mayıs, Rize.
• Uzundumlu, A.S. 2011. Erzurum İlinde İşlenmiş ve İşlenmemiş İçme Sütü Tüketim Davranışlarının İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi A.B.D. Doktora Tezi, Erzurum.
• Uzundumlu, A.S., Kılıç, B., Tozlu, G. 2017. Fındık üretiminde kimyasal ilaç kullanımını etkileyen faktörlerin analizi: Giresun ili örneği. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1): 1-9.
• Wang, H., Provan, G.J., Helliwell, K. 2000. Tea flavonoids: their functions, utilization and analysis. Trends in Food Science and Technology, 11: 152-60.
• Yang, L. 2014. The Effect of Western Diet Culture on Chinese Diet Culture. In International Conference on Education, Language, Art and Intercultural Communication (ICELAIC- May 2014).
• Zenginbal, H. 2013. Rize İli Bahçe Bitkileri Yetiştiriciliğinde Çay Tarımının Yeri, Sorunları ve Çözüm Önerileri, II. Rize Kalkınma Sempozyumu, Çay-Lojistik-Turizm Bildiriler Kitabı, Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı, s.101-113, 3-4 Mayıs, Rize.
• Zhang, L., Yan, P., Shen, C., Zhang, L., Wei, J., Xu, H., Han, W. 2017. Effects of exogenous tiba on dwarfing, shoot branching and yield of tea plant (Camellia sinensis L.). Scientia Horticulturae, 225: 676-680.
• Zhu, H., Ye, Y., He, H., Dong, C. 2017. Evaluation of green tea sensory quality via process characteristics and image information. Food and Bioproducts Processing, 102(03): 116-122.