Türkiye’de Kültürü Yapılan Salvia Türlerine (Salvia hispanica L., Salvia tomentosa L. ve Salvia verticillata L.) Ait Tohumların Bazı Fiziksel Özellikleri

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 3, 596 - 602, 20.07.2020

Zeynep Dumanoğlu Sam Mokhtarzadeh

https://doi.org/10.30910/turkjans.663891

Cited By: 2

Öz

Gıda, kozmetik, tıp ve baharat sektörlerinin hammaddesi haline gelen tıbbi ve aromatik bitkiler gün geçtikçe endüstriyel sektörlerin aranılan materyalleri arasına girmiştir. Bu çalışmada, ticari anlamda öneme sahip olan üç farklı salvia türüne (Salvia hispanica L., Salvia tomentosa L. ve Salvia verticillata L.) ait tohumlar incelenmiş; bazı fiziksel özellikleri (şekil-boyut, yüzey alan, ortalama aritmetik çap-geometrik çap, küresellik, bin dane ağırlığı) belirlenmeye çalışılmıştır. Tohumlardan elde edilen bu verilerin bir tarımsal işletmelerde kullanılacak ya da tasarlanacak olan makine, alet ve ekipmanlara alt yapı oluşturması hedeflenmiştir. Üçer tekrarlı olacak şekilde, rastgele örneklenen tohumlardan gelen veriler ayrıca istatistiki olarak da incelenmiştir. Elde edilen değerlere; S. tomentosa ve S. verticillata bitkilerine ait olan tohumların kısa boyutlarda ve oval bir yapıya sahip olduğu; S. hispanica’ya ait tohumların ise orta boyutlara sahip oval yapıda olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Salvia hispanica L., Salvia tomentosa L, Salvia verticillata L, Tohum Özellikleri, Tohum boyutları

