Diyarbakır İl Merkezinde Yaşayan Tüketicilerin Tavuk Eti Algıları ve Bu Algıları Etkileyen Faktörler Üzerinde Bir Araştırma

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 433 - 444, 24.04.2020

Turgay Şengül Selva Zeybek

https://doi.org/10.30910/turkjans.725835

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma, Diyarbakır Merkez ilçelerinde (Bağlar, Kayapınar, Yenişehir ve Sur) yaşayan tüketicilerin piyasadaki tavuk etiyle ilgili algılarının ve bu algıları etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmada, Diyarbakır iline bağlı 4 merkez ilçeden toplam 281 tüketiciyle yapılan anket çalışmalarından elde edilen veriler kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, tüketicilerin, özellikle yaş, eğitim durumu ve gelir seviyesine bağlı olarak tavuk etine yönelik yanlış ve olumsuz açıklamalardan etkilendiği belirlenmiştir. Tavuk etinin elde edilmesi aşamalarında, tüketicilerin büyük bir kısmının gerçek olmasa da inandığı bazı uygulamaların insanların algılarını olumsuz yönde etkilediği görülmüştür. Bu algı, tüketicileri tavuk eti yerine daha sağlıklı olduğunu düşündükleri kırmızı et tüketmeye yönlendirmektedir. Anket yapılan tüketicilerin büyük bir kısmı, etlik piliç üretiminde, hormon ve antibiyotik vb. katkıların kullanıldığına inandıklarını ve bu nedenle piyasadaki tavuk etini sağlıklı bulmadıklarını belirtmişlerdir. Bu olumsuz algının değişmesinde, tavuk eti arz zincirinin daha şeffaf hale getirilmesi ile tüketicilerin yetiştirme, kesim ve dağıtım sürecinin nasıl işlediğini bilmesi yarar sağlayabilecektir. Sonuç olarak, etlik piliç üretiminde, sadece piyasanın teknolojik ve ekonomik taleplerinin ele alınmasının yeterli olmadığı, üretilen piliç etinin sağlıklı ve güvenilir olduğu algısının da aynı derecede önem taşıdığı dikkate alınarak tüketicilerin bu konuda bilinçlendirilmesinin gerekli olduğu kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Diyarbakır, Tavuk Eti

Teşekkür

¥: Bu çalışma 2. Yazarın yüksek lisans tezinden türetilmiştir.

A Research on Chicken Meat Perceptions of Consumers Living in Diyarbakır Province and Factors Affecting These Perceptions

Öz

This study was performed for identifying perceptions of consumers living in Bağlar, Kayapınar, Yenişehir and Sur districts in Diyarbakır province, in relation to chicken meat in the market and specifying factors affecting these perceptions. In the study, data obtained from interviews made with a total of 281 consumers from 4 central districts affiliated with Diyarbakır province were utilized. As per research results, it was found that consumers were influenced by erroneous and negative declarations about chicken meat depending particularly on age, education level and income level. It was discerned that human beings’ perceptions were negatively affected by certain practices which were believed by the majority of consumers to be exercised in stages of chicken meat production even if they were untrue. This negative perception leads consumers to have red meat instead of chicken meat as they think that red meat is healthier than chicken meat. The majority of interviewed consumers reported that they believed that additives such as hormones and antibiotics were used in broiler production and therefore they did not think that the chicken meat in the market was healthy. Making the supply chain for chicken meat more transparent and informing consumers about how breeding, slaughter and distribution process works for chicken meat are likely to be helpful to change this negative perception. As a consequence, it was deduced that it was necessary to raise consumer awareness about this topic by paying attention to the fact that just addressing technological and economic demands of the market was not sufficient in broiler production but also promoting the perception that produced chicken meat was healthy and reliable was equally important.

