Bazı Mürdümük (Lathyrus sativus L.) Genotiplerinin Kes Kalitelerinin Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 295 - 307, 23.04.2022

Selim Özdemir , Rıdvan Uçar , Kağan Kökten , Mahmut Kaplan

https://doi.org/10.30910/turkjans.1022058

Cited By: 1

Öz

Araştırma, bazı mürdümük genotiplerinin kes kalitelerinin belirlenmesi amacıyla, 2014 ve2015 yıllarında ilkbahar ekimleri yapılarak yürütülmüştür. Araştırmada, 31 adet mürdümük genotipi bitki materyali olarak kullanılmıştır. Deneme tesadüf blokları deneme deseninde üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada; tohum amacıyla hasat edilen mürdümük genotiplerinin keslerine ait ham kül oranı, ham protein oranı ve verimi, asit deterjan lif (ADF), nötral deterjan lif (NDF), sindirilebilir kuru madde (SKM) ve kuru madde tüketimi (KMT) oranları, nispi yem değeri (NYD), sindirilebilir enerji (SE) ve metabolik enerji (ME) gibi özellikler incelenmiştir. Araştırmanın yapıldığı her iki yılda da; incelenen tüm özellikler açısından genotipler arasında istatistiki olarak çok önemli düzeyde farklılıklar tespit edilmiştir. İki yıllık araştırma sonucuna göre; mürdümük genotiplerine ait keslerin ham kül oranı %7.12-9.52, ham protein oranı %4.71-7.36, ham protein verimi 6.03-11.9 kg da-1, ADF oranı %39.73-47.42, NDF oranı %50.53-62.66, SKM oranı %51.96-57.95, KMT oranı %1.92-2.38, NYD 77.46-106.47, SE değeri 2.49-2.75 Mcal kg-1 ve ME değeri 2.05-2.26 Mcal kg-1 arasında değişim gösterdiği saptanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, Elazığ ve benzer ekolojilerde kes kalitesi amacıyla Biflorus ve Eren mürdümük genotiplerinin diğer genotiplere göre daha üstün olduğu tespit edilmiş olup, bu tip ekolojilerde yetiştiriciliğinin yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Mürdümük, kes kalitesi, ADF, NDF

Destekleyen Kurum

Bingöl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Proje Koordinatörlüğü

Proje Numarası

BAP-82-195-2014

Teşekkür

Bu çalışma Bingöl Üniversitesi Araştırma Fonu tarafından desteklenmiştir (Grand No: BAP-82-195-2014). Yazarlar, finansal destek için Bingöl Üniversitesi'ne teşekkür eder.

Determination of Straw Quality of Some Grasspea (Lathyrus sativus L.) Genotypes

Öz

The research was carried out in 2014 and 2015 years in order to determination of straw quality of some grasspea genotypes. In the research; 31 different grasspea genotypes were used as plant material. The experiment was set up in a randomized block design with three replications. In the research; the characteristics such as raw ash ratio, crude protein ratio and yield, acid detergent fiber (ADF), neutral detergent fiber (NDF), digestible dry matter (DDM) and dry matter intake (DMI) ratios, relative feed value (RFV), digestible energy (DE) and metabolic energy (ME) of the straw of the grasspea genotypes harvested for the purpose of seed were investigated. In both years of the research; statistically significant differences were detected between genotypes in terms of all traits examined. According to the result of two years of research; it was determined that the crude ash ratio of straws belonging to the grasspea genotypes varied between 7.12-9.52%, the crude protein ratio between 4.71-7.36%, the crude protein yield between 6.03-11.90 kg da-1, ADF ratio between 39.73-47.42%, NDF ratio between 50.53-62.66%, DDM ratio between 51.96-57.95%, DMI ratio between 1.92-2.38%, RFV between 77.46-106.47, DE value between 2.49-2.75 Mcal kg-1 and ME value between 2.05-2.26 Mcal kg-1. According to the results of the research, it has been determined that Biflorus and Eren grasspea genotypes are superior to other genotypes for straw quality in Elazig and similar ecologies, and it can be recommended to be grown in such ecologies.

