Posof Yöresi Elmalarında Periyodisiteye Kısmen Eğilim Gösteren Tipler

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 3, 720 - 728, 26.07.2021

Abdullah Osmanoğlu Fikri Balta

https://doi.org/10.30910/turkjans.932618

Öz

Bu araştırma, Posof ilçesi ve köylerinde, mevcut genetik varlığı içerisinde, elma ağaçlarının periyodisiteye eğilim durumlarını araştırmak üzere yapılmıştır. Yörenin elma çeşit varlığı içerisinde değerlendirilmeye alınan elmalar arasından 18 genotip periyodisiteye eğilimi bakımından ‘kısmen periyodisite gösteren tipler’ olarak isimlendirilmiştir.
Araştırmanın sonuçlarına göre; değerlendirilmeye değer görülen 111 elma genotipinden 18’inde (POSOF-01, POSOF-15, POSOF-16, POSOF-22, POSOF-23, POSOF-36, POSOF-46, POSOF-55, POSOF-59, POSOF-64, POSOF-65, POSOF-74, POSOF-81, POSOF-90, POSOF-91, POSOF-95, POSOF-104 ve POSOF-109) düzenli meyve alınımı ‘kısmen’ olmuştur. Bu tiplerinde; ortalama olarak, meyve eti sertliği 9.02–23.7 lb, meyve ağırlığı 114.8–252.8 gr, meyve eni 66.1–92.3 mm, suda çözünebilir kuru madde miktarı ise %9.8–13.4 olarak belirlenmiştir. Tiplerde, hasada en erken Ekim ayının birinci ve en geç ikinci haftasında başlanırken, tam çiçeklenmeden hasada kadar geçen gün sayıları 140-166 gün arasında değişiklik göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Elma, Periyodisite, Seleksiyon, Posof