Anahtar Kelimeler

Diyarbakır, Chicken Meat

Kaynakça

• Açıkgöz, Z., Özkan, K., 1996. Yumurta tüketiminin beslenme ve sağlık üzerine etkisi. Hayvancılık’ 96 Ulusal Kongresi.18-20 Eylül, s. 175-186, Bornova-İzmir, Türkiye.
• Altan, Ö., Yalçın, S., Koçak, Ç., 1993. Toplumun değişik kesimlerinde yumurta tüketim alışkanlığı ve tüketimi etkileyen etmenler. Uluslararası Tavukçuluk Kongresi 93. s.178-194. İstanbul, Türkiye.
• Ayvazoğlu Demir, P.. Aydın, E., 2018. Hormon ve antibiyotik kullanımına ilişkin olumsuz haberlerin tüketicilerin tavuk eti tüketim alışkanlıklarına etkisi (Kars ili örneği). MAE Vet Fak Derg, 3 (1): 55-63.
• Baş, T., 2008. Anket. Araştırma Yöntemleri Dizisi:2, Seçkin Yayıncılık, 5. Baskı, Ankara.
• Bircan, H., Eleroğlu, H., Arslan, R., 2017. Sivas kent merkezinde tavukçuluk ürünlerinin tüketimi ve tüketime etki eden faktörler. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi. (5):12, 1609-1614.
• BESD-BİR, 2016. Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği, www. besdbir.org (Erişim tarihi: 08.07.2019).
• Büyüknisan, O., 2008. Adana İli kentsel alanda tavuk eti tüketim yapısı. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Cevger, Y., Aral, Y., Demir, P., Sarıözkan, S., 2008. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi intern öğrencilerinde hayvansal ürünlerin tüketim durumu ve tüketici tercihleri. Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi 55: 189-194.
• Çelik, Y., Şengül, T., 2001. Şanlıurfa ili kentsel alanında tüketicilerin yumurta tüketim düzeyleri ve tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Hayvansal Üretim 42(2): 53-62.
• Dokuzlu, S., Barış, O., Hecer, C., Güldaş, M., 2013. Türkiye’de tavuk eti tüketim alışkanlıkları ve marka tercihleri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 27(2): 83-92.
• Dölekoğlu, Ö.C., Yurdakul, O., 2004. Adana ilinde hane halkının beslenme düzeyleri ve etkili faktörlerin Logit analizi ile belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 8: 62-86.
• Ertürk, Y.E., Karadaş, K., Şahin, K., 2014. Iğdır İlinde tüketicilerin tavuk eti ve balık tercihlerini belirleyen faktörler. 11. Tarım Ekonomisi Kongresi, 3-5 Eylül 2014, s. 164-174. Samsun, Türkiye.
• FAO, 2016. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Livestock.
• Hasipek, S., Aktaş, N., 1997. Türkiye’deki tavuk ürünlerinin insan beslenmesindeki yeri ve önemi. Uluslararası Tavukçuluk Konferansı YUTAV 97. s.15-22. İstanbul, Türkiye.
• Hekimoğlu, B., Altındeğer, M., 2009. Kanatlı hayvan eti sektör raporu, sorunları ve çözüm önerileri. Samsun Tarım İl Müdürlüğü, Strateji Geliştirme Birimi, Samsun.
• İkikat Tümer, E., Akbay, C., Koşum, A., Ünal, S.A., 2016. Kahramanmaraş ili kent merkezinde tavuk eti tüketim alışkanlıkları ve tüketimi etkileyen faktörler. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi 19(4): 433-437.
• İnci, H., Karakaya, E., Şengül, T., Söğüt, B., 2014. Bingöl ilinde kanatlı eti tüketiminin yapısı. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1(1): 17- 24.
• İskender, H., Kanbay, Y., Özçelik, E., 2015. Artvin Çoruh Üniversitesi öğrencilerinin tavuk eti tüketim tercihleri. Fırat University Veterinary Journal of Health Sciences. 29, (1): 09-13.
• İYKA, 2011. TRC1 Bölgesi Hayvancılık Durum Raporu. İpek Yolu Kalkınma Ajansı, Gaziantep, s. 1-136.
• Karadavut, U., Taşkın, A., 2014. Kırşehir ilinde kanatlı eti tüketimini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 11:(1), 37-43.
• Karakaya, E., İnci, H., 2014. Bingöl ili merkez ilçesi hane halkının kanatlı eti tüketim tercihleri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 28 (1), 53-64.
• Keskin, B., Demirbaş, N., 2012. Türkiye’de kanatlı eti sektöründe ortaya çıkan gelişmeler sorunlar ve öneriler. U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 26(1): 117-130.
• Kızıloğlu, R., Kızılaslan, H., Dölek, G., 2013. Ekolojik yumurta ile endüstriyel yumurta tüketim tercihlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Tokat il merkez örneği. Alınteri 24(B): 20-28.
• Koç, S., 2010. Bitlis ili Adilcevaz ilçesinde kentsel ve kırsal alanda kırmızı et ve tavuk eti tüketim yapısı. Yüksek Lisans Tezi. T.C. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı. Van.
• Sayılı, M., 2006. Kuş gribinin tüketicilerin tavuk eti tüketim alışkanlıklarına etkisi (Tokat ili örneği). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 23(2): 25-31.
• Şengül, T., Çelik, Y., Doğan, Z., 2002. Şanlıurfa ili kentsel alanda tüketicilerin tavuk eti tüketim düzeyleri ve tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 19(1): 145-150.
• Taşkın, A., 2003. Gaziantep ili Nizip İlçesinde tüketicilerin tavuk eti ve yumurta tüketim düzeyleri ile tüketim alışkanlıklarının incelenmesi üzerine bir araştırma. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni ABD, Yüksek Lisans Tezi, s. 60.
• Terin, M., Bilgiç, A., Güler, İ.O., Yavuz, F., 2014. Türkiye’de süt ürünleri tüketim harcamalarına etki eden faktörlerin analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı. Tarım Bilimleri Dergisi 21: 500-515.
• Topuzoğlu, A., Hıdıroğlu, S., Ay, P., Önsüz, F., İkiışık, H. (2007). Tüketicilerin gıda ürünleri ile ilgili bilgi düzeyleri ve sağlık risklerine karşı tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6 (4): 253-258.
• TÜİK, 2016. Kümes hayvancılığı üretimi istatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu.
• Uluat, Ş., 2002. Van ili merkez ilçede hayvansal gıda tüketim yapısı. Yüksek lisans tezi. YYÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.