Doğal Sit Statüsünde Cbs Destekli Olarak Belirlenen Alanların Değerlendirilmesi; İzmir İli Çeşme İlçesi Örneği

Year 2023, Volume: 10 Issue: 4, 1110 - 1120, 13.10.2023

Funda Ankaya

https://doi.org/10.30910/turkjans.1311128

Abstract

Ülkemiz yüzölçümünün yaklaşık olarak % 3,5 kapsayan doğal sit statüsündeki alanlar, statülerinin değiştirilmesi ve sınırlarının daraltılması ile özelliklerini kaybetme riski ve yok olma süreci ile karşı karşıyadır. Ülkemizde doğal sit statüleri üç kategoriye ayrılmıştır bunlar:1)Kesin korunacak hassas alanlar, 2) Nitelikli doğal koruma alanları 3) Sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanlarıdır. Bu araştırmada, İzmir-Çeşme İlçesindeki “kesin korunacak hassas alan” statüsünde belirlenen alanların, koruma amaçlarına uygun olarak bilimsel verilere dayalı seçenekli bir model aracılığıyla değerlendirilmiştir. Çeşme İlçesinde coğrafi bilgi sistem(CBS) destekli olarak belir-lenen 20 tane “kesin korunacak hassas alan” statüsündeki alan, doğal arazi kullanım durumları dikkate alınarak, üç uzman tarafından yeniden değerlendirilmiş ve aşağıda yer alan çizelgedeki sorulara “evet”, ”hayır” ve “kısmen” şeklinde cevap vermeleri istenmiştir. “evet”e 2, “hayır”a 0, “kısmen”e 1 puan verilerek “Eşlenik-bağımlı örneklemde T testi” uygulanmıştır. Bu araştırmanın amacı; “kesin korunacak hassas alan” statüsünde belirlenen alanların, peyzaj nitelikleri bakımından değerlendirilmesinde, CBS destekli olarak uygulanan bu modelin “T testi” uygulamasıyla gruplar arasında farklılık olup olmadığının tespitini sağlamaktır. Bu test sonucunda uzmanlardan ikisi ile kullandıkları yöntemler arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür.

Keywords

Çeşme yarımadası, ,doğal sit, kesin korunacak hassas alan,, T testi

Evaluatıon of The Natural Protected Areas Whıch Are Determıned By Gıs Method:A Case Study Of İzmir Cıty, Çeşme Dıstrıct (Turkey)

Abstract

Covering approximately %3.5of the area of our country, these areas of universal value, which have the status of Natural Sites, are facing the risk of losing their characteristics and the process of extinction by changing their status and narrowing their borders. In a legal sense in Turkey the protection of natural protected areas, which is a very effective concept, is guaranteed by law.Naturel protected environments are subdivide the following three classifications: “Environments Under the Protection of Law (SAPUL)”, “Natural Protected Environments with Qualifications” and “Sustainable Protection and Controlled Usage Environments”. In this research, the areas determined in the status of “sensitive area to be strictly protected” in Izmir-Cesme District were evaluated through an optional model based on scientific data in accordance with the protection purposes..With respect to strategy, in Çeşme (İzmir/Turkey) region, 20 polygons which were determined as natural protected environment areas by GIS method are reexamined by 3 experts who were asked to answer the questions using “yes”, “no”, or “partly” in the table. Using dependent sample T-Test, “yes” is given “2 “score, “no” is given “0” score and “partly” is given “1”score. As a result of this test, it was found that there was no significant difference between two of the experts and the methods they used.

Keywords

Çeşme Peninsula, nature conservation, Environments under the protection of law, T-Test