Kaynakça

• Akça, Y., Şen, S.M., 1990. Gürün ve Çevresinde Yetiştirilen Mahalli Elma Çeşitlerinin Pomolojik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Y.Y.Ü.Z.F. Dergisi, 1 (1): 12-14.
• Akça, Y., Şen, S.M., 1991. Van ve Çevresinde Yetiştirilen Mahalli Elma Çeşitlerinin Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Y.Y.Ü.Z.F. Dergisi, 1 (1): 109-128.
• Atay, A.N., Koyuncu, F., Atay, E., 2016. Golden Delicious Elmasında Yok Yılı Ağaçlarına Pro-Ca Uygulamasının Vejetatif ve Generatif Gelişime Etkileri. Bahçe, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enst. Dergisi, 45 (1): 33-38.
• Balta, F., Uca, O., 1996. Iğdır’da Yetiştirilen Önemli Yazlık Mahalli Elma Çeşitlerinin Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri. Y.Y.Ü.Z.F. Dergisi, 6 (1): 87-95.
• Balta, M.F., Kaya, T., Kırkaya, H., Karakaya, O., 2015. Kumru (Ordu) Yöresinde Yetiştirilen Mahalli Elma Genotiplerinin Fenolojik, Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri. GOP. Üni. Zir. Fak. Dergisi, 32 (1): 47-56.
• Bolat, S., 1991. Konya İlinde Kaliteli Yazlık Elma Tiplerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Bir Araştırma (doktora tezi, basılmamış). AÜ. F.B. Enst., Erzurum.
• Bostan, S., Z., İslam, A., Kurt, H., 1997. Mahalli Elma Çeşitlerinde Bazı Meyve Özelliklerinin Hasada Kadar Olan Değişimi ve Uygun Hasat Zamanının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu Bildiri Kitabı, s: 259-266.
• Bostan, S., Yılmaz, E., 2015. Breeding by Selection of ‘Yomra’ and ‘Demir’ Apple Varieties (Malus communis L.) Grown in Arsin and Yomra Districts (Trabzon Province, Turkey). Meyve Bilimi, 2 (1): 60-69.
• Cripps, SEL., Richards, L.A., Mairata, A.M., 1993. “Pink Lady” Apple. Hort Science, 28 (10): 1057.
• Çorumlu, M.S., 2010. Çorum ili İskilip İlçesinde Yetişen Bazı Yerel Elma Çeşitlerinin (malus communis L.) Çeşitlerinin Fenolojik ve Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi (yüksek lisans tezi, basılmamış). Ordu Üni. F. B. Enst., Ordu.
• Doğan, A., 2001. Erzincan İlinde Yetiştiriciliği Yapılan Sakı Elma Çeşitlerinin Klon Seleksiyonu Yolu İle Islahı (yüksek lisans tezi, basılmamış). AÜ. F.B. Enst., Erzurum.
• Edizer, Y., Güneş, M., 1997. Tokat Yöresinde Yetiştirilen Yerel Elma ve Armut Çeşitlerinin Bazı Pomolojik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu. 2-5 Eylül 1997, s: 53-60, Yalova.
• Edizer, Y., Bekar, T., 2006. Tokat Merkez İlçede Yetiştirilen Bazı Yerel Elma Çeşitlerinin Fenlojik ve Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. GOP. Zir. Fak. Dergisi, 24 (1): 1-8.
• Fischer, M., Fischer, C., 2002. Pinova Apple Cultivar. The Compact Fruit Tree, 35 (1): 19-20.
• Goffreda, J.C., Voordeckers, A., Mehlenbacker, S.A., 1995. “NJ55” Apple. HortScience, 32 (2): 387-388.
• Granger, R.L., Khanizadeh, S., Groleau, Y., Fortin, C.N., 1997. “Primevere” Apple. HortScience, 32 (2): 331-332.
• Güleryüz, M., 1977. Erzincan’da Yerleştirilen Bazı Önemli Elma ve Armut Çeşitlerinin Pomolojileri ve Döllenme Biyolojileri Üzerine Araştırmalar. Atatürk Üniversitesi Yayınevi, No: 229, 181s., Erzurum.
• Hernandez, D.B., Ciordia-Ara, M., Coque-Fuertes, M., Pereira-Lorenzo, S., 2003. Performance of Six Asturian Apple (MalusxDomestica) Cultivars Growing on Two Rootstocks for Cider Production. Journal of the American Pomological Society, 57 (3): 121-127.
• Janick, J., Cummis, J.N., Brown, S.K., Hemmat, M., 1996. Apples. Fruit Breeding 1, Tree and Tropical Fruits, John Wiley and Sons, Inc. 77p., NewYork.
• Janick, J., 2001. “GoldRush” Apple. Journal American Pomological Society, 55 (4): 194-196.
• Karadeniz, T., Gökalp, G., 1996. Ulus ve Maden ilçelerinde yetiştirilen mahalli elma çeşit ve tipleri üzerinde pomolojik ve morfolojik çalışmalar. YYÜ, Zir. Fak. Dergisi, 6 (2): 115-125.
• Karlıdağ, H., Eşitken, A., 2006. Yukarı Çoruh Vadisinde Yetişen Elma ve Armut Çeşitlerinin Bazı Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Y.Y.Ü.Z.F. Dergisi, 16 (2): 93-96.
• Kaya, T., Balta, F., 2014. Van Yöresi Elma Seleksiyonları-2: Periyodisiteye Kismi Eğilim Gösteren Genotipler. Akademik Zir. Dergisi, 2 (2): 91-98.
• Kırkaya, H., Balta, M., Kaya, T., 2014. Perşembe (Ordu/Türkiye) Yöresinde Yetiştirilen Elma Genotiplerinin Pomolojik, Morfolojik ve Fenolojik Özellikleri. Journal of the Institute of Science and Technology, 4 (3): 15-20.
• Lei, Z.Y., Xu, Q.H., Ming, Z.X., 1996. The New Early Apple Selection 135-1. South China Fruits, 25 (3): 46-47.
• Luby, J.J., Bedford, D., 2006. Register of New Fruit and Nut Cultivars. Hortscience, 41 (5): 1101-1133.
• Oğuz, H.İ., Aşkın, M.A., 1993. Erciş’te Yetişen Mahalli Elma Çeşitlerinin Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri Üzerine Araştırmalar. YYÜ. Zir. Fak. Dergisi, 3 (2): 281-298.
• Osmanoğlu, A., 2008. Posof (Ardahan) Yöresi Elma Genetik Kaynaklarının Fenolojik, Morfolojik, Pomolojik ve Moleküler Tanımlanması. (doktora tezi, basılmamış). YYÜ Fen Bil. Enst., Van.
• Osmanoğlu A., 2019. M9 Anacı Üzerine Aşılı Standart Elma Çeşitlerinin Bazı Fiziksel Gelişim Durumlarının İncelenmesi. II. Uluslararası Battal Gazi MultiDisipliner Çalışmalar Kongresi, 15-17 Mart 2019, s:1038-1047, Malatya.
• Osmanoğlu, A., Balta, F., 2021. Posof Yöresi Elma Popülasyonunda Periyodisite Göstermeyen Tiplerin Belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 8 (2):388-395.
• Özbek S, 1977. Genel Meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Yayınları No: 111, Adana. 386.
• Özbek S, 1978. Özel Meyvecilik. Ç.Ü.Z.F. Yayınları, No: 128, Adana. 486s.
• Özbek S, 1993. Genel Meyvecilik. Ç.Ü.Z.F. Yayınları, No: 31, Adana. 386s.
• Pırlak, L., Güleryüz, M., Aslantaş, R., Eşitken, A., 1997. Erzurum İlinin Tortum ve Uzundere İlçelerinde Yetişen Yazlık Elma Tiplerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma. Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu. 2-5 Eylül 1997, s: 21-28, Yalova.
• Serdar, Ü., Ersoy, B., Öztürk, A., Demirsoy, H., 2007. Saklı Cennet Camili’de Yetiştirilen Yerel Elma Çeşitleri. V.Ulusal Bahçe Bitk. Kong., 4-7 Eylül 2007, s: 575-579, Erzurum.
• Şen, S. M., Bostan, S.Z., Cangi, R., Kazankaya, A., Oğuz, H.İ., 1992. Ahlat ve Çevresinde Yetiştirilen Mahalli Elma Çeşitlerinin Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri. YYÜ, Ziraat Fak. Dergisi, 2 (2): 53-65.
• Şenyurt, M., Kalkışım, Ö., Karadeniz, T., 2016. Gümüşhane Yöresinde Yetişen Bazı Standart ve Mahalli (malus communis L.) Çeşitleri. Bahçe, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enst. Dergisi, 45 (1): 579-582, Yalova.
• Tolmacheva, A.S., 1991. Lada Winter Apple Veriety. Horticutural Abstracts, 61 (6): 52.