İklim Değişiminin Farklı Büyüme Tabiatına Sahip Bazı Arpa Çeşitleri Üzerine Etkisi

Year 2022, Volume: 9 Issue: 1, 107 - 118, 22.01.2022

Yüksel Kaya , Mevlüt Akçura

https://doi.org/10.30910/turkjans.1017266

Cited By: 1

Abstract

Bu çalışmada farklı büyüme tabiatına (yazlık, fakültatif ve kışlık karakterli) sahip 15 arpa çeşidi (7 çeşit 2 sıralı ve 8 çeşit 6 sıralı başak tipinde), 2017-2018 ve 2019-2020 üretim sezonlarında, yağışa bağımlı şartlarda, yazlık arpa zonunda denemeye alınmış ve 8 bitkisel karakter (tane verimi, hasat indeksi, başakta tane sayısı, metrekarede başak sayısı, bitki boyu, başaklanma süresi, bin tane ve hektolitre ağırlığı) incelenmiştir. 2 sıralı arpa çeşitlerinden bazıları hem yüksek tane iriliği (yüksek bin tane ve hektolitre ağırlığı) ve hem de tane verimi yönüyle dikkati çekmiştir. Tane iriliği küçük olmasına rağmen, bazı 6 sıralı arpa çeşitlerinin tane verimi değerleri 2 sıralı çeşitlerle rekabet edebilir seviyeye ulaşmıştır. Diğer taraftan denemede test edilen kışlık ve fakültatif arpa çeşitlerinin tane verimi ve diğer bitkisel özelliklerine ait değerler, yazlık arpa çeşitlerinin gerisinde kalmıştır. Bu durumun temeli nedeni kışlık ve fakültatif arpa çeşitlerinin başaklanma sürelerinin yazlık arpa zonuna uyumsuzluğuyla açıklanmıştır. Çünkü kışlık ve fakültatif arpa çeşitlerinin uzun fenolojik döngüye sahip olmaları, özellikle başaklanma ve tane dolum dönemlerinin kuraklığa (yağış eksikliğinden dolayı) denk gelmesine neden olmuş, bu da tane verimi başta olmak üzere diğer bitkisel karakterlerini olumsuz etkilemiştir. Denemeden elde edilen bulgular, Türkiye’de en fazla arpa üretiminin yapıldığı kışlık arpa zonunun iklim değişiminden olumsuz etkilenebileceğini göstermektedir. Kışlık ve fakültatif arpa çeşitlerinin iklim değişimine uyumunu artırmanın yollarından birisi fenolojik döngüsünün kısaltılması olabilir.

Keywords

Arpa, Büyüme tabiatı, Verim ve unsurları, İklim değişimi, Adaptasyon

References

• Bento, V.A., Ribeiro, A.S. ve Russo, A. 2021. The impact of climate change in wheat and barley yields in the Iberian Peninsula. Scientific Reports, 11: 15484.
• Cammarano, D., Ceccarelli, S., Grando, S., Romagosa, I., Benbelkacem, A., Akar, T., Al-Yassin, A., Pecchioni N., Francia, E. ve Ronga, D. 2019. The impact of climate change on barley yield in the Mediterranean Basin. European Journal of Agronomy, 106: 1-11.
• Capo-chichi, L.J.A., Eldridge, S., Elakhdar, A., Kubo, T., Brueggeman, R. ve Anyia, A.O. 2021. QTL mapping and phenotypic variation for seedling vigour traits in barley (Hordeum vulgare L.). Plants, 10: 1149.
• Celik Oguz, A., Olmez, F. ve Karakaya, A. 2019. Genetic diversity of net blotch pathogens of barley in Turkey. International Journal of Agriculture and Biology, 21: 1089-1096.
• Cossani, C.M., Slafer, G.A. ve Savin R. 2009. Yield and biomass in wheat and barley under a range of conditions in a Mediterranean site. Field Crops Research, 112 (2-3): 205-213.
• Dawson, I.K., Russell, J., Powell, W., Steffenson, B., Thomas, W.T.B. ve Waugh, R. 2015. Barley: a translational model for adaptation to climate change. New Phytologist, 206: 913-931. Demircan, M., Gürkan, H., Eskioğlu, O., Arabacı, H. ve Coşkun, M. 2017. Climate Change Projections for Turkey: Three Models and Two Scenarios. Turkish Journal of Water Science and Management, 1 (1): 22-43.