Öz
İklim değişkenliği ile ilgili çok sayıda görüş ve senaryo vardır. Her bir görüşün ortaya koyduğu sonuçlara bağlı olarak karşılaşılacak muhtemel sorunlar belirlenmelidir. Bu sorunların çözümüne yönelik gerekli çalışmaların yapılması sürdürülebilir üretim için büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda, gelecekteki olası hidrolojik kurak dönemlerin tahmin edilmesi, suyun doğru yönetilmesinde en önemli öğelerin başında gelmektedir. Gelecekteki kurak dönemlerin tahmin edilmesi, başta karar vericiler olmak üzere tüm su kullanan sektörleri doğrudan ilgilendirmektedir. Bilindiği gibi Standardize Yağış İndisi (SPI) hem kullanım kolaylığı hem de sonuçlarının yorumlanması bakımından dünyada en yaygın kullanılan kuraklık indislerinden bir tanesidir. SPI, meteorolojik, tarımsal ve hidrolojik kurak dönmelerin saptanmasında bilim dünyasında kabul gören indislerdendir. Yapılan bu çalışmada, HadGEM2 küresel iklim modeline göre 2100 yılına kadar Konya Kapalı Havzası için tahmin edilen yağış serileri kullanılmıştır. Söz konusu seriler, hem kötümser (RCP 8.5) ve hem de iyimser (RCP 4.5) senaryo sonuçlarını içermektedir. Temin edilen aylık yağış serileri, SPI analizine tabi tutulmuş ve 2100 yılına kadar olası kurak dönemler belirlenmiştir. Yapılan analizler ve hesaplamalar sonucunda RCP 4.5 senaryosunda göre Konya Kapalı Havzasında 2100 yılına kadar altı kurak devre/dönem (2026-2027, 2044-2048, 2062-2063, 2087-2088; 2090-2091 ve 2097-2098) belirlenmiştir. RCP 8.5’e göre ise dört kurak dönem (2026-2027, 2060-2063, 2074-2075 ve 2092- 2097) belirlenmiştir. Belirlenen hidrolojik kurak dönemlerin şiddetlerinin havza içerisindeki değişimi şiddet dağılım haritaları ile gösterilmiştir. Elde edilen sonuçlara dayanarak, Konya Kapalı Havzasında yaşanması muhtemel olan hidrolojik kurak dönemlerde oluşacak su krizine karşı gerekli önlemelerin alınması ve su yönetimi planlarının hazırlanması gerekmektedir. Söz konusu yaşanacak kuraklıkların etkilerinin azaltılması, hem ülke ekonomisi hem de bölge üreticisi açısından büyük önem arz etmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahrens B., 2006. Distance in spatial interpolation of daily rain gauge data. Hydrology and Earth System Sciences, 10(2), 197- 208.
- Anonim, 2018. Konya Kapalı Havzası Yönetim Planı. Havza Koruma Eylem Planlarının Nehir Havzası Yönetim Planlarına Dönüştürülmesi için Teknik Yardım. TR2011/0327.21-05-01-001
- Anonim, 2019. Sektörel Su Tahsisi Eylem Planı ve Genelgesi (2019-2024). Konya Kapalı Havzası Sektörel Su Tahsis Planı Hazırlanması Projesi. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü. Beştepe Mahallesi, Alparslan Türkeş Cad. No:71, Yenimahalle/Ankara
- Aydın, O., ve Çiçek, İ., 2013. Ege bölgesindeki yağışın mekânsal dağılımı. Coğrafi Bilimler Dergisi, 11 (2), 101-120.
- Başkan O (2004). Gölbası yöresi topraklarının mühendislik, fiziksel özellik ilişkilerinde jeoistatistik uygulaması, Doktora Tezi, AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Basılmamış) Ankara.
- Delhomme JP (1978). Kriging in the Hydrosciences. Advances in Water Resources,1(5): 251-266.
- Demircan M., Arabacı H., Gürkan H., Eskioğlu O., Coşkun M., 2017. Climate Change Projections for Turkey: Three Models and Two Scenarios, Türkiye Su Bilimi ve Yönetimi Dergisi (Turkish Journal Of Water Science & Management), ISSN:2536 474X Publication number:6777, Volume: 1 Issue: 1, January 2017, Ankara
- Franke, R., Nielson, G., 1980. Smooth interpolation of large sets of scattered data. International Journal for Numerical Methods in Engineering, 15, 1691–1704.
- Goovaerts P., 2000. Geostatistical Approaches for Incorporating Elevation into the Spatial Interpolation of Rainfall. Journal of Hydrology, Vol. 228, No. 1-2, 2000, pp. 113- 129. http://dx.doi.org/10.1016/S0022-1694(00)00144-X
- Gürler Ç., 2017. Beyşehir ve Konya-Çumra-Karapınar Alt Havzalarında Standartlaştırılmış İndis Yaklaşımı İle Hidrolojik Kuraklık Değerlendirmesi. Uzmanlık Tezi. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü. Ankara
- Isaaks, E., and Srivastava, R., 1989. An Introduction to Applied Geostatistics. Oxford University Press, New York.
- Kale M.M., 2018. Yeşilırmak Havzası Mekânsal Yağış Dağılımına ait Değişiminin Deterministik ve Stokastik Yöntemlerle Belirlenmesi. Yerbilimleri, 2018, 39 (3), 263-276
- Li J., Heap A. D., 2008. A Review of Spatial Interpolation Methods for Environmental Scientists. Geoscience Australia, Canberra, 2008. McKee T., Doesken N., Kleist J., 1993. The relationship of drought frequency and duration to time scale. Proceedings of the Eighth Conference on Applied Climatology (s. 179-184). Anaheim, California: American Meteorological Society.
- Olea R.A., 1977. Measuring spatial dependence with semivariograms. kansas geological survey, series on spatial analysis, No. 3, Lawrance, Kansas. p. 122
- Tatli H., Türkeş M., 2011. Comparison Of The Palmer Drought Severity Index With The Standardized Precipitation Index Over Turkey. 5th Atmospheric Science Symposium, İstanbul, Türkiye, 27-29 Nisan 2011, pp.231-239
- Vieira SR, Hatfield JL, Nielsen DR, Biggar JW (1983). Geostatistical theory and application to variability of some agronomical properties. Hilgardia, 51 (3): 1-75, Davis- California
- WMO, 2012. Standardized Precipitation Index User Guide. World Meteorological Organization.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 20 Temmuz 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Mart 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 7 Sayı: 3 |