Anahtar Kelimeler

Grasspea, straw quality, ADF, NDF

Proje Numarası

BAP-82-195-2014

Kaynakça

• Akçura, M. 2011. The relationships of some traits in Turkish winter bread wheat landraces. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 35 (2): 115-125.
• Akyıldız, A.R. 1984. Yemler Bilgisi ve Laboratuvar Kılavuzu. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No: 895, Ankara.
• Allkin, R., Macfarlance, T.D., White, R.J., Bisby, F.A., Adey, M.E. 1983. Names and synonyms of species and subspecies in the Vicieae. Issue 2, Vicieae Database Project Publication No. 2, Southampton.
• Anonim. 2016. Elazığ Meteoroloji 13. Bölge Müdürlüğü iklim verileri.
• Aydeniz, A., Brohi, A.R. 1991. Gübreler ve Gübreleme. Ç.Ü. Tokat Ziraat Fakültesi Yayın No: 10. Ders Kitabı No: 3, Tokat.
• Balabanlı, C., Kara, B. 2003. Determination of some agronomic characteristics and yield potential common chickling (Lathyrus sativus L.) lines under Isparta conditions. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 12 (1-2): 57-63.
• Çaçan, E., Kaplan, M., Kökten, K., Tutar, H. 2018a. Evaluation of some forage pea (Pisum sativum ssp. arvense L.) lines and cultivars in terms of seed yield and straw quality. Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech., 8 (2): 275-284.
• Çaçan, E., Kaplan, M., Kökten, K., Tutar, H. 2018b. Bingöl koşullarında bazı adi fiğ hat ve çeşitlerinin (Vicia sativa L.) tohum verimi, kes verimi ve kes kalitesi açısından değerlendirilmesi. Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech., 8 (1): 289-300.
• Çaçan E., Kökten, K. 2020. Bazı yonca genotiplerinin (Medicago sativa L.) kes verimi ve kes kalitesi açısından karşılaştırılması. Euroasia Journal of Mathematics, Engineering, Natural & Medical Sciences, 8 (9): 266-272.
• Davis, P.H. 1970. Flora of Turkey and East Aegean Islands. Edinburgh: 328-369.
• Fonnesbeck, P.V., Clark, D.H., Garret, W.N., Speth, C.F. 1984. Predicting energy utilization from alfalfa hay from the Western Region. Proceeding of American Society of Animal Sciences (Western Section), 35: 305-308.
• Grusak, M.A., DellaPenna, D. 1999. Improving the nutrient composition of plants to enhance human nutrition and health. Annu. Rev. Plant Physiol. Plant Mol. Biol., 50: 133-161.
• Kabak, D., Akcura, M. 2017. Bingöl ilinden toplanan yerel çavdarlarda tane verimi ve bazı özellikler arasındaki ilişkilerin biplot analizi ile incelenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 4 (2): 227-235.
• Kacar, B. 1972. Bitki ve toprağın kimyasal analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 453, Ankara.
• Kaplan, M., Kökten, K., Yılmaz, H.Ş., Arslan, M., Kale, H., Bozkurt, S., Temizgül, R. 2015. Kara nohutta (Cicer arietinum L.) ekim zamanının ot, tane ve kes verimi ile kalite özelliklerine etkisi. 11. Tarla Bitkileri Kongresi, 7-10 Eylül, Çanakkale, s. 322-325.
• Keskin, B., Temel, S., Eren, B. 2021. Farklı zamanlarda ekilen bazı yem bezelyesi (Pisum sativum ssp. arvense L.) çeşitlerinin tohum ve kesinin besin değerleri. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 7 (1): 96-105.
• Khalil, J.K., Sawaya, W.N., Hyder, S.Z. 1986. Nutrient composition of Atriplex leaves grown in Saudi Arabia. Journal of Range Management, 39: 104-107.
• Kökten, K., Kaplan, M., Seydoşoğlu, S., Tutar, H., Özdemir, S. 2019. Bingöl koşullarında bazı burçak (Vicia ervilia (L.) Willd) genotiplerinin tohum verimi, kes verimi ve kes kalitesinin belirlenmesi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 56 (1): 27-33.
• Muftuoglu, N.M., Turkmen, C., Akcura, M., Kaplan, M. 2019. Yield and nutritional characteristics of edible cluster bean genotypes. Turkish Journal of Field Crops, 24 (1): 91-97.
• Oddy, V.H., Robards, G.E., Low, S.G. 1983. Prediction of in vivo dry matter digestibility from the fiber nitrogen content of a feed. In: Feed Information and Animal Production. (ed) Robards, G.E., Packham, R.G., Common wealth Agricultural Bureau, Farnham Royal, UK, 395-398.
• SAS Inst. 1999. SAS User’s Guide. Statistic. Statistical Analysis Systems Institute Inc. Cary. NC.
• Sayar, M.S., Han, Y. 2015. Mürdümük (Lathyrus sativus L.) Hatlarının tohum verimi ve verim komponentlerinin belirlenmesi ve GGE biplot analiz yöntemiyle değerlendirilmesi. Tarım Bilimleri Dergisi- Journal of Agricultural Sciences, 21 (1): 78-92.
• Sheaffer, C.C., Peterson, M.A., Mccalin, M., Volene, J.J., Cherney, J.H., Johnson, K.D., Woodward, W.T., Viands, D.R. 1995. Acid detergent fiber, neutral detergent fiber concentration and relative feed value. North American Alfalfa Improvement Conference, Minneapolis.
• Temel, I., Keskin, B. 2019. Farklı sıra arası ve sıra üzeri mesafelerinin kinoa (Chenopodium quinoa Willd.)’nın besin içeriğine etkisi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 5 (1): 110-116.
• Temel, S., Tan, M. 2020. Kuru koşullarda yetiştirilen farklı kinoa çeşitlerinin kaba yem kalite özellikleri açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 6 (2): 347-354.
• TUİK. 2018. Türkiye İstatistik Kurumu Bitkisel Üretim Verileri, (https://biruni.tuik.gov.tr).
• Van Soest, P.J., Robertson, J.B., Lewis, B.A. 1991. Methods for diatery fiber, neutral detergent fiber and nonstarch polysaccharides in relation to animal nutrition. Journal of Dairy Science, 74: 3583-3597.
• Yan, W. 2014. Crop Variety Trials: Data Management and Analysis. John Wiley Sons.