Tarım Arazisi Değerlerini Etkileyen Faktörlerin Analizi: Yortanlı Baraj Havzası Örneği

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 320 - 329, 23.04.2022

Betül Susam Serez Sait Engindeniz Görkem Örük

https://doi.org/10.30910/turkjans.1051348

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı Yortanlı barajının işletmeye açılması sonrası bölgedeki arazi değerleri ve bu değerleri etkileyen faktörleri saptamaktır. Bu amaçla, Yortanlı baraj bölgesinde bulunan dokuz yerleşim yeri ve bu yerleşim yerlerindeki sulanan tarla arazileri araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırma verileri oransal örnekleme ile 87 üreticiden anket yöntemiyle derlenmiştir. Araştırmada, arazi değerleri pazar değeri ve gelir yöntemine göre hesaplanmıştır ve bu aşamada parseller esas alınmıştır. Kapsama alınan parsellerin değerine etki eden faktörlerin ortaya konması amacıyla ise faktör analizi ve hedonik fiyat analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre arazilerin ortalama pazar değeri (23377.57 TL/da), gelir yöntemine göre hesaplanan ortalama değerinden (15424.21 TL/da) daha yüksektir. Hedonik modelde 6 bağımsız değişken ele alınmış, bağımlı değişken olarak ise birim arazi değeri alınmıştır. Bu değişkenlerden ilçe merkezine mesafe ve anayola mesafe değişkenleri arazi değerlerini olumsuz yönde etkilemekte iken, parselin alanı, toprağın verimliliği, yapı durumu ve baraja mesafe değişkenleri olumlu yönde etkilemektedir. Arazi değerini olumlu yönde en fazla etkileyen değişken ise parseldeki yapı durumudur.

