Elazığ Koşullarında Bazı Mürdümük (Lathyrus sativus L.) Genotiplerinin Tohum Verimi ve Tohum Verimini Etkileyen Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 445 - 452, 24.04.2020

Selim Özdemir Kağan Kökten Mahmut Kaplan Rıdvan Uçar

https://doi.org/10.30910/turkjans.725843

Cited By: 1

Öz

Araştırma, Elazığ ekolojik koşullarında bazı mürdümük genotiplerinin tohum verimi ve verim üzerinde etkili bazı öğelerin incelenmesi amacıyla, 2014-2015 yıllarında yazlık ekim yapılarak yürütülmüştür. Araştırmada, 31 adet mürdümük genotipi bitki materyali olarak kullanılmıştır. Araştırma tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Araştırmada; biyolojik verim, tane verimi, dolu bakla sayısı, boş bakla sayısı, bakla boyu, bakla genişliği, bitkide tane sayısı, bitkide tane ağırlığı, gibi verime etki eden özellikler incelenmiştir. Araştırmanın yürütüldüğü her iki yılda da; biyolojik verim hariç incelenen diğer tüm parametreler bakımından genotipler arasında istatistiki anlamda önemli farklılıklar belirlenmiştir. Araştırma sonucuna göre; genotiplerin biyolojik verimi 188.72-271.18 kg/da, tane verimi 75.10-117.72 kg/da, dolu bakla sayısı 7.16-16.15 adet, boş bakla sayısı 0.06-1 adet, bakla boyu 2.78-3.45 cm, bakla genişliği 0.83-1.23 cm, bitkide tane sayısı 16.73-45.08 adet ve bitkide tane ağırlığı 2.03-4.23 g arasında değişim gösterdiği saptanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, Elazığ ili iklim ve toprak koşullarında tohum üretimi amacıyla “Hat-17” mürdümük genotipinin diğer genotiplere göre verim açısından daha üstün olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu genotipinin ıslah materyali olarak diğer çalışmalarda da kullanılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Mürdümük, Lathyrus sativus L

Teşekkür

Bu çalışmanın 2014 yılı verileri Bingöl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenen Selim Özdemir’in yüksek lisans tezinden alınmıştır (Proje No: BAP-82-195-2014).

Determination of Some Characteristics that affect Seed Yield and Seed Yield of Some Grasspea (Lathyrus sativus L.) Genotypes in Elazig Conditions

Öz

The research was carried out in 2014-2015 in order to determination of seed yield and features of some grasspea genotypes under the ecological conditions of Elazig. In the research; 31 different grasspea genotypes were used as plant material. The research was founded as a randomized complete block design with three replications. In the study; biological yield, seed yield, number of full pods, number of empty pods, pod length, pod width, seed number in the plant, seed weight in the plant, properties affecting the yield were investigated. In both years of the research; statistically significant differences were determined between the genotypes in terms of all other parameters examined except for biological yield.According to the research result; biological yield of genotypes 188.72-271.18 kg/da, seed yield 75.10-117.72 kg/da, number of full pods in the plant 7.16-16.15, number of empty pods 0.06-1, pod length 2.78-3.45 cm, pod width 0.83-1.23 cm, the number of grain in the plant 16.73-45.08 and grain weight in the plant varies between 2.03-4.23 g. According to the results of the research, it was determined that the "Hat-17" grasspea genotype was superior in yield relationship compared to other genotypes. The article of the genotype in question may be recommended in other studies as a breeding material.