References

• Ankaya F. 2018. The Analyassıs Of The Natural Protected Areas In Terms Of Landscape Crıteria İn Çeşme Dıstrıct ,Province Of İzmir, University of Ege, doktora tezi,2018
• Bunruamkaewa, K. and Murayamaa, Y. 2011. Site Suitability Evaluation for Ecotourism Using GIS & AHP:A Case Study of Surat Thani Province, Thailand. Procedia - Social and Behavioral Sciences 21:269-278
• Duarte, G. T., Ribeiro, M. C., ve Paglia, A. P. 2016. Ecosystem Services Modeling as a Tool for Defining Priority Areas for Conservation, 1–19. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0154573.
• Eren M. 2012. Sınırlı Bağımlı Değişkenli Modeller Ve Ülkelerin Gelişmişlik Düzeyleri Üzerine Uygulama, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Frederic .O. ,Justin I. 1988. Classification of Natural Areas For planning.Journal of Soil and Water Conservation Department of Agriculturel and Resource Economics.University of Vermont,Burlington,05401,USA,Vermont
• Green, B. 1985. The Protection and Management of Amenity Ecosistems, ISBN.0261.0707, Countryside Conservation, the Resource manege-ment Series:3, UK, London.
• Gülez, S. 1984. Doğal Anıtların Sınıflandırılması ,Tabiat ve İnsan Dergisi,Yıl 18 Sayı 1, Ankara.
• Güneş, G. 2011. Korunan Alanların Yönetiminde Yeni Bir Yaklaşım:Katılımcı Yönetim Planları.Ekonomi Bilimleri Dergisi,Cilt 3, No 1, 2011 ISSN: 1309-8020 (Online)47
• Güngöroğlu, C. 2011. Ekoloji Tabanlı Envanter, Planlama Ve Yönetim Uygulamalarında Cbs’nin Kullanılması. Tmmob Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 2011,31 Ekim - 04 Kasım 2011, Antalya
• Havrylenko, O., Shyshchenko, P., Tsyhanok, Y. 2020. Landscape Functional Zoning of Urban Protected Areas. Environmental Research Engineering and Management 76(3):121-136 DOI: 10.5755/j01.erem.76.3.24258
• Hockings, M., Stolton, S., Leverington, F., Dudley, N. and Courrau, J. 2006. Evaluating Effectiveness: A framework for assessing management effectiveness of protected areas. 2nd edition. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK. xiv + 105 pp.
• Khoshtaria T.K., Chachava N.T. 2017. The planning of urbangreen areas and its protective importance in resort cities (caseof Georgian resorts). Annals of Agrarian Science 15: 217-223.
• Kınnon, M.,1986. Managing Protected Areas in the Tropics İnternational Union for conservation Of nature and naturel Resources and the United nations enviroment Programme, Gland, Switzerland
• Kuvan, Y. 1991. Avrupa Topluluğu Tarafından Yapılan Korunan Alan Sınıflandırması ve Ülkemizdeki Korunan Alanların Bir Değerlendirmesi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri:B, 41, İstanbul. 3-4.
• Liu, T. 2021. Natural Suitability Evaluation of Habitat Environment in Transition Zone Based on GIS Spatial Analysis Technology—Taking Beichuan County as an Example. Journal of Geoscience and Environment Protection,Vol.9 No.8. 10.4236/gep.2021.98010
• Partigöç, N.S. ve Acer E. 2022. Kıyı Kentlerinde İklim Değişikliğinin Etkilerinin İncelenmesi: Kumbahçe Mahallesi (Bodrum) Örneği, JENAS | Journal of Environmental and Natural Studies | Volume: 4 Issue: 3 2022
• Rabiye, Z., Selim, S., Karakuş, N. ve Çınar, İ. 2020. GIS-Based Approach to Determine Suitable Settlement Areas Compatible with the Natural Environment. Journal of Environmental Science and Management 23(1):71-82
• Türkyılmaz B.,Kurucu, Y., Altınbaş,Ü.,Bolca, M.,Esetlili T.,Özen, F.,Gülgün, B., Gencer, G.,Güney,A.,Hepcan, Ş., Özden, N., 2005. Doğal sitlerin Belirlenmesi ve sınıflandırılmasında Coğrafi Bilgi Sisteminini Kullanabilirliği ve bir Örnekleme Alanında (kaynaklar beldesi_izmir)Veri tabanı oluşturma üzerine Araştırmalar Proje No:102 Y046
• Weiskopf S., Rubenstein M. , Crozier L., Gaichas S., Griffis R., Halofsky j., Hyde K., Morelli T. 2020. Climate change effects on biodiversity, ecosystems, ecosystem services, and natural resource management in the United States, Science of The Total Environment,Volume 733, 1 September 2020, 137782 https://doi.org/10.1016/ j.scitotenv.2020.137782
• Türkyılmaz, B. 1991. Türkiye’de doğa koruma alanları ve doğal sitlerin belirleme ve sınıflandırılmasında kullanılacak kriterlerin saptanması amacıyla İzmir/Kemalpaşa Örneklemesine dayalı yöntem araştırması” Doktora Tezi Bornova-İzmir.
• UTRL1:https://www.wwf.org.tr/basin_bultenleri/raporlar/?13440/2022-Faaliyet-Raporu, Erişim tarihi;5.06.2023
• UTRL2:https://www.galloglu.com/blog/bagimsiz-orneklem-t-test-SPSS-independent-sample-t-test, Erişim tarihi;5.06.2023
• Uzun O. ve Müderrisoğlu H. 2011. Peyzaj planlamada görsel peyzaj kalitesi: Türkiye'deki Kars ve Ardahan illerinden örnekler,African Journal of Agricultural Research Vol. 6(6), pp. 1627-1638, 18 March, 2011
• Yinanç, A., ve Sönmez, K. 2022. Türkiye’de Korunan Alanların Tanımlanmasında ve Sınıflandırılmasında Yaşanan Sorunlara İlişkin Çözüm Önerileri. International Journal of Management and Administration, IJMA 2022, 6(11): 53-60 6(11), 53-60. DOI: http://dx.doi.org/10.29064/ijma.1035202