Anahtar Kelimeler

tarımsal değerleme, gelir yöntemi, pazar değeri yöntemi, hedonik fiyat analizi

Kaynakça

• Akkaya, U., Gültekin, A.B., Dikmen, Ç.B. ve Durmuş, G. 2009. Baraj ve Hidroelektrik Santrallerin Çevresel Etkilerinin Analizi: Ilısu Barajı Örneği. 5. Uluslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu, 13-15 Mayıs 2009, Karabük, s. 2212-2218.
• Atış, E., Nurlu, E., Miran, B. ve Kenanoğlu, Z. 2002, Tarımsal Arazinin Sürdürülebilir Kullanımını Etkileyen Ekonomik ve Ekolojik Faktörler Üzerine Bir Araştırma: Menemen Örneği, 1997ZRF-014 Nolu Bilimsel Araştırma Projesi, İzmir.
• Atış, E., Kenanoğlu Bektaş, Z., Günden, C. ve Gündoğdu, H. 2005. Sulama Sistemi Performansının Değerlendirilmesi ve Çevresel Faktörlerin Değerlendirmeye Dahil Edilmesi Üzerine Bir Araştırma. 2003-ZRF/048 Nolu Bilimsel Araştırma Projesi, İzmir.
• Bacanlı, Ü.G. ve Tuğrul, A.T. 2015. Baraj göllerinin iklimsel etkisi ve Vali Recep Yazıcıoğlu Gökpınar baraj gölü örneği. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 22(3): 154-159.
• Başaran, C. 2019. Kentsel Saçaklanmanın Tarım Arazisi Piyasasına Etkilerinin Analizi: Aydın İli Efeler İlçesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Başer, U., Kılıç, O. ve Abacı, H.S. 2019. Arazi Fiyatını Etkileyen Faktörlerin Doğrudan ve Dolaylı Etkilerinin Path Analizi ile Belirlenmesi: Samsun İli Ladik İlçesi Örneği. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 6(1):50-56.
• Başkaya, Z. ve Türk, E. 2015. Barajların Olası Çevresel ve Sosyo-ekonomik Etkilerinin Halkın Bakış Açısıyla Değerlendirilmesi: Ilısu Barajı ve Hasankeyf Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(40):347-383.
• Engindeniz, S. 1998. Küçük Menderes Havzasında Alüviyal Topraklardaki Tarım Arazilerinin Vergilendirme Açısından Kıymetlerinin Takdiri Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Engindeniz, S. 2001. Beydağ Barajı Göl Alanında Kalan Tarım Arazilerinin Kamulaştırılmasında Kullanılabilecek Kapitalizasyon Faiz Oranının Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 38(2-3):95-102.
• Engindeniz, S., Atış, E. ve Saner, G. 2010. Yortanlı Barajının Yörenin Sosyo-Ekonomik Yapısı Üzerine Etkileri, Yediveren Matbaacılık, İzmir, 92s.
• Engindeniz, S., Atış, E., Saner, G. ve Coşar, G. 2014, Tarımın Sürdürülebilirliği Açısından Sulama Amaçlı Barajlar ve Üretici Beklentileri: Yortanlı Barajı Örneği. 11. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 3-5 Eylül 2014, Samsun, 1. Cilt, 54-63 s.
• Hurma, H. 2007. Çevre Kalitesinin Tarımsal Arazi Değeri Üzerine Etkilerinin Analizi, Trakya Örneği. Doktora Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 125s.
• Karaca, D., İbraimi, S., Engindeniz, S., Akyüz, Y. ve Çınar, G. 2016. Kırsal Alanda Üreticilerin Alım-Satım Kararlarını Etkileyen Faktörlerin Analizi: İzmir’in Kemalpaşa İlçesi Örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53(4): 481-489.
• Karakayacı, Ö. ve Karakayacı, Z. 2012. Kentsel Saçaklanma Alanlarında Arsa/Arazi Değerini Belirlemeye Yönelik Yöntem Önerisi. The Journal of Academic Social Science Studies, International Journal of Science, 5(4):107-120.
• Koçyiğit, N. ve Emiroğlu, A. 2016. Turkuaz Ermenek Baraj Gölünün Verimlilik Potansiyeli, Sosyo Ekonomik Etkiler ve Bölge Halkını Göçe Zorlayan Sebebler Açısından İncelenmesi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 3(10): 90-107.
• Maddison, D. 2000. A Hedonic Analysis of Agricultural Land Prices in England and Wales. European Review of Agricultural Economics, 27(4):519-532.
• Mülayim, Z.G. 2008. Tarımsal Değer Biçme (Genel-Özel-Yasal), Yetkin Yayınları, Ankara.
• Newbold, P. 1995. Statistics for Business and Economics, Prentice-Hall International Editions.
• Öztürk Coşar, G. ve Engindeniz, S. 2011. Tarım Arazilerinin Değerlemesinde Coğrafi Bilgi Sistemlerinden Yararlanma Olanakları, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 48(3):283-290.
• Öztürk Coşar, G. ve Engindeniz, S. 2013. Tarım Arazisi Değerlerinin Hedonik Analizi: İzmir’in Menemen İlçesi Örneği. E.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 50(3):241-250.
• Öztürk, G., Engindeniz, S. ve Bayraktar, Ö.V. 2017. İzmir’deki Sulanabilir Tarım Arazilerinin Değerini Etkileyen Faktörlerin Analizi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 31(3):75-87.
• Paterson, R.W. and Boyle, K.J. 2002. Out of Sight, Out of Mind? Using GIS to Incorporate Visibility in Hedonic Property Value Models Land Economics, 78:417-425.
• Rehber, E. 2012. Tarımsal Değerleme ve Bilirkişilik, Ekin Yayınları, Bursa, 178s.
• Sarıyıldız, A., Atış, İ. ve Tomar, A. 2005. Bakırçay Kınık Projesi Yortanlı ve Çaltıkoru Barajlarının Yöre Ekonomisi ve Sosyal Etkileri Açısından Değerlendirilmesi ve Bazı Gerçekler, İzmir Ticaret Borsası Dergisi, Ekim, İzmir.
• Sarıyıldız, A., Tahmiscioğlu, S., Silay, A. ve Tomar, A. 2008. Su Kaynaklarının Geliştirilmesinde Kültür Varlıklarının Korunması Yaklaşımlarının Yortanlı Barajı Örneğinde İrdelenmesi. TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi, 20-22 Mart 2008, Ankara, 541-554 s.
• Şengün, M.T. 2007. Son Değerlendirmeler Işığında Keban Barajı’nın Elazığ İklimine Etkisi. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 5(3): 116-121
• Utkucu, T. 2007. Gayrimenkul Değerlemesinin Önemi ve Gayrimenkul Değerini Oluşturan Unsurlar. Vergi Dünyası Dergisi, Sayı:305, Ocak 2007.
• Üslü, A. 2011. Ilısu Barajı Çevresel Etki Maliyet Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, Trabzon.
• Vural, H. 2007. Türkiye’de Arazilerin Kıymet Takdiri Üzerine Kantitatif Bir Yaklaşım: Bursa İli Karacabey Ovası Örneği. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(2):13-20 s.