Kaynakça

• Alayunt F. N., 2000. Biyolojik Malzeme Bilgisi, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makineleri Bölümü Ders Kitabı, Ege Ün. Ziraat Fak. Yayınları No: 541, İzmir.
• Alfredo VO, Gabriel RR, Luis CG, David B. A., 2009. Physicochemical properties of a fibrous fraction from chia (Salvia hispanica L.). LWT-Food Sci Technol, 42:168e73.
• Ali N.M., Yeap S.K., Ho W.Y., Beh B.K., Tan S.W. and S.G. Tan, 2012. The Promising Future of Chia, Salvia hispanica L. Hindawi Publishing Corporation Journal of Biomedicine and Biotechnology, Volume 2012, Article ID 171956, 9 pages doi:10.1155/2012/171956.
• Amato M., Caruso M.C., Guzzo F., CommissoF.G.M., Bochicchio R., Labella R., and F. Favati, 2015. Nutritional Quality Of Seeds And Leaf Metabolites Of Chia (Salvia hispanica L.) From Southern Italy. European Food Research And Technology, November 2015, Volume 241, Issue 5, Pp 615–625.
• Armstrong D., 2004. Application for approval of whole chia (Salvia hispanica L.) seed and ground whole seed as novel food ingredient. Northern Ireland, R Craig & Sons. http://www.food.gov.uk/multimedia/pdfs/chiaapplication.pdf.
• Ayerza R., Coates W., 2005(a). Chia: Rediscovering a forgotten crop of the Aztecs. University of Arizona Tuscon, Arizona. http://www.uky.edu/Ag/CDBREC/introsheets/chia.pdf.
• Ayerza R., Coates W., 2005(b). Ground chia seed and chia oil effects on plasma lipids and fatty acids in the rat. Nutr. Res. 25, 995–1003.
• Baydar H., 2016. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi (Genişletilmiş 5. Baskı), SDÜ Yayınları, Yayın No: 51, Isparta.
• Bayram M., Yılar M., Özgöz E. ve İ. Kadıoğlu, 2016. Ada Çayı (Salvia virgata Jacg.) Tohumlarının Bazı Fiziksel Özelliklerinin Belirlenmesi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGİD Özel Sayı 325-331. DOI: 10.17100/nevbiltek.211022.
• Bushway, A.A.; Belyea, P.R., Bushway R.J., 1981. Chia seed as a source of oil, polysaccharide, and protein. J. Food Sci. 1981, 46, 1349–1350.
• Cahill, J., 2003. Ethnobotany of chia, Salvia hispanica L. (Lamiaceae). Econ. Bot., 57, 604–618.
• Ceylan A., 1987. Tıbbi Bitkiler II. E.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, 481s, İzmir.
• Denir S., 2005. Farklı Salvia tomentosa ekstraktlarının C6 glioma monolayer ve sferoid hücre kültürü modelinde antitümür etkisinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi. Balıkesir Üniversitesi, 81 s., Balıkesir.
• Ding Y., Lin H.W., Lin Y.L., Yang D.J., Yu Y.S., Chen J.W., Wang S.Y., Chen Y.C., 2018. Nutritional composition in te chia seed andits processing properties on restructured ham-like products, journal of food and drug analysis 26, 124-134.
• Dumanoğlu Z. ve B. Çakmak, 2017. Oğulotu (Melissa officinalis L.) tohumunun kaplanması ve pelletlenmesinin tohum kalitesi üzerine etkileri. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 13(2), 87-92, İzmir.
• Dumanoğlu Z. ve B. Çakmak, 2019a. Tohum Uygulamalarının izmir kekiği (Origanum onites L.) tohumları üzerindeki bazı fiziksel ve fizyolojik etkilerinin incelenmesi, ERASMUS International Academic Research Symposium in Science, Engineering and Agriculture (April 5-6, 2019) Proceeding Book (Agriculture, Foresty and Fishers), ISBN: 978-605-7602-73-2, İzmir.
• Dumanoğlu Z. ve B. Çakmak, 2019b. Tohum uygulamalarının soğan (Allium cepa L.) tohumunun bazı fiziksel ve mekanik özelliklerine etkisi, Bursa Uludağ Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt 33 Sayı 1, ISSN: 1301-3165, Bursa.
• Dumanoğlu Z. ve Ç. Sönmez, 2019. Chia (Salvia hispanica L.) tohumlarına ait bazı fiziksel ve fizyolojik özellikler, ERASMUS International Academic Research Symposium, 203-211, İzmir.
• Eryiğit F., 2006. Mentha pulegium L. ve Salvia tomentosa Miller bitkilerinin metanol özütlerinin in vitro antioksidan aktivitelerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi. Isparta Üniversitesi. 60 s., Isparta.
• Güler S., Başaran S. ve K.H. Güler, 2011. Batı akdeniz bölgesinde doğal yayılış gösteren önemli bazı odun dışı orman ürünlerinin yaş / kuru ağırlık oranları. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü, 59 s.
• Güner A., Özhatay N., Ekim T and K.H.C Baser, 2000. Flora of Turkey and East Aegean Islands. Supplement II. Edinburgh Univ, Vol. 11 pp. 618-619.
• Hickey M. and C. King, 1997. Common Families of Flowering Plants. Cambridge Univ, pp 119-127.
• International Rules for Seed Testing (ISTA), 2007. International Rules for Seed Testing Book.
• Ixtaina V. Y., Vega A., and S.M. Nolasco, 2010. Supercritical carbon dioxide extraction of oil from Mexican chia seed (Salvia hispanica L.) characterization and process optimization.
• İçlim A., Nacar S. ve M.T. Uguz, 2001. Salvia tomentosa, Micromeria fruticosa subsp. brachycalyx ve Rhus coriaria Türlerinin Antimikrobiyal Aktiviteleri. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 8,2: 121-125.
• İpek A., 2007. Tıbbi adaçayı (Salvia officinalis) hatlarında azotlu gübrelemenin Herba verimi ve bazı özellikler üzerine etkileri. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim dalı Doktora Tezi, 109 s.
• Kan, Y., Arslan, N., Altun, L ve Kartal, M. 2006. Türkiye’de tıbbi ve aromatik bitkilerin kültürünün ekonomik önemi. 15. Bitkisel ilaç hammaddeleri toplantısı bildiri kitabı, cilt. 3 s. 213-219.
• Kara M., 2012. Biyolojik Ürünlerin Fiziksel Özellikleri, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 242, Erzurum.
• Kıvrak İ., 2006. Salvia potentillifolia Boiss & Heldr. ex Bentham bitkisinin uçucu bileşenlerinin analiz ve antioksidtif özellilklerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi. Muğla Üniversitesi, 158 s., Muğla.
• LuY., and L.Y. Foo, 2002. Polyphenolics of salvia—a review. Phytochemistry 59, 117–140.
• Mohsenin, N. N., 1970. Physical Properties of Plant and Animal Materials. Gordon and Breach Science Publishers, New York.
• Mokhtarzadeh S., Demirci B., Ağalar H.G., Khawar K.M. and N. Kırımer., 2019. In vitro Propagation and Volatile Compound Characterization of Lavandula stoechas L. subsp. stoechas- An Economically Important Source of Essential Oil. Rec. Nat. Prod. 13 (2):121-128. DOI: http://doi.org/10.25135/rnp.86.18.04.105.
• Mokhtarzadeh S., Demirci B., Ağalar H.G., Khawar K.M. and N. Kırımer, 2019. In vitro Propagation and Volatile Compound Characterization of Lavandula stoechas L. subsp. stoechas- An Economically Important Source of Essential Oil. Rec. Nat. Prod. 13 (2):121-128. DOI: http://doi.org/10.25135/rnp.86.18.04.105.
• Muñoz L.A., Cobos A., Diaz O., Aguilera J. M., 2012. Chia seeds: Microstructure, mucilage extraction and hydration, Journal of Food Engineering, 108, 216–224.
• Munoz, L.A., Cobos, A., Diaz, O., Aguilera, J.M. 2013. Chia seed (Salvia hispanica): an ancient grain and a new functional food. Food Rev Int, 29(4): 394-408.
• Orozco R.G., Duran P.N., Gonzalez E.D.R., Zaracúa V.P. and O.P. Ramirez, 2014. Proyecciones de cambio climático y potencial productivo para L. en las zonas agrícolas de México. Rev Mex Sci Agric 10: 1831-1842.
• Reyes-Caudillo E., Tecante A., Valdivia-López M. A., 2008. Dietary fibre content and antioxidant activity of phenolic compounds present in Mexican chia (Salvia hispanica L.) seeds. Food Chemistry 107 (2), 656–663.
• Sezik E. ve E. Yeşilada, 2002. Uçucu yağ taşıyan Türk halk ilaçları. 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, 29-31 Mayıs, Eskisehir, Bildiri Özetleri: 98- 123.
• Yağcıoğlu A., 2015. Ürün İşleme, Ege Üniversitesi Yayınları Ziraat Fakültesi Yayın No: 517, Genişletilmiş 2. Baskı, İzmir.
• Zewdu A.D., 2011. “Moisture-dependent physical properties of Ajwain (Trachyspermum ammi L.) Seeds”. Philipp Agric Scientist, 94 (3), 278-284.