Çapakçur Çayı Bazı Su Kalite Parametreleri Üzerine Bingöl Yerleşim Merkezinin (Kentleşmenin) Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 4, 1160 - 1166, 24.10.2021

Yasin Demir Hasan Er Azize Doğan Demir Orhan İnik

https://doi.org/10.30910/turkjans.981620

Öz

Bu çalışma Çapakçur çayı suyunun bazı kalite parametreleri üzerine, yerleşim yerinin etkisini belirlemek için yürütülmüştür. Çalışmada Bingöl il merkezinden geçen Çapakçur çayı üzerinde il merkezinin giriş ve çıkışında 12 ay süresince her ay su örnekleri alınmıştır. Su örnekleri üzerinde, pH, Elektriksel iletkenlik (EC), Sodyum (Na+), Kalsiyum (Ca++), Magnezyum (Mg++), Potasyum (K+), Klor (Cl-), Karbonat (CO3-), Bikarbonat (HCO3-), Krom (Cr), Kurşun (Pb), Demir (Fe), Kadmiyum (Cd), Nikel (Ni), Kobalt (Co), Bakır (Cu), Çinko (Zn), Arsenik (As), Civa (Hg), Askıda Katı Madde (AKM) analizleri yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre yerleşim biriminin, suların krom, kobalt ve demir konsantrasyonunu istatistiksel olarak arttırdığı belirlenmiştir (P<0.05). Diğer parametrelerin (Hg, As ve AKM hariç) konsantrasyonlarında artışın olduğu, ancak istatiksel olarak önemsiz olduğu tespit edilmiştir. Civa ve askıda katı madde miktarının atık sularda izin verilebilir sınır değerlerin üstünde olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Su kalitesi, su analizi, çapakçur çayı, ağır element

Destekleyen Kurum

Bingöl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BÜBAP) ve Pilot Üniversite Koordinasyon Merkez Birimi (PİKOM)

Proje Numarası

Bitki-2018.001

Teşekkür

Bu çalışma Bingöl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BÜBAP) ve Pilot Üniversite Koordinasyon Merkez Birimi (PİKOM) eşgüdümünde yürütülen Pikom. Bitki-2018.001 nolu proje kapsamında desteklenmiştir.

The Effect of Bingöl City Center (Urbanization) on Some Water Quality Parameters of Çapakçur Stream

Öz

This study was carried out to determine the effect of settlement area on some quality parameters of Çapakçur stream water. In the study, water samples were taken every month for 12 months at the entrance and exit of the city center on the Çapakçur stream. On water samples, pH Electrical conductivity (EC), Sodium (Na +), Calcium (Ca++), Magnesium (Mg++), Potassium (K+), Chlorine (Cl-), Carbonate (CO3-), Bicarbonate (HCO3-), Chromium (Cr), Lead (Pb), Iron (Fe), Cadmium (Cd), Nickel (Ni), Cobalt (Co), Copper (Cu), Zinc (Zn), Arsenic (As), Mercury (Hg), Suspended Solid Matter (SSM) analyzes have been made. According to the analysis results, it was determined that the settlement increased the chromium, cobalt and iron concentrations of the waters statistically (P <0.05). It was determined that there was an increase in the concentrations of other parameters (Hg, As and SSM), but it was statistically insignificant. It has been determined that the amount of mercury and suspended solids is above the allowable values.

Anahtar Kelimeler

Water quality, water analysis, çapakçur stream, heavy element

Proje Numarası

Bitki-2018.001

Kaynakça

• Anonim, 2020a. [Erişim tarihi 10 Eylül 2020]. Erişim linki: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=7221&sourceXmlSearch=&MevzuatIliski=0&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• Anonim, 2020b. [Erişim tarihi 10 Eylül 2020]. Erişim linki: http://akarecevre.com/su-analizleri-ve-etkileri/
• Arıman, S., Cüce, H., Özbayra, E., Bakan, G., Büyükgüngör, H. 2007. Orta Karadeniz Kıyı Şeridi Nehirleri Su ve Sediman Ortalamalarında Ağır Metal Kirliliği. 7. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, 24-27 Ekim, İzmir, s. 864-868.
• Barałkiewicz, D., Siepak, J. 1999. Chromium, nickel and cobalt in environmental samples and existing legal norms. Polish Journal of Environmental Studies, 8(4): 201-208.
• Demir, Y., Demir, A.D. 2019. Determination and Evaluation of Irrigation Water Quality in Areas Irrigated with Groundwater in the Southeast of Harran Plain. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 7(11): 1894-1900.
• Demir, Y., Mirici, M.E. 2020. Effect Of Land Use And Topographıc Factors On Soıl Organıc Carbon Content And Mappıng Of Organıc Carbon Dıstrıbutıon Usıng Regressıon Krıgıng Method. Carpathıan Journal Of Earth And Envıronmental Scıences, 15(2): 311-322.
• Giri, S., Qiu, Z. 2016. Understanding the relationship of land uses and water quality in twenty first century: a review. Journal of environmental management, 173: 41-48.
• Meriç, B.T. 2004. Su kaynakları yönetimi ve Türkiye . Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 28(1): 27-38.
• Nollet, L.M. and De Gelder, L.S. 2000. Handbook of water analysis. CRC press. Okudan, M. 2009. Kobalt ve Molibden İçeren Kullanılmış Hidrodesülfürizasyon (HDS) Katalizör Atıklarına Asidik Ve Alkali Liç Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Ouyang, T., Zhu, Z., Kuang, Y. 2006. Assessing impact of urbanization on river water quality in the Pearl River Delta Economic Zone, China. Environmental Monitoring and Assessment, 120(1): 313-325.
• Ouyang, Y. 2005. Evaluation of river water quality monitoring stations by principal component analysis. Water research, 39(12): 2621-2635.
• Önder, S. 2012. Atıksular ile Sulanan Zirai Alanlardaki Ağır Metal Kirliliğinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Qin, H. P., Su, Q., Khu, S. T., Tang, N. 2014. Water quality changes during rapid urbanization in the Shenzhen River Catchment: An integrated view of socio-economic and infrastructure development. Sustainability, 6(10), 7433-7451.
• Seven, T., Büşra, C., Darende, B.N. ve Sevda, O. 2018. Hava ve toprakta ağır metal kirliliği. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 1(2): 91-103.
• Sönmez, A., Hisar, O., Yanık, T. 2012. Karasu Irmağında ağır metal kirliliğinin tespiti ve su kalitesine göre sınıflandırılması. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 43(1): 69-77.
• Toroğlu, E., Toroğlu, S., Alaeddinoğlu. F. 2006. Aksu Çayında akarsu Kirliliği. Coğrafi Bilimler Dergisi, 4(1): 93–103.
• Tsegaye, T., Sheppard, D., Islam, K. R., Tadesse, W., Atalay, A., Marzen, L. 2006. Development of chemical index as a measure of in-stream water quality in response to land-use and land cover changes. Water, Air, and Soil Pollution, 174(1): 161-179.
• Tüzüner, A. 1990. Toprak ve su analiz laboratuvarları el kitabı. Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.