Anahtar Kelimeler

Grasspea, Lathyrus sativus L

Kaynakça

• Anonim.2016. Elazığ Meteoroloji 13. Bölge Müdürlüğü iklim verileri.
• Aydeniz, A. Brohi, AR. 1991. Gübreler Ve Gübreleme. Ç.Ü. Tokat Ziraat Fakültesi Yayın No: 10. Ders Kitabı No: 3, Tokat.
• Bayram, G., Türk, M., Budaklı, E. ve Çelik, N. 2004 Bursa ekolojik koşullarında yetiştirilen yaygın mürdümük (Lathyrus sativus L.) hatlarının verim ve adaptasyonu üzerinde bir araştırma. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2): 73-84.
• Bucak, B., Baysal, İ. 2001. Harran ovası koşullarında kışlık olarak yetiştirilen mürdümük (Lathyrus sativus L. ve L. cicera ) hatlarında tohum verimi ve bazı özelliklere etkisi üzerinde bir araştırma. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 5(3-4): 33-43.
• Bucak, B. 2009. Harran ovasında kışlık olarak yetiştirilen mürdümük türlerine ait (Lathryus sativus L. ve Lathryus ciceria L.) 10 hattın bazı morfolojik ve agronomik özelliklerininin belirlenmesini üzerine bir araştırma. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 13(4): 57-65.
• Gedik, A. 2007. Bazı mürdümük ( lathyrus sativus l.) varyete, hat ve çeşitleri arasındaki morfolojik, tarımsal ve moleküler farklılıkların saptanması üzerine bir araştırma Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitisü yüksek lisans tezi sayfa:34.
• Gül, D., Sümerli, M. ve Yılmaz, Y. 2004. Diyarbakır kosullarında bazı mürdümük (Lathyrus sativus L.) hatlarının verim ve verim unsurlarının belirlenmesi”. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi. 10(4): 416-421.
• Karadağ, Y., İptaş, S. ve Yavuz, M. 2004. Agronomic potential of grasspea (Lathyrus sativus L.) under rainfed condition in semi-arid regions of Turkey. Asian Journal of Plant Sciences. 3(2): 151-155.
• Karadağ, Y., Özkurt, M., Akbay, S. ve Kır, H. 2012. Tokat-Kazova ekolojik koşullarında bazı mürdümük (Lathyrus sativus L.) hatlarının verim ve verim özelliklerinin belirlenmesi. Journal of Agricultural Sciences. 5(2): 11-13.
• Kendir, H. 1999. Adi mürdümük (Lathyrus sativus L.) hatlarının tohum verimi ve verim komponentleri. Tarım Bilimleri Dergisi. 5(3): 73-81.
• Kökten, K. ve Bakoğlu, A. 2011. Elazığ koşullarında mürdümük (Lathyrus sativus L.)'te farklı sıra arasının tohum verimi ve verim öğeleri üzerine etkisi. Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 1(1): 37-42.
• Kökten, K., Kaplan, M., Seydoşoğlu, S., Tutar, H., Özdemir, S. 2019. Determination of Seed Yield, Straw Yield and Quality of Some Bitter Vetch (Vicia ervilia L. Willd) Genotypes in Bingol Ecological Conditions, Ege Univ. Ziraat Fak. Derg., 56 (1):27-33.
• Kumar, 1997. Utilization of Lathyrus. Lathyrus Genetic Resources Network. 8-10 December. New Delhi/İndia, 57-59.
• Kumar, S. ve Dubey, A.K. 2003. Genetic diveristy among induced mutanst of grasspea (Lathyrus sativus L.). Lathyrus Lathyrism Newsletter. 3: 15-17.
• Milczak, M., Pedzinski, M., Mnichowska, H., Szwedurbas, K. ve Rybinski, W. 2001. Creative breeding of grasspea (Lathyrus sativus L.) in Poland. Lathyrus Lathyrism Newsletter. 2: 85-88.
• Sabancı, CO. ve Özpınar, H. 2000. Bazı yem bitkilerinin menemen koşullarına adaptasyonları üzerine araştırmalar. Anadolu Journal of Agricultural Sciences. 10 (1): 43-51. SAS Inst. 1999. SAS User’s Guide. Statistic. Statistical Analysis Systems Institute Inc. Cary. NC.
• Seydoşoğlu, S., Saruhan, V., Kökten, K. ve Karadağ, Y. 2015. Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Mürdümük (Lathyrus sativus L.) Genotiplerinin Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 32 (3): 98-109.
• Seydoşoğlu, S., 2018. Bazı doğal mera alanlarının bitki örtüsü özellikleri, mera durumu ve sağlığının belirlenmesi. Turkish Journal of Forestry, 19(4): 368-373.
• Seydoşoğlu, S., Kökten, K. 2019. Batman Mera Vejetasyonlarının Bazı Özellikleri, Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 23(1): 27-33.
• Seydoşoğlu, S., Çaçan, E., Sevilmiş, U. 2019. Determination of botanical composition yield and pasture quality rating of infertile pastures in Kozluk district of Batman province of Turkey. Fresenius Environmental Bulletin Volume 28 (4A) p:3388-3394.
• Tadesse, W. ve Bekele, E. 2003. Variation and association of morphological and biochemical caharacteristics in grasspea (Lathyrus sativus L.). Euphytica. 130: 315-324.
• Tekele-Haimanot, R., Kidane, Y., Wuhib, E., Kalissa, A., Alemu, T., Zein, ZA. ve Spencer, PS. 1990. Lathyrism in rural Northwestern Ethiopia: a highly prevalent neurotoxic disorder. Int. J. Epidemiol. 19: 664-672.
• Zahra, A., Ashraf, JA., Shahram, N., Bahman, Y. ve Karim, K. 2013. Effects of sowing season on herbage and seed production of grasspea under rainfed condition of Khoramabad. Iran. Legume Research. 36(6): 535